Orta Çağ’da müneccimlik İslâm Dünyası’nda yaygındır. Bu kurum farklı dönemlerde ve coğrafyalarda ortaya çıkan Türk hanedanlıklarda uzun asırlar boyu varlığını muhafaza etmiştir. Büyük Selçuklular, Harizmşahlar, Türkiye Selçukluları, Eyyûbiler, Timur, Memlûkler ve diğerleri dönemin anlayışına ayak uydurmuş, müneccimler edinmiştir. Timur şahsiyetli ve işinde yetenekli müneccimlere itimat etmiştir. Akkoyunlu Uzun Hasan müneccimlerinin hazırladığı almanakları incelemiştir.
Orta Çağ tarihçileri genellikle büyük savaşların hemen öncesinde veya hükümdarların ölümleri münasebetiyle müneccimlere değinirler. Memlûk tarihçileri kısmen daha farklı olarak müneccimlerden ayrıca sultanlık müjdelemeleri dolayısıyla bahsederler.
Orta Çağ nücûm ilmi toplumun her kesiminin ilgisini çekmiştir. Bu çalışmada istifade edilen Azimi, Ravendî, Esterabadî, Sıbt ve İbn ed-Devâdârî nücûm ilminde malumat sahibidirler. Hanedan üyelerinden de bu işe gönül verenler vardır. Kutalmış nücûm ilminde uzmandır ve bu ilme göre siyasi kaderini çizmiştir. Kirman hâkimi Arslanşah, Nesa hâkimi Emir Nusreddin Hamza ve Sultan Ahmet Celayir de bu alanda isim yapmışlardır.
Doğu’da kuyruklu yıldızın görülmesi ve Ay tutulması adeta felaketin habercileri olarak görülmüştür.
Bu çalışmada Türk hâkimlerinin müneccimlik kurumuna yaklaşımları, ne ölçüde nücûm ilminin tesirinde kaldıkları ele alınmış ve müneccimlerin uğurlu ya da uğursuz saydığı kuyruklu yıldız ve Ay’a yüklenen anlamlar irdelenmiştir.
Müneccimlik Kuyruklu yıldız Selçuklular Memlukler Timur Notes on the Astrology in Muslim Turkish World in the Middle Ages
In medieval ages in Islamic world astrology was quite prevailent. Great Seljukids, Khwarezmshahs, Ayyubids, Timur, Mamluks and others acquired astrologers. Timur relied on astrologers who were masters in their work and reliable people. Akkoyunlu Uzun Hasan examined the almanacs prepared by the astrologers.
The astrologers often appear before great battles or on the occasion of the deaths of rulers in historycal books. Mamluk historians, somewhat differently, also talk about the astrologers for the heralds of the sultanate.
In medieval age the astrology has attracted the attention of all segments of society. The historians whose works used in the study, like Ravendî, Esterabadi, Sıbt and İbn ed-Devâdârî have knowledge about astrology. Moreover among the members of dynasties, there are also those who commited to astrology. Kutalmış was an expert in astrology and Arslanşah, the ruler of Kerman, Emir Nusreddin Hamza, the ruler of Nesa, and Sultan Ahmet Celayir also made names in the field.
In the East, comet and lunar eclipse were tought as the harbingers of disaster.
In this study, the point of view of the Turkish rulers about astrology, the extent to which they were influenced by astrology and astrologers and the meanings attributed to the comet and the lunar eclipse has been addressed.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | December 26, 2022 |
Submission Date | July 22, 2022 |
Published in Issue | Year 2022 |
Ortaçağ Araştırmaları Dergisi'nde yayınlanan makaleler, Creative Commons Atıf-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC 4.0) ile lisanslanmıştır. Bilimsel araştırmaları kamuya ücretsiz sunmanın bilginin küresel paylaşımını artıracağı ilkesini benimseyen dergi, tüm içeriğine anında açık erişim sağlamaktadır. Makalelerdeki fikir ve görüşlerin sorumluluğu sadece yazarlarına ait olup Ortaçağ Araştırmaları Dergisi'nin görüşlerini yansıtmazlar. Kullanım Şartları ve Gizlilik Politikası