Homeland in Free Arabic Poetry (The Rain Song by Badr Shaker Al-Sayyab as an Example)

Year 2025, Volume: 25 Issue: 60, 319 - 346, 27.06.2025

Mohamad Alahmad

https://doi.org/10.32330/nusha.1635735

Abstract

Love of country led Iraqi poets to defend their homeland, Iraq, during and after the Western occupation, and to call for the liberation of their homeland. A notable example of this development is Iraqi poet Badr Shakir El-Sayyab. El-Sayyab, who lived through the harsh realities of Western occupation and local betrayal, incorporated the theme of homeland into his poetry with remarkable depth and innovation. His poem "Song of the Homeland" exemplifies this approach, showcasing his unique linguistic and musical techniques to explore and express the concept of homeland. The study of El-Sayyab’s "Song of the Homeland" highlights the poem’s sophisticated structure, which reflects the poet's innovative use of language and music. The research begins by examining the poem’s title and its thematic relationship with the concept of homeland. It then explores the poem’s content, focusing on the emotions associated with the homeland, such as love, sadness, and hope. A critical aspect of the analysis is the poem's musical structure. The study investigates both its external and internal musical elements and their connection to the theme of homeland. The research finds that the word "rain" serves as a central motif around which various meanings and emotions are organized. Its repetition throughout the poem intensifies the emotional impact and symbolizes the poet’s complex feelings towards his homeland. The poem’s language and musical composition enhance the emotional depth and effectiveness of the expression. By integrating the symbolic use of "rain" with its linguistic and musical elements, El-Sayyab creates a profound reflection on his love, sadness, and hope for his homeland. This approach ensures that the meanings and emotions conveyed are both impactful and resonant with the reader.

Keywords

Arabic literatüre , poetry , Rain Song , Badr Shaker Al-Sayyab , Homeland.

SERBEST ARAP ŞİİRİNDE VATAN (ÖRNEK OLARAK BEDR ŞÂKİR ES-SEYYÂB'IN “YAĞMURUN ŞARKISI” ŞİİRİ)

Abstract

Vatan sevgisi, Batı işgali ve sonrasında Iraklı şairleri de anavatanları Irak'ı savunmaya ve vatanlarını özgürlüğüne kavuşturma çağrısında bulunmaya yöneltmiştir. Bu şairlerin başında Batılı işgalcilerin zulmune ve onlara yardım eden hain Iraklılara tanık olan şair Bedr Şâkir es-Seyyâb gelmektedir. Bu nedenle sözle vatanının hürriyetini savunmuş ve şiirinin temel boyutunu oluşturan vatan konusunu ele almada büyük bir şiirsel ustalık göstermiştir. Bu çalışmada Iraklı şair Bedr Şâkir es-Seyyâb'ın "Vatan Şarkısı" adlı şiirinde vatan konusu ele alınmıştır; zira bu şiirin vatan konusunu ele alışındaki dikkat çekici yapısı, şairin dilsel ve müziksel yapıda kendine has bir metod kullanması nedeniyledir. Bu konuyu ele alırken şiiri zenginleştiren, ona anlamsal ve estetik boyutta geniş gölgeler veren sembolden yararlanılmıştır. Araştırmada şair Bedr Şâkir es-Seyyâb ve serbest şiir tanıtılmış, ardından “Yağmur Şarkısı” şiirinde vatanla ilgili açık veya örtülü olarak neler yer aldığı incelenmiştir. Çalışmada şiirin başlığıyla başlanıp vatanla olan ilişkisi anlatılmış, ardından şiirin içeriği incelenerek vatan ve başta aşk,hüzün, umut olmak üzere kendisine eşlik eden duygular üzerinde durulmuştur. Daha sonra bu şiirin müzikal yapısını ele alınmış, dış müzik ve iç müzik üzerinde çalışılmış ve bunların vatanla olan bağlantısı vurgulanmıştır. Araştırmada çeşitli sonuçlara ulaşılmış olup bunlardan en önemlisi şiirde çeşitli anlam ve duyguların etrafında döndüğü “yağmur” kelimesinin merkezi bir eksen oluşturması ve tekrarının şair Bedir Şâkir es-Seyyâb için yoğun psikolojik duygular taşımasıdır. Ayrıca bu kelime şair es-Seyyâb'ın memleketine olan sevgisini, üzüntüsünü ve umudunu sembolik olarak ifade etmek için tekrar edilmiştir. Şiirin bu sözü ve diğer sözleri, müziğinin yanı sıra, aşık şairin memleketi ile olan ilişkisini yansıtacak şekilde bir araya getirilmiş, şiirin dil ve müzik yapısı üst düzeye ulaşmış, bu manaların ve taşıdıkları duyguların muhatapta daha derin ve etkili olmasını sağlamıştır.

Keywords

Arap edebiyatı , şiir , Yağmurun Şarkısı , Bedir Şâkir , Vatan.

الوطن في الشّعر العربي الحر (أنشودة المطر لبدر شاكر السّيّاب أنموذجًا)

Abstract

إنّ حبّ الوطن دفع شعراء العراق في فترة الاحتلال الغربي وبعدها للدفاع عن وطنهم العراق والدعوة إلى تحقيق حريّة الوطن. ويأتي في مقدّمة هؤلاء الشّعراء الشّاعر بدر شاكر السّيّاب الذي شاهد ظلم المحتل الغربي ومن ساعده من العراقيين الخونة لوطنه العراق؛ لذلك دافع بالكلمة عن حريّة وطنه، وأظهر براعة شعرية عالية في التعامل مع موضوع الوطن الذي شكّل بُعدًا أساسيًا في شعره. تناولت هذه الدراسة الوطن في قصيدة "أنشودة الوطن" للشاعر العراقي بدر شاكر السّيّاب بسبب ما تمتاز به هذه القصيدة من تناول لافت للنظر لموضوع الوطن، حيث اعتمد الشّاعر على طريقة مميزة في البناء الموسيقي واللغوي في تناوله لهذا الموضوع، واعتمد على الرمز الذي أغنى القصيدة ومنحها ظلالا واسعة في البعد الدلالي والجمالي. عرّف البحث بالشّاعر بدر شاكر السّيّاب وبالشّعر الحرّ، ثمّ تتبع ما تضمّنته قصيدة "أنشودة المطر" عن الوطن سواء بالتصريح أو بالتلميح. وبدأ بعنوان هذه القصيدة، وبيّن علاقته بالوطن، ثمّ درس مضمون القصيدة وتوقف فيه عند الوطن والمشاعر التي رافقته ولا سيما الحب والحزن والأمل. ثمّ تناول البناء الموسيقي لهذه القصيدة، ودرس الموسيقا الخارجية والموسيقا الداخلية، وأبرز ارتباطهما بالوطن. وتوصّل البحث إلى عدّة نتائج، أهمها أنّ كلمة "مطر" شكّلت محورًا مركزيًّا دارت حوله شتى المعاني والمشاعر في القصيدة، وحمل تكرارها مشاعر نفسية مكثّفة لدى الشّاعر بدر شاكر السّيّاب، وجاء هذا التكرار ليعبّر بالرمز عن مشاعر الحب والحزن والأمل للشاعر السّيّاب تجاه وطنه. وقد تآزرت هذه اللفظة وغيرها من ألفاظ القصيدة بالإضافة إلى موسيقاها لتعكس العلاقة بين الشّاعر المحبّ وبين وطنه، وبلغ البناء اللغوي والموسيقي للقصيدة مستوى راقيًا جعل وصول معانيها والمشاعر التي تحملها هذه المعاني أكثر عمقًا وأبلغ أثرًا لدى المتلقي

Keywords

الأدب العربي , الشّعر , أنشودة المطر , بدر شاكر السّيّاب , الوطنالكلمات المفتاحيّة

References

• Abbâs, İ. (1992). Bedir Şâkiru’s-Seyyâb dirāse fi ḥayātihi ve şi’rih. Beyrut: el-Muessesetu’l-ârabiyye li’d-Dirâsât ve’n-Neşr.
• Alahmad, M. (Nisan 2019). “Ḥanne Mîne’nin üç eseri (baḳāyā ṣuvar, el-mustenḳa‘ ve’l-ḳitāf) örneğinde otobiyografik Roman”, e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, s. 263-274.
• Alahmad, M. (2021). Şair Ömer Ebû Rîşe'ye göre vatana bağlılık şiiri ve sanatsal yapısı. Ankara: Sonçağ.
• Bennâ, H. (Mayıs 2022). “er-Ru‘yetü’ş-Şiiriyye vt-Teşkîlü’l-cemālî fî ḳasîedti ‘unşûdeti’l-matar li-Bedr Şakir es-Seyyâb”. Mecelletü’l-Fünûni ve’l-Edebi ve ‘Ulûmi’l-İnsâniyyât ve’l-İctimâ‘, s. 47-64.
• Cezzâr, M. (1998). el-‘Unvān ve simyo ṭıkyā’l-ittiṣāli’l-Edebî. Kahire: el-hey‘etu’l-Mısriyyetu’l-‘Âmme li’l-Kitâb. Curcânî, Ali b. Muhammed es-Seyyid eş-Şerîf. (ts). Muʻcemu’t-tâʻrîfāt. Kahira: Dâru’l-Fazîle.
• Duhâ, A. (2018). en-Nihāye fi’l-‘arûz. Kahira: İbdâ‘ li’l-İ‘lâm ve’n-Neşr.
• Fâhurî, M. (1996). Mûsîḳâ’ş-şi’ri’l-Arabî. Halep: Meşûrâtu Câmi‘ati Halep.
• Fîrûzâbâdî, Mecduddin Muhammed b. Ya‘Kûb. (2005). el-Ḳāmûsul-muḥîṭ. Beyrut: Muessesetue’r-risâle.
• İbn Manzûr, Ebû’l-Fazl Cemâluddîn Muhammed b. Mukerrem b. Alî b. Ahmed el-Ensârî er-Rüveyfiî. (ts). Lisānu’l-‘Arab. Kâhira: Dâru’l-Mâa’rif.
• Mehmetali, B. (2020). Vaẓîfetu'l-anāṣiri'n-naḥviyye. Ankara: Sonçağ.
• Ömer, A. (2008). Mu‘cemü’l-Luġati’l-Arabiyyeti’l-mu‘āṣıra. Kahşra: ‘Alemu’l-Kutub.
• Râvî, S. (Aralık 2022). “es-Ṣûratu’ş-şi’riyye fî kaṣîedti ‘unşûdeti’l-matar li-Bedr Şakir es-Seyyâb”. Mecelletü’l-‘Ulûmi’l-İctimâ‘iyye ve’l-İnsâniyye, s. 155-174.
• Sa’id, C. (2004). Muʻcemü’l-muṣṭalaḥât ve’ş-şevāhidi’l-felsefiyye. Tunus: Dâru’l-Cenûb li’n-Neşr,.
• Salîbê, C. (1982). el-Muʻcemü’l-felsefî. Beyrût: Daru’l-Kitâbi’l-Lübnânî.
• Şâkir Seyyâb, B. (1997). Divân Bedir Şâkiri’s-Seyyâb. Beyrut: Dâru’l-‘Avdeh.
• Takkûş, Muhammed. (2015). Târîhu’l-Irâki’l-Hadîs ve’l-Muâsir. Beyrut: Dâru’n-Nefâis.
• Turkey, M- Karataş, Y. (2023). “Diasporada Suriye Şiiri”. Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, s. 77-97.