Examination of Studies Targeting Teachers in the Education of Students with Learning Disabilities in Turkey

Year 2024, Volume: 6 Issue: 2, 429 - 457

Murat Aslan , Sevil Filiz

Abstract

This research was conducted to examine studies focusing on teachers of students with learning disabilities in Turkey. In line with this objective, 62 studies accessed through the National Thesis Center and DergiPark were analyzed using content analysis method. Within the scope of the research, postgraduate theses and articles conducted between 2013 and 2023, which focused on teachers regarding learning disabilities, were examined in terms of research types, years of research, universities and departments of postgraduate theses, journals of articles, research topics, research methods, participants' levels and fields, data collection tools, and data analysis methods. As a result of the research, it was observed that the majority of studies focusing on teachers of students with learning disabilities were constituted by postgraduate theses and articles, and there was an increasing research trend in this area in recent years. It was also found that postgraduate theses were conducted in various universities and various departments, with the highest number of studies being conducted at Gazi University and Selçuk University, particularly in the fields of elementary education and special education. As for journals, it was found that they were published in various journals. When examining the distribution of studies according to their topics, it was observed that studies primarily aimed to determine teachers' views and recommendations. Furthermore, primary school level and classroom teachers constituted the majority of the study groups. Qualitative research method, semi-structured interview form as the data collection tool, and content analysis as the data analysis method were predominantly used in the studies. The results were discussed within the relevant literature and recommendations were made.

Keywords

Learning disabilities, Teachers, Content analysis

Türkiye’de Öğrenme Güçlüğü Olan Öğrencilerin Eğitiminde Öğretmenlere Yönelik Çalışmaların İncelenmesi

Abstract

Bu araştırma Türkiye’de öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin öğretmenlerine yönelik çalışmaların incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu amaç doğrultusunda Ulusal Tez Merkezi ve Dergipark üzerinden ulaşılan 62 çalışma içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırma kapsamında öğrenme güçlüğü konusunda öğretmenlere yönelik 2013-2023 yılları arasında yapılan lisansüstü tezler ve makaleler; araştırmaların türleri, araştırma yılları, lisansüstü tezlerin üniversite ve anabilim dalları, makalelerin dergileri, araştırmaların konuları, araştırma yöntemleri, araştırmaların katılımcılarının kademeleri ve branşları, veri toplama araçları ve veri analiz yöntemleri bakımından incelenmiştir. Araştırma sonucunda, öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin öğretmenlerine yönelik çalışmaların büyük çoğunluğunu yüksek lisans tezleri ve makalelerin oluşturduğu ve bu konuda son yıllarda artan bir araştırma eğiliminin olduğu görülmüştür. Lisansüstü tezlerin çeşitli üniversitelerde ve çeşitli anabilim dallarında yapılmış olduğu sonucu ile birlikte Gazi Üniversitesi ve Selçuk Üniversitesi’nde en çok çalışmanın yapıldığı ve anabilim dalı olarak da temel eğitim ve özel eğitim anabilim dallarında daha çok çalışma yapıldığı görülmüştür. Makalelerin ise çeşitli dergilerde yayımlandığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmaların konularına göre dağılımları incelendiğinde ağırlıklı olarak öğretmenlerin görüşlerinin ve önerilerinin belirlenmesinin amaçlandığı çalışmaların yapıldığı görülmüştür. Ayrıca araştırmalarda daha çok ilkokul kademesi ve sınıf öğretmenleri çalışma gruplarını oluşturmuştur. Çalışmalarda araştırma yöntemi olarak nitel araştırma yönteminin, veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formunun ve veri analiz yöntemi olarak içerik analizinin çoğunlukla kullanıldığı tespit edilmiştir. Sonuçlar ilgili alanyazın kapsamında tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur.

Keywords

Öğrenme güçlüğü, Öğretmen, İçerik analizi

References

• Alperen, A. ve Kayıran, D. (2022). Türkiye’de okul öncesi ve ilkokulda öğrenme güçlüğü üzerine yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Harran Maarif Dergisi, 7 (2), 254-272. http://doi.org/10.22596/hej.1198610
• Amerikan Psikiyatri Birliği. (2014). Ruhsal bozukluklar tanısal ve sayılmsal elkitabı, beşinci baskı (DSM-5), tanı ölçütleri başvuru elkitabı [Diagnostic and statistical manual of mental disorders]. (Çev. E. Köroğlu). Hekimler Yayın Birliği: Ankara.
• Arı, A., Yıkmış, A. & Özokçu, O. (2019). Öğrenme Güçlüğü ile ilgili Türkiye’de Deneysel Olarak Yapılmış Tezlerin İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27 (6), 2559-2568. DOI: 10.24106/kefdergi.3445
• Aslan, K. (2015). Özgül öğrenme güçlüğünün erken dönem belirtileri ve erken müdahale uygulamalarına dair derleme. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(Sup.2), 577-588. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/88891
• Aslan, M. & Karasu, N. (2022). Bireyselleştirilmiş eğitim programı komisyonu ve iş birliği. N. Karasu ve Ç. Aykut, Ed.). Bireyselleştirilmiş eğitim programlarının geliştirilmesi içinde. Ankara: Vize.
• Ata, N., & Yılmaz Bolat, E. (2023). Investigation of risk situations of special learning disability in preschool period in terms of various variables. Cukurova University Faculty of Education Journal, 52(3), 916-952. https://doi.org/10.14812/cuefd.1322093
• Avcı, A. & Kayıran, D. (2022). Türkiye’de Okul Öncesi ve İlkokulda Öğrenme Güçlüğü Üzerine Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi. Harran Maarif Dergisi, 7 (2), 254-272. http://doi.org/10.22596/hej.1198610
• Ayar, G., Yalçın, S. S., Tanıdır Artan, Ö., Güneş, H.T. & Çöp E. (2022). Strengths and difficulties in children with specific learning disabilities. Child Care Health Dev. 48(1), 55-67. http://doi.org/10.1111/cch.12903.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (3. Baskı) (S. B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Eğiten.
• Çarman, K., Avşaroğlu, S., & Kozan, H. İ. Ö. (2023) Türkiye’de öğrenme güçlüğü alanında aileye yönelik olarak yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi: sistematik derleme. Eğitimde ve Kültürde Akademik Çalışmalar I, 181-190.
• Deveci̇, M, Koç, E. (2020). Öğrenme Güçlüğü Konusunda Yayınlanmış Makalelerin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi, WOS ve TR Dizin Örneği. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9 (5), 4088-4120. http://www.itobiad.com/tr/pub/issue/57287/774509 sayfasından erişilmiştir.
• Erol, A., & Gündoğdu, K. (2023). Foreign language learning processes of middle school students with specific learning difficulties. International Journal of Current Approaches in Language, Education and Social Sciences, 5(2), 80-109. https://doi.org/10.35452/caless.1395495
• Görgün, B., & Melekoğlu, M. A. (2019). Türkiye’de özel öğrenme güçlüğü alanında yapılan çalışmaların incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 9(1), 83-106. http://doi.org/10.19126/suje.456198
• Güngörmüş Özkardeş, O. (2013). Türkiye’de Özel Öğrenme Güçlüğüne İlişkin Yapılan Araştırmaların Betimsel Analizi. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 30 (2), 123-153. https://dergipark.org.tr/en/pub/buje/issue/14782/327987
• Güzel Özmen, R. (2014). Öğrenme güçlüğü olan öğrenciler. (10. Baskı) (İ. H. Diken, Ed.). Özel eğitime gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim içinde. Ankara: Pegem.
• Hallahan, D. E., Kauffman, J. M., & Pullen, P. C. (2014). Exceptional Learners: An Introduction to Special Education. (12. Baskı) Pearson New International Edition. Pearson Higher Ed.
• Heward, W. L. (2014). Exceptional children: An introduction to special education (10. Baskı). Pearson.
• İlker, Ö., & Melekoğlu, M. A. (2017). İlköğretim döneminde özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin yazma becerilerine ilişkin çalışmaların incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 18(3), 443-469. http://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.318602
• İlköğretim ve Eğitim Kanunu. (1961). T.C. Resmî Gazete, 10705, 12 Ocak 1961.
• İzoğlu-Tok, A., & Doğan, Ö. (2022). Öğrenme güçlüğü olan çocukların tanı sürecinin yönetmelik ve kararname bağlamında değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 23(2), 319-343. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.800586
• Karaer, G. & Melekoğlu, M. A. (2020). Özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilere fen bilimleri öğretimi üzerine yapılan çalışmaların incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 21(4), 789-819. http://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.532903
• Kasap-Erdal, D., Yazgan-Sağ, G., & Argün, Z. (2023). Kaynaştırma sınıflarında öğretim ile ilgili uygulamaların incelenmesi: Ortaokul matematik öğretmenleri örneği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 24(1), 1-17. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.947139
• Kirk, S., Gallagher, J. J., Coleman, M. R. & Anastasiow, N. (2009). Educating exceptional children. Houghton Miffl in Harcourt Publishing Company.
• Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği. (2016). T.C. Resmi Gazete, 29690, 20 Nisan 2016.
• Mastropieri, M. A., & Scruggs, T. E. (2016). The inclusive classroom: Strategies for effective differentiated instruction. Pearson.
• Melekoğlu, M. A. (2010). Öğrenme güçlüğü, dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu, duygu/davranış bozukluğu (İ. H. Diken, Ed.). İlköğretimde kaynaştırma içinde. Ankara: Pegem.
• Melekoğlu, M. A. ve Yıldız, G. (2021). Özel öğrenme güçlüğü olan bireyler “aileler için rehber kitapçık”. (İ. H. Diken ve M. Ağar, Ed.) MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
• Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği. (2014). T.C. Resmî Gazete, 29072, 26 Temmuz 2014.
• Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü (OYGM) (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlilikleri. https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/11115355_YYRETMENLYK_MESLEYY_GENEL_YETERLYKLERY.pdf adresinden erişilmiştir.
• Öğülmüş, K. (2021a). Özel öğrenme güçlüğü tanılanma süreci. Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 23(2), 395-404. https://doi.org/10.24938/kutfd.955800
• Öğülmüş, K. (2021b). Türkiye’de özel öğrenme güçlüğü olan bireylerin tanılama sürecinin rehberlik araştırma merkezi perspektifinden incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 18, 4176-4204. https://doi.org/10.26466/opus.948202
• Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. (2006). T.C. Resmî Gazete, 26184, 31 Mayıs 2006.
• Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. (2018). T.C. Resmî Gazete, 30471, 7 Temmuz 2018.
• Özmen, R. (Ed.). (2017). Öğrenme güçlüğü sınıf içi destek seti, öğrenme güçlüğü hakkında temel bilgiler ve uygulamalar. Ankara: Eğiten Kitap.
• Reid, R., Lienemann, T. O., & Hagaman, J. L. (2013). Strategy instruction for students with learning disabilities. Guilford Publications.
• Strateji Geliştirme Başkanlığı. (2022). Milli eğitim istatistikleri: Örgün eğitim. https://sgb.meb.gov.tr/www/resmi-istatistikler/icerik/64 sayfasından erişilmiştir.
• Şenel, H. G. (1995). Özel öğrenme güçlüğü terimi yerine alternatif arayışlar. Özel Eğitim Dergisi, 2(1), 40-45. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000022
• Şimşek, N. ve Arslan, K. (2022). Matematik Öğrenme Güçlüğü ile İlgili Çalışmaların Betimsel Analizi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(x), 433-449. https://doi.org/10.51460/baebd.983453
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin.
• Yıldız, M. ve Melekoğlu, M. A. (2020). Özel öğrenme güçlüğü olan bireylerin okuduğunu anlama becerileri konusunda gerçekleştirilmiş araştırmaların incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 1274-1303. http://doi.org/10.17679/inuefd.770066
• Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK). (2023). İstatistikler. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/IstatistikiBilgiler?islem=2