Müzeye Dayalı Sanat Eğitiminin Özel Yetenekli Öğrencilerin Sanatsal Becerilerine Etkisi

Year 2025, Volume: 7 Issue: 1, 286 - 307, 30.06.2025

Mustafa Öztürk , Ayşe Okur , Ahmet Kurnaz

Abstract

Toplumların geleceğini şekillendirecek olan özel yetenekli çocukların eğitiminin önemi gün geçtikçe artmakta, eğitimleri onların özel ihtiyaçlarına uygun şekilde düzenlenmesi gerekmektedir. Özel yetenekli öğrencilerin eğitim ihtiyaçlarının karşılanmasında, onların özellikleri göz önünde bulundurularak hazırlanan eğitim programları önemlidir. Bu öğrencilerin potansiyellerini tam olarak ortaya çıkarabilmek için, eğitim ortamlarının ve yöntemlerinin onların ihtiyaçlarına uygun şekilde tasarlanması gerekmektedir. Okul dışı öğrenme ortamları, bu süreçte önemli bir rol oynar. Özellikle müzeler, özel yetenekli öğrencilerin ilgisini çeken, motivasyonlarını artıran ve keyifli bir ortamda sıkılmadan hedeflenen kazanımları edinmelerine olanak tanıyan bir eğitim modeliyle, etkili ve zenginleştirici bir rol üstlenir. Müzeler, öğrencilerin sanat eserleri ve kültürel nesneler ile doğrudan etkileşimde bulunmalarını sağlar, estetik değerleri tanımalarına ve yaratıcı düşünme becerilerini geliştirmelerine katkıda bulunur. Bu çalışma, müze gezilerinin ve müze temelli etkinliklerin özel yetenekli öğrencilerin sanatsal becerileri üzerine olan etkilerini araştırmak için ortaya konmuştur. Araştırma grubunu 6. sınıf düzeyinde 21 deney grubu, 21 kontrol grubu öğrencisi oluşturmaktadır. Hazırlanan müze gezileri ve etkinlikleri deney grubu öğrencilerine uygulanırken, kontrol grubu öğrencilerine Bilim ve Sanat Merkezi (BİLSEM) Çerçeve plan etkinlikleri uygulanmıştır. Etkinliklerin uygulanma öncesi ve sonrasında, her iki gruptaki öğrencilerin sanatsal becerilerini tespit etmek amacıyla "Yaşadığımız Çevrede Kültürel İzler" temalı resim çalışmaları yaptırılmıştır. Yaptırılan resimleri değerlendirmek için uzman görüşleri alınarak “Resim Değerlendirme Cetveli” oluşturulmuş ve resimler değerlendirilerek sayısal verilere dönüştürülmüştür. Bu veriler IBM SPSS istatistik programı kullanılarak değerlendirmeler yapılmıştır. Deney gurubu ve kontrol grubu arasında oluşan farklar ortaya konmuştur. Sonuç olarak, deney grubuna uygulanan bağımsız değişken olan müzeye dayalı sanat eğitiminin, özel yetenekli öğrencilerin sanatsal becerilerini geliştirmede ve motivasyonlarını artırmada etkili olduğu görülmüştür.

Keywords

Özel Yetenekli Öğrenci , Müze Eğitimi , Sanat Eğitimi , Sanatsal Beceri

The Effect Of Museum-Based Art Education On The Artistic Skills Of Gifted Students

Abstract

The importance of the education of gifted children who will shape the future of societies is increasing day by day, and their education should be organized in accordance with their special needs. In meeting the educational needs of gifted students, educational programs prepared by taking their characteristics into consideration are important. In order to fully reveal the potential of these students, educational environments and methods should be designed in accordance with their needs. Out-of-school learning environments play an important role in this process. Museums, in particular, play an effective and enriching role with an educational model that attracts the attention of gifted students, increases their motivation and allows them to acquire the targeted gains in a pleasant environment without getting bored. Museums allow students to interact directly with works of art and cultural objects, contribute to their recognition of aesthetic values and the development of creative thinking skills. This study was conducted to investigate the effects of museum visits and museum-based activities on the artistic skills of gifted students. The research group consists of 21 experimental group and 21 control group students at the 6th grade level. While the prepared museum visits and activities were applied to the experimental group students, Science and Art Center (BİLSEM) Framework plan activities were applied to the control group students. Before and after the implementation of the activities, in order to determine the artistic skills of the students in both groups, painting studies with the theme of "Cultural Traces in Our Living Environment" were made. In order to evaluate the paintings, a "Picture Evaluation Table" was created by obtaining expert opinions and the paintings were evaluated and converted into numerical data. These data were evaluated using the IBM SPSS statistical program. The differences between the experimental group and the control group were revealed. As a result, it was seen that the independent variable, museum-based art education, applied to the experimental group, was effective in developing the artistic skills of the gifted students and increasing their motivation

Keywords

Gifted Student , Museum Education , Art Education , Artistic Skills

References

• Artut, K. (2002). Sanat Eğitimi Kuram ve Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık, 2.
• Atagök, T. (1999). Yeniden Müzeciliği Düşünmek. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Basım Yayın Merkezi, 16.
• Ayaydın, A. (2017). Çoklu Zekâ Tabanlı Görsel Sanatlar Eğitiminde Bir Öğretim Yöntemi Olarak Müze Eğitimi. Milli Eğitim Dergisi, 46(214), 9-21. Https://Dergipark.Org.Tr/Tr/Pub/Milliegitim/İssue/36135/405914
• Bapoğlu Dümenci, S., ve Yıldız Bıçakçı, M. (2019). Üstün ve Yetenekli Çocukların Gözüyle Müzedeki Etkinlikler: Şehit Cuma Dağ Tabiat Tarihi Müzesi. Journal Of International Museum Education, 1(1), 18-31. Https://Dergipark.Org.Tr/Tr/Pub/Jimuseumed/İssue/48213/619845
• Batdal Karaduman, G. (2012). İlköğretim 5. Sınıf Üstün Yetenekli Öğrenciler İçin Farklılaştırılmış Geometri Öğretiminin Yaratıcı Düşünme, Uzamsal Yetenek Düzeyi ve Erişiye Etkisi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi.] İstanbul Üniversitesi
• Baykoç Dönmez, N. (2010). Öğretmenlik Programları İçin Özel Eğitim. Ankara: Gündüz Eğitim Ve Yayıncılık.
• Buyurgan, S. (2019). Müzede Eğitim: Öğrenme Ortamı Olarak Müzeler. Müzede Eğitim, 1-4.
• Buyurgan, S., Özsoy, V., ve Mercin, L. (2005). Görsel Sanatlar Eğitiminde Müze Eğitimi Ve Uygulamaları. Ankara:Görsel Sanatlar Eğitimi Derneği.
• Bülbül, H. (2016). Müze İle Eğitim Yoluyla Ortaokul Öğrencilerinde Kültürel Miras Bilinci Oluşturma. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 6(3), 681-694. Https://Dergipark.Org.Tr/Tr/Pub/Odusobiad/İssue/26332/280084
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Demirel, F., Karadeniz, Ş., ve Çakmak, E. K. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara Pegem Akademi Yayıncılık 19. Baskı
• Clark, G., & Zimmerman, E. (2002). Tending The Special Spark: Accelerated And Enriched Curricula For Highly Talented Art Students. Roeper Review, 24(3), 161-168. Https://Doi.Org/10.1080/02783190209554170
• Davaslıgil, Ü. (2009). Üstün Zekâlı Ve Yetenekli Çocukların Eğitimi. Genel Eğitim Okullarında Özel Gereksinimi Olan Öğrenciler Ve Özel Eğitim (Ss. 545-592). Ankara: Kök Yayıncılık.
• Ersoy, Ö., ve Avcı, N. (2001). Özel Gereksinimi Olan Çocuklar ve Eğitimleri Özel Eğitim. İstanbul: Ya-Pa.
• Ertürk, S. (2013). Eğitimde" Program" Geliştirme. Ankara: EDGE Akademi Yayınları, 1.Baskı
• Falotico, R. ve Quatto, P. (2015). Fleiss'in paradokssuz kappa istatistiği. Kalite ve Miktar: Uluslararası Metodoloji Dergisi, 49 (2), 463–470. https://doi.org/10.1007/s11135-014-0003-1
• Field, A. (2009). Discovering Statistics Using SPSS (Third Edit). London And New York: Sage.
• Gartenhaus, R. A. (2000). Yaratıcı Düşünme ve Müzeler. (Çeviren Ruhsar Mergenci Bekir Onur) Ankara Üniversitesi Basımevi. Ank
• Genç, M. A. (2014). Üstün Yetenekli Öğrencilerin Görsel Sanatlar Eğitiminde Disiplinlerarası Öğretim Etkinliklerinin Değerlendirilmesi (Konya Bilsem Örneği). Sanat Eğitimi Dergisi, 2(1), 142-168. https://doi.org/10.7816/sed-02-01-08
• Genç, M. A. (2016). Üstün Yetenekli Bireylere Yönelik Eğitim Uygulamaları1. Journal Of Gifted Education And Creativity, 3(3), 49-66. Https://Dergipark.Org.Tr/Tr/Pub/Jgedc/İssue/38699/449386
• İlhan, A. Ç. (2017). Müze Profesyonelleri Projesi. Milli Eğitim Dergisi, 46(214), 453-465. https://dergipark.org.tr/tr/pub/milliegitim/issue/36135/405959#article_cite
• Iliman Güllühalı, E. (2019). Üstün Zekâlı Ve Yetenekli Öğrencilerin İngilizce Dersine Yönelik Duyuşsal Özelliklerinin İncelenmesi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi] Necmettin Erbakan Üniversitesi
• Kansu Çelik, F. (2015). Üstün Zekâlı Bireylerin Görsel Sanatlar Eğitimine İlişkin Tutumlarının İncelenmesi (Şanlıurfa Ve İstanbul İli Örneği). [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Karakuş, F. (2011). Üstün Yetenekli Çocukların Anne Babalarının Karşılaştıkları Güçlükler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 127-144. Https://Doi.Org/10.17860/Efd.89448
• Kırışoğlu, O. T. (2005). Sanatta Eğitim Görmek, Öğrenmek, Yaratmak. Ankara: Pegem A Yayıncılık. 3.Baskı
• Kuruoğlu Maccario, N. (2002). Müzelerin Eğitim Ortamı Olarak Kullanımı. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 275-285. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/153204
• Landis, J. R., & Koch, G. G. (1977). An Application Of Hierarchical Kappa-Type Statistics İn The Assessment Of Majority Agreement Among Multiple Observers. Biometrics, 33(2), 363-374. Https://Doi.Org/10.2307/2529786
• Levent, F. (2013). Üstün Yetenekli Çocukları Anlamak: Üstün Yetenekli Çocuklar Sarmalında Aile, Eğitim Sistemi Ve Toplum. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık; 4. basım.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2016). Bilim Ve Sanat Merkezleri Yönergesi. Tebliğler Dergisi, 79(2710), https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2022_12/06214921_BIYLIYM_VE_SANAT_MERKEZLERIY_YOYNERGESIY.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Millî Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. TC Resmi Gazete, 30471(7). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180707-8.htm
• Ryabko, AV, Zaika, OV, Kukharchuk, RP, Vakaliuk, TA ve Osadchyi, VV, (2022). Nöro-bulanık bir yaklaşım kullanarak eğitim programlarının ve eğitim faaliyetlerinin kalitesinin değerlendirilmesini tahmin etme yöntemleri. CTE Çalıştay Bildirileri [Çevrimiçi], 9, s.154-169. https://doi.org/10.55056/cte.112
• San, İ. (2008). Eğitim Ve Müze Semineri. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Seidel, S., & Hudson, K. (1999). Museum Education And Cultural İdentity. Translated By Bahri Ata. Ankara : A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Ankara Üniversitesi Basımevi
• Sisk, D. A. (1990). The State Of Gifted Education: Toward A Bright Future. Music Educators Journal, 76(7), 35-39. Https://Doi.Org/10.2307/3401035
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., & Ullman, J. B. (2013). Using Multivariate Statistics (Vol. 6). Pearson Boston, MA.
• Uzun, M. (2004). Üstün Yetenekli Çocuklar, El Kitabı. Çocuk Vakfı Yayınları. İstanbul
• Ülger, K. (2016). Öğrencilerin Resim Yapma Becerilerinde Gözlemlenen Yaratıcılık İle Yaratıcı Düşünme Becerileri Arasındaki İlişki. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(4), 2023-2039. Https://Dergipark.Org.Tr/Tr/Pub/Aibuefd/İssue/28550/304609
• Yücel, H. (2015). Üstün Yetenekli Çocukların, Çok Alanlı Sanat Eğitimi Yöntemini Kullanarak Sanat Tarihi Alanında Gerçekleştirdikleri Müze Gezisinin Sanatsal Uygulamalarına Etkisi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 63-101. Https://Dergipark.Org.Tr/Tr/Pub/Kusbd/İssue/19377/205568