İbn Hazm’a Göre Delâilü’n-Nübüvve Bağlamında Mucizenin Konumu

Year 2022, Volume: 5 Issue: 1, 84 - 99, 26.06.2022

Mustafa Yalçınkaya

https://doi.org/10.48120/oad.1093670

Abstract

Kelâm ekolleri genel olarak mûcize meselesini, mûcizenin tanımı, şartları, gerçekleşme biçimleri ve nübüvvete delil oluşturmadaki konumu bakımından incelemeye tabi tutarlar. Biz bu çalışmada kelâm ekollerinin mûcize konusuna yaklaşımlarını kısaca ele alarak aktardık. İbn Hazm’ın da bu konudaki görüşünü ve kabul ettiği şartları ortaya koyduk.
Mûcize konusu kelâmî ekollerin karakteristik farklılıklarının çok etki etmediği bir konudur ve genelde ortak kabuller daha fazladır. İbn Hazm da bu konuda genel yaklaşımlarla uyum içindedir. Ancak mûcizenin tanımı ve nübüvvete delil oluşu bakımından kelâmcıların geneliyle aynı ifadeler kullansa da ‘mûcizenin nübüvvete delil oluşu’ konusunda bazı farklı yaklaşımları da olmuştur. Bu konuya getirmiş olduğu bakış açısını incelediğimizde İbn Hazm’ın; Kur’an dışındaki mûcizelerde tehaddînin şart koşulmasını doğru bulmadığını ispat etmeye çalıştığı görülmektedir. Bununla birlikte O, Kur’an’ın belâgat yönünden mûcize olup olmaması hakkındaki görüşlerinde İslam ulemasının genelinden farklı bir yol takip etmiştir.
O, Allah’ın kelâmında belâgat açısından Arap belâgatı ile bir ortaklığının olamayacağını düşünür. Bunun yanında o, mûcizenin delil oluşuna verdiği önemden ötürü mûcizeye benzer yönleri bulunmakla birlikte mûcize kategorisine girmeyen gerek keramet gibi dini gerek din dışı sayılan sihir ve büyü gibi bazı olağan üstü haletleri de reddetme yoluna gitmiştir.

Keywords

İbn Hazm, Nübüvvet, Mucize, Delail-i Nübüvvet, Tehaddi

Thanks

Derginin çıkarılmasında emeğe geçen tüm değerli akademisyenlere teşekkür ederim

The Position of Miracle in the Context of Prophethood According to Ibn Hazm

Abstract

Theological schools generally examine the issue of miracle in terms of the definition of the miracle, its conditions, its realization forms and its position in creating evidence for prophethood. In this study, we briefly discussed the approaches of the Kalam schools to the subject of miracles. We put forward the opinion of Ibn Hazm on this issue and the conditions he accepted.
The subject of miracle is a issue that the characteristic differences of theological (Kalam) schools do not affect much, and there is generally more common acceptance. Ibn Hazm is also in harmony with the general approaches on this issue. However, although he used the same expressions as the majority of theologians in terms of the definition of miracle and being evidence for prophethood, there are also some different approaches to "miracle being evidence for prophethood". When we examine the perspective he brought to this subject, it is seen that he tries to prove that he does not find it correct to stipulate the condition of al-tahaddi (The challenge of the Quran) in miracles other than the Qur'an. However, he followed a different way from the General Islamic scholars in his views on whether the Qur'an is a miracle in terms of rhetoric or not.
He thinks that in terms of eloquence in Allah's word, he cannot have a partnership with Arab eloquence. In addition, due to the importance he attaches to miracles as evidence, he also tried to reject some extraordinary states such as Karamat (disambiguation) in religion, which does not fall under the category of miracle although it has similar aspects to a miracle. He also rejects magic and sorcery, which are considered non-religious.

Keywords

Ibn Hazm, Prophecy, Miracle, Dalail an-Nubuwwah, Tahaddi.

References

• Abduh, Muhammed. Tevhîd Risâlesi, Mehmet Zeki İşcan, Muhammed Abduh’un Dinî ve Siyasî Görüşleri İstanbul: Dergâh Yayınları, 1998.
• Ahmed Hilmi, İslâm Tarihi, çev. Hüseyin Rahmi Yananlı, İstanbul: Huzur Yayınları, 2011.
• Aydın, Mehmet. “Beşâirü’n-Nübüvve”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, İstanbul: 1992.
• Bâkıllânî, Muhammed b. Tayyib b. Muhammed b. Cafer b. El-Kasım. El-Beyân Ani’l-fark Beyne’l-Mucizât ve’l-Kerâmât ve’l-Hiyel ve’l-Kehânât ve’s-Sihr ve’n-Nârincât. Beyrut: El-Mektebetü’ş-Şarkiyyr, 1958.
• Bâkıllânî, Muhammed b. Tayyib b. Muhammed b. Cafer b. El-Kasım. el-İnsâf fî mâ yecibü i’tikâdühü ve lâ yecûzü’l-cehlü bihî. Mısır: Mektebetü’l-Ezheriyye Li’t-türâs, 2000. Bebek, Adil. “Kelâm Literatürü Işığında Mû’cize ve Hz. Muhammed’e Nispet Edilen Hissî Mû’cizelerin Değerlendirilmesi”. MÜİFD 18 (2000).
• Bigiyef, Mûsâ Cârullah. Büyük Mevzularda Ufak Fikirler, çev. Musa Bilgiz, Ankara: Kitabiyât Yayınları, 2001.
• Bulut, Halil İbrahim. “Mucize”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, İstanbul: 2005.
• Câbîrî, Muhammed Âbid. Medhal il’l-Kur’an’il-Kerim, Beyrut: Daru’l Kütütüb, 2006.
• Cüveynî, Ebu’l-Muallâ Rüknüddin İmamul Haremeyn Abdülmelik b. Abdullah b. Yusuf b. Muhammed. El-İrşad ilâ Kavâtıi’l-Edilleti fî Usûli’l-i’Tikâd. çev. Muhammed Yusuf Musa - Ali Abdülmünim Abdülhamid. Mısır, 1950.
• Cüveynî, Ebu’l-Muallâ Rüknüddin İmamul Haremeyn Abdülmelik b. Abdullah b. Yusuf b. Muhammed. Lümaü’l-edille fî kavâidi akâidi ehli’s-sünneti ve’l-cemaa. çev. Fevkiyye Hüseyin Mahmud. Beyrut: Alemü’l-Kütüp, 1987.
• Dorman, M. Emin, Deizm ve Eleştirisi: Tarihsel ve Teolojik Bir Yaklaşım, İstanbul: Marmara Üniversitesi, Doktora Tezi, 2009.
• Düzgün, Şaban Ali. Seyyid Ahmed Han ve Entelektüel Modernizmi, Ankara: Akçağ Yayınları, 1997.
• el-Ca‘fî Buhari, Muhammed b. İsmail Ebû Abdullah. El-Câmiu’l-Müsnedü’s-Sahîhü’l-Muhtasar min Umûri Rasulillah Sallallahualeyhi Vesellem ve Sünenühü ve Eyyâmuhu, çev. Muhammed b. Züheyr Nasır En-Nasır, Daru Tavku’n-Necât, 1422.
• el-Eş‘arî, Ebü’l-Hasan. el-İbâne an usûli’d-diyâne. çev. Fevkiyye Hüseyin Mahmud. Kahire: Dâru’l-Ensâr, 1397.
• el-Eş‘arî, Ebü’l-Hasan. Risâletûn ila Ehli’s-Sağr bi Bâbî’l Ebvâb. çev. Abdullah Şakir el-Cüneydî. Medine: İmadetü’l-Bahsi’l-İlmiy, 1413.
• el-Eş’ârî, Ebu’l-Hasan. Makalatü’l-İslâmiyyin ve İhtilafu’l-Musellin (İlk Dönem İslâm Mezhepleri). çev. Mehmet Dalkılıç. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2005.
• el-Ferâhidî, Halil b. Ahmed. Kitâbu’l-‘Ayn, thk. Abdulhamîd el-Hendâvî, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 2003.
• el-Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Ahmed. Makâsıdu’l Felasife. çev. Ahmet Ferit el-Mezidi. Beyrut: Daru’l kutubi’l ilmiye, 2003.
• Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Ahmed el-Gazzâlî, Tehafütü ‘l-Felasife, çev. Mahmut Kaya-Hüseyin Sarıoğlu, İstanbul: Klasik Yayınları, 2018.
• el-Îcî, Ebü’l-Fazl Adudüddîn Abdurrahmân b. Ahmed b. Abdilgaffâr. Kitabu’l-Mevâkıf. çev. Abdurrahman Umeyra. Beyrut: Daru’l-cîl, 1997.
• el-İsfehânî, Ebü’l-Kâsım Hüseyn b. Muhammed b. el-Mufaddal Rağıb. el-Müfredat fi garibi’l-Kur’an, Beyrut: Daru’l-İhya, 2002.
• en-Nesefî, Ebu’l‐Muîn Meymun b.Muhammed. Tabsıratü’l‐edille fî Usûli’d‐Dîn. çev. Şaban Ali Düzgün- Hüseyin Atay. Ankara: DİB Yayınları, 2012.
• el-Râzî, Muhammed b. Ebû Bekr b. Abdülkâdîr. Muhtârü’s-Sıhâh, Beyrut: Mektebetu Lübnan: 1986.
• er-Râzî, Fahreddîn. en-Nübüvvet. çev. Ahmet Hicazi el-Sakâ. Beyrut: Dâru İbn Zeytün, 1986.
• Geyin, Sema. “Muhammed Ferîd Vecdî’nin Tefsir Anlayışı ve Yaşadığı Dönem Açısından Tefsirinin Değerlendirilmesi”, Journal of Interculturel and Religious Studies 4 2013.
• Gürkan, Salime Leyla. “Mucize”. Diyanet İslam Ansiklopedisi, İstanbul: 2005.
• İbn Fûrek, Ebu Bekir Muhammed b. el-Hasan. Mücerredü makâlâti’ş-şeyh Ebi’l-Hasan el-Eş‘arî. çev. Daniel Gimaret. Beyrut: Dâru’l-meşrik, 1986.
• İbn Hazm, Ebu Muhammed Ali b. Ahmed b. Sâid. El-Fasl fi’l-Milel vel’-Ehvâi ve’n-Nihal. Kahire, 1903.
• İbn Hazm, Ebu Muhammed Ali b. Ahmed b. Sâid. El-Fasl fi’l-Milel vel’-Ehvâi ve’n-Nihal. çev. Halil İbrahim Bulut. 3 Cilt. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2017.
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fadıl Muhammed b. Mükerrem. Lisanü’l-Arab. Beyrut: Darü’l-İlim, 1990.
• İbni Fâris, Ahmet b. Zekeriyya el-Kazvînî. Mekâyîsi’l-lüga. çev. Abdüsselam Muhammed Harun. Daru’l-fikr, 1979.
• İbni Teymiyye, Ebü’l-Abbas Takıyyüddin Ahmed b. Abdülhalim. Kitâbu’n-Nübüvvât, çev. Abdulaziz b. Salih et-Tûyân Riyad: Edvâu’s-Selef, 1420.
• Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammet b. Ahmet b. Ebî Bekr b. Ferahu’l-Ensârî el-Hazrecî Şemsüdin. el-İ‘lâm bi mâ fî dîni’n-nasârâ min elfsâd ve’l-evhâm ve izhâru mehâsini’l-islam. çev. Ahmet Hicazi Es-Seka. Kahire: Dâru’t-türâsi’l-Arabî, 1980.
• Maral, Mehmet Şerif. Eş’arî ve Maturîdî Düşüncede Nübüvvet Anlayışı Ağrı: İbrahim Çeçen Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Maturîdî, Ebû Mansur. Kitabü’t-Tevhid. çev. Bekir Topaloğlu. İstanbul: İSAM Yayınları, 2018.
• Maturîdî, Ebû Mansur. Tevilatu’l-Kuran, İstanbul 2007. ed. Bekir Topaloğlu. İstanbul: Mizan Yayınları, 2007.
• Müslim b.Haccac, Ebü’l-Hüseyin el-Kureyşi en-Nisaburi. el-Müsnedü’s-Sahihü’l-Muhtasar bi Nakli’l-Adli ani’l-adl ila Rasulillah. çev. Muhammed Fuad Abdulbaki. Beyrut: Dâru’t-Türâsî’l-Arabî, 1956.
• Pay, Murat. “İslam Düşüncesinde Bazı Mucize Telakkileri”, Dini Araştırmalar Dergisi 18/47, 2015.
• Polat, Fethi Ahmet. “Bir İʻcâzü’l-Kur’ân İddiası: Sarfe”. Marife Dergisi 3/3 (2003), 185-218.
• Sâbûnî, Ebû Muhammed Nûruddîn Ahmed b. Mahmûd b. Ebî Bekr es-. Maturîdîyye Akaidi. çev. Bekir Topaloğlu. İstanbul: İFAV Yayınları, 2017.
• Serdar, Murat. İbn Hazm’ın Kelami Görüşleri Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Doktora Tezi, 2005.
• Tamer, Güney. “Brahmanizm”. Diyanet İslam Ansiklopedisi. İstanbul: 1992.
• Teftazânî, Sa’deddin b. Mesûd b. Ömer b. Abdullah. Şerhu’l-Mekâsıd. çev. İbrahim Şemseddin. 3 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2001.
• Ulvi Murat, Kılavuz. “İbn Hazm’da Nübüvvet Tasavvuru”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 24/1 (2015), 1-31.
• Yavuz, Yusuf Şevki. “Sarfe”. Diyanet İslam Ansiklopedisi. 36/140-141. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2009.
• Yayla, Mansur. Kur’ân’daki Mu’cizeleri Aklileştirme Çabalarına Dair Bazı Mülahazalar Muhammed Abduh Bağlamında-, Akıl Kitabı-7, haz. Turgut Akyüz, İstanbul: Ravza Yayınları., 2021.
• Yeprem, Mustafa Saim. Maturîdî’nin Akide Risalesi ve Şerhi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2015.