DENİZYOLU TİCARETİ, EKONOMİK BÜYÜME VE DIŞ TİCARET HADDİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ: TÜRKİYE İÇİN ARDL YAKLAŞIMI

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 31 - 44, 30.06.2021

Gülşah Usta , Aydın Sarı

Öz

Deniz taşımacılığı uluslararası taşımacılığın önemli bir bölümünü kapsamaktadır. Küresel ölçekte güce sahip ülkeler için deniz taşımacılığı ekonomik, kültürel ve jeopolitik açıdan yayılmaya hizmet etmesi açısından önemli bir araç olmuştur. Bulunduğu coğrafi konum itibariyle bir liman ülkesi olan Türkiye’de deniz yolu ile taşımacılık en avantajlı taşımacılık modlarından biridir. Bu çalışmada; denizyolu ihracatı ve denizyolu ithalatı bağımlı değişken olarak alınarak iki farklı model oluşturulmuştur. Dış ticaret haddi ve sanayi üretim endeksi bağımsız değişkenler olarak alınmıştır. Model, ARDL sınır testi yöntemi ile analiz edilmiştir. Analizde uzun dönemde ekonomik büyüme ve denizyolu ihracatı arasında anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. Değişkenler arasındaki kısa dönem ilişkinin de istatistiksel olarak anlamlı olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Denizyolu taşımacılığı, Dış Ticaret, ardl, Ekonomik Büyüme

ANALYSIS OF THE RELATIONSHIP BETWEEN SEA TRADE, ECONOMIC GROWTH AND EXTERNAL TERM OF TRADE: ARDL APPROACH FOR TURKEY

Öz

Maritime transport covers an important part of international transport. For countries with global power, sea transportation has been an important tool in terms of economic, cultural and geopolitical expansion. With the country to its geographical location, a port in Turkey found the sea route is one of the most advantageous freight transport modes. In this study, two different models were created, taking seaway export and seaway import as dependent variables. Foreign terms of trade and industrial production index are taken as independent variables. The model was analyzed using the ARDL limit test method. In the analysis, it was found that there is a significant relationship between long-term economic growth and seaway exports. It was concluded that the short-term relationship between the variables is also statistically significant.

Anahtar Kelimeler

Maritime transport, Foreign trade, ARDL, Economic Growth

Kaynakça

• Antalya Ekspres (2015). Türkiye’de Denizciliğin Gelişimi. Erişim Adresi: http://antalyaekspres.com.tr/yazi/izzet-unlu-/%E2%80%8Bturkiye%E2%80%99de-denizciligin-gelisimi-/43596
• Arabacı, H., & Yücel, D. (2020). Lojistik Sektörünün Ekonomik Büyümeye Etkisi. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 6(4), 78-84.
• Ateş, A., Karadeniz, Ş., & Esmer, S. (2010). Dünya Konteyner Taşımacılığı Pazarında Türkiye’nin Yeri. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 2(2), 83-98.
• Balık, İ., Aksay, K., & Şenbursa, N. (2015). Türkiye’de Deniz Taşımacılığı ve Geleceğine Yönelik Bir Bakış. Türk Denizcilik ve Deniz Bilimleri Dergisi, 1(1), 48-60.
• Bayraktutan, Y., & Özbilgin, M. (2013). Limanların Uluslararası Ticarete Etkisi ve Kocaeli Limanlarının Ülke Ekonomisindeki Yeri. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26, 11-41
• Borusan Lojistik (2020). Kombine Taşımacılık Nedir?. Erişim Adresi: https://www.etasimacilik.com/blog/kombine-tasimacilik-nedir
• Çınar, H. (2020). Uzak Mesafe Deniz Taşımacılığında 2019 ve 2020. Deniz Ticareti Dergisi, (39), Ocak Sayısı.
• Çoban, İ. (2015). Uluslararası Ticaret, Ekonomik Büyüme ve Teknolojik Gelişme İlişkileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çorum.
• Denizcilik Bilgileri (2018). Küresel Deniz Ticareti Analizi. Erişim Adresi: https://www.denizcilikbilgileri.com/kuresel-deniz-ticareti-analizi
• Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Seres With a Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 74(366), 427-431.
• Eryüzlü, H. (2019). Dünya Deniz Ticareti ve Türkiye Dış Ticareti İlişkileri: Ekonometrik Bir Analiz. Sosyal Bilimler Dergisi, 3(5), 152-162.
• Esalco Logistics. (2020). Denizyolu Taşımacılığı Türleri ve Denizyolu Taşımacılığında Yer Alan Unsurlar. Erişim Adresi: https://www.esalco.com/denizyolu-tasimaciligi-turleri-ve-denizyolu-tasimaciliginda-yer-alan-unsurlar/
• Esmer, S., Oral. Z., Ateş. A., & Mazlum, A. (2012). 2009 Küresel Finans Krizi Sonrasında Türk Limancılık Sektörünün Gelişimi. Bildiriler Kitabı: Türkiye Kıyıları, 2, 863-869.
• Felek, Ş., Yayla, N., & Çağlar, A. (2018). Türkiye’de AB Doğrudan Yatırımları, Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisine ARDL Yaklaşımı. UİİİD-IJEAS, (20), 63-82.
• İhracat Raporu. (2019). Türkiye İhracatçılar MeclisiLojistik Hizmetlerinin Geliştirilmesi (2018). Özel İhtisas Komisyonu Raporu.
• Kara, M. A., & Ciğerlioğlu. O. (2018). Türkiye Ekonomisinde Ulaşım Altyapısının Ekonomik Büyümeye Etkisi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17(2), 577-591.
• Kol, B. (2010). Türkiye’nin Dış Ticaretinde Deniz Taşımacılığının Önemi ve Sorunları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Korkmaz, O. (2012). Türkiye’de Gemi Taşımacılığının Bazı Ekonomik Göstergelere Etkisi. Business and Economics Research Journal, 3(2), 97-109.
• Marine Vessel Traffic. (2020). Baltic Dry İndex. Erişim Adresi: https://www.marinevesseltraffic.com/1998/01/baltic-dry-index-bdi.html
• Mevzuat Dergisi. (2004). Uluslararası Ticaret Teorileri. Erişim Adresi: https://www.mevzuatdergisi.com/2004/09a/05.html
• Muhasebe ve Finansman Dergisi. (2006). İhracatta Taşıma ve Taşıma Maliyetleri. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/mufad/issue/35600/395426
• Nakliyem Kolay. (2020). Liner Taşımacılık Nedir?. Erişim Adresi: https://www.nakliyemkolay.com/liner-tasimaciligi-nedir
• Pesaran, M. H. (2001). Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics, 16, 289-326.
• RoRo Lojistik. (2020). Dökme Yük Taşımacılığı. Erişim Adresi: http://rorolojistik.com/tr-tr/hizmetlerimiz/dokme-yuk-tasimaciligi
• Sürmen, Y., & Aygün. D. (2006). Türkiye’de Lojistik Faaliyetler ve Muhasebe İşlemleri – I. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (30), 54- 66.
• Tarı, R. (2006). Ekonometri (4. Baskı). İstanbul: Avcı Ofset.
• Tunalı, H., & Akarçay, N. (2018). Deniz Taşımacılığı ve Sanayi Üretimi İlişkisinin Analizi: Türkiye Örneği. İktisadi idari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 3 (6), 111-122.
• TUSİAD. (2012). Türkiye’de Dış Ticaret Lojistik Süreçleri: Maliyet ve Rekabet Unsurları.
• Ulaştırma Bakanlığı. (2009). Türkiye Ulaşım ve İletişim Stratejisi. Erişim Adresi: https://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/5336-turkiyede-dis-ticaret-lojistigi-maliyet-ve-rekabet-unsurlari
• Unimar. (2020). The Global Maritime Revolution “IMO 2020” Period Has Begun. Erişim Adresi: https://www.globelink-unimar.com/the-global-maritime-revolution-imo-2020-period-has-begun
• UTIKAD. (2019a). Türk Denizcilik Sektörü İçin Yeni Fırsatlar Kapıda. Erişim Adresi: https://www.utikad.org.tr/Detay/Sektor-Haberleri/26485/turk-denizcilik-sektoru-icin-yeni-firsatlar-kapida
• UTİKAD. (2019b). UTİKAD Lojistik Sektörü Raporu. Erişim Adresi: https://www.utikad.org.tr/images/HizmetRapor/utikadlojistiksektoruraporu2019-29007.pdf
• Waters, D. (2003). Logistics An Introduction to Supply Chain Management. New York: Palgrave Macmillan.
• Yenal, S. (2011). Dünyada ve Türkiye’de Uluslararası Deniz Yolu Taşımacılığının Gelişiminin Değerlendirilmesi. Erişim Adresi: https://www.tmo.gov.tr/Upload/Document/tmodanhaberler/denizyolu.pdf
• Yüksel, E., & Sarıdoğan, E. (2011). Uluslararası Ticaret Teorileri ve Paul R. Krugman’ın Katkıları. Öneri Dergisi, 9(35), 199-206.