YÜKSEKÖĞRETİMDE HAKKANİYET ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Year 2023, , 1514 - 1527, 25.09.2023

Seda Nur Kurt , Gökhan Arastaman

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1274713

Abstract

Bu çalışmanın amacı üniversite öğrencilerinin hakkaniyete dayalı eğitim algılarını ölçmeyi sağlayan bir ölçme aracı geliştirmektir. Bu amaç doğrultusunda çalışmanın birinci aşamasında n=219 katılımcıdan oluşan açımlayıcı faktör analizi (AFA) yapılmıştır. AFA sonucunda ölçeğin toplam varyansın %52.10’unu açıklayan üç faktörlü bir yapıya sahip olduğu görülmüştür. Bu faktörler sırasıyla “örgütsel kaynakların adil dağılımı”, “akademisyen-öğrenci iletişimi”, ve “erişim” olarak adlandırılmıştır. Ölçek maddelerinin faktör yük değerleri birinci faktör için .468 ile .771, ikinci faktör için .759 ile .873 ve üçüncü faktör için .543 ile.713 arasında değiştiği bulunmuştur. Ortaya çıkan bu yapının doğrulanması için çalışmanın ikinci aşamasında n=906 kişiden oluşan doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmıştır. DFA sonucu elde edilen uyum iyiliği değerlerinin “χ2 /df= 3.4, RMSEA=.05, RMR=.06, CFI=.95 iyi uyum, NFI=.93, IFI =.95, GFI=.92 ve AGFI=.91” şeklinde olduğu görülmüştür. Ölçeğe ilişkin güvenirlik ise Cronbach Alpha katsayısı ile ölçülmüştür. Güvenirlik analizi sonucunda, güvenirlik katsayıları faktörler için sırasıyla .909, .930, .667 ve ölçek toplamı için .891 olarak hesaplanmıştır. Araştırma sonuçları, üniversite öğrencilerinin hakkaniyete dayalı eğitim algılarını ölçmeyi sağlayan Hakkaniyet Ölçeği (HÖ)’nin 22 madde ve üç faktörden oluşan geçerli ve güvenilir bir yapıya sahip olduğunu ortaya koymuştur.

Keywords

Hakkaniyet, Hakkaniyet Ölçeği, Yükseköğretim, Adalet

DEVELOPING EQUITY SCALE IN HIGHER EDUCATION: VALIDITY AND RELIABILITY STUDY

Abstract

References

• Baum, S., Ma, J., & Payea, K. (2010). Education pays 2010: The benefits of higher education for individuals and society. College Board Advocacy & Policy Center. P. 1- 56. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED526357.pdf
• Bülbül, T. (2012). Yükseköğretimde okul terki: Nedenler ve çözümler. Eğitim ve Bilim, 37(166).
• Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: istatistik, araştırma deseni Spss uygulamaları ve yorum (28.Basım). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Şekercioğlu, G., & Çokluk, Ö. (2021). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik Spss ve Lisrel uygulamaları (6.Basım). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Can, A. (2013). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi (1. Basım). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cattell, R. B. (1966). The scree test for the number of factors. Multivariate behavioral research, 1(2), 245-276. https://doi.org/10.1207/s15327906mbr0102_10
• Chin-Shan, L., & Hui-Juan, C. (2012). Education equity in the process of the massification of Taiwan's higher education. Chinese Education & Society, 45(5-6), 99-111. https://doi.org/10.2753/CED1061-1932450508
• DeVellis, R. F. (2014). Ölçek geliştirme kuram ve uygulamalar. (Çev. Ed. T. Totan). Nobel Akademik Yayıncılık. (Orijinal yayın tarihi, 2014).
• Doğan, D. (2013). Yeni kurulan üniversitelerin sorunları ve çözüm önerileri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (2), 108-116. 10.5961/jhes.2013.065
• Donat A., Bilgiç B., Eskiocak A., & Koşar D. (2019). Üniversite öğrencilerinin sorunları ve çözüm önerileri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi/Journal of Higher Education and Science, 9(3), 451-459. https://doi.org/10.5961/jhes.2019.345
• Ebel, R. L., & Frisbie, D.A (1991). Essentials of educational measurement (5th ed.). Prentice Hall.
• Erkan, S., Özbay, Y., Çankaya, Z. C., & Terzi, Ş. (2012). Üniversite öğrencilerinin yaşadıkları problemler ve psikolojik yardım arama gönüllükleri. Eğitim ve Bilim, 37(164).
• Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50. https://doi.org/10.1177/002224378101800104
• Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E., Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th Ed.). Mc Graw-Hill.
• Furr, R. M., & Bacharach, V. R. (2014). Psychometrics: An introduction. Sage.
• Gürbüz, S. (2021). Amos ile yapısal eşitlik modellemesi (2. Basım). Seçkin Yayıncılık.
• Henseler, J., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2015). A new criterion for assessing discriminant validity in variance-based structural equation modeling. Journal of the Academy of Marketing Science, 43, 115-135. https://doi.org/10.1007/s11747-014-0403-8
• Hewlett-Thomas, E. (2009). Access and equity in higher education in Antigua and Barbuda (Publication No. 3436902) [Doctoral dissertation, Seton Hall University]. ProQuest Dissertations & Theses Global.
• Hill K., Hoffman D., & Rex T. R. (2005). The value of higher education: Individual and societal benefits. Arizona State University. https://wpcarey.asu.edu/sites/default/files/edvalue10-05.pdf
• Himmetoğlu, B., Balıktay, S. O., Demirci, S., Yılmaz, G., Cengizoğlu, S. (2021). Bir bakışta eğitim 2021: Türkiye üzerine değerlendirme ve öneriler. TEDMEM. https://tedmem.org/download/bir-bakista-egitim2021?wpdmdl=3866&refresh=629406353623b1653868085
• Kaya, M. F., Sungurtekin, D., & Deniz, S. (2017). Üniversitelerde öğretim elemanı kaynaklı iletişim sorunları. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1).
• Kil, G., Özkan, M. A., & Aykaç, N. (2021). Yükseköğretimde yaşanan uzaktan eğitim sorunlarının değerlendirilmesi: bir meta-sentez çalışması. Yükseköğretim Dergisi, 11(3), 638-648. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yuksekogretim/issue/68085/1057163
• Kozol, J. (2005). The shame of the nation: The restoration of apartheid schooling in America. Crown Publisher.
• Kumar, R. (2011). Research methodology a step-by-step guide for beginners. SAGE.
• Lalas, J. W., Charest, B., Strikwerda, H., & Ordaz, M. (2019). Nurturing hope, sense of belonging and engagement through equity. Promoting Social Inclusion, Emerald Publishing Limited, 13, 41-52. https://doi.org/10.1108/S1479-363620190000013004
• Malhotra, N. K., & Dash, S. (2011). Marketing research an applied orientation. Pearson Publishing.
• Nunan, D., Malhotra, N. K., & Birks, D. F. (2020). Marketing Research. Pearson.
• OECD (2021a). Social Institutions and Gender (indicator). https://doi.org/10.1787/7b6cfcf0- en
• OECD (2021b). Income inequality (indicator). https://doi.org/10.1787/7f420b4b-en
• OECD (2021c). Poverty rate (indicator). https://doi.org/10.1787/7f420b4b-en
• Okhidoi, O. (2016). Equity in higher education: socioeconomic status and its effect on access to higher education in post-socialist Mongolia (Publication No. 10183739) [Doctoral dissertation, University of Pittsburgh]. ProQuest Dissertations & Theses Global.
• Pallant, J. (2016). SPSS kullanma kılavuzu: SPSS ile adım adım veri analizi (SPSS survival manual a step by step guide to data analysis using IBM SPSS). (Çev. Ed. S. Balcı ve B. Ahi). Anı Yayıncılık. (Orijinal yayın tarihi, 2013).
• Schleicher, A. (2021). Learning from the past, looking to the future: excellence and equity for all, international summit on the teaching profession. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/f43c1728-en.
• Şahin, I., & Fırat, N. Ş. (2009). Üniversite öğrencilerinin sorunları. Education Sciences, 4(4), 1435-1449. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/185896
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2001). Using multivariate statistics. Allyn and Bacon.
• Tavşancıl, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve Spss ile veri analizi (5. Basım). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Topçu, Y., & Uzundumlu, A. S. (2012). Yüksek öğretimde öğrencilerin başarısızlığına etki eden faktörlerin analizi. Journal of the Institute of Science and Technology, 2(2 Sp: A), 51-58.
• Topkaya, N., & Meydan, B. (2013). Üniversite öğrencilerinin problem yaşadıkları alanlar, yardım kaynakları ve psikolojik yardım alma niyetleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1).
• USC (t.y.). USC Center for Urban Education. Equity Scorecard. https://cue.usc.edu/tools/the-equity-scorecard/
• Wilson-Strydom, M. (2015). University access and theories of social justice: Contributions of the capabilities approach. Higher Education: The International Journal of Higher Education Research, 69(1), 143-155. https://doi.org/10.1007/s10734-014-9766-5
• Yükseköğretim Kurulu. (2020). Üniversite izleme ve değerlendirme raporları. https://www.yok.gov.tr/universiteler/izleme-ve-degerlendirme-raporlari