Kurtuba Martir Hareketinin Endülüs ve İspanya Hristiyanları Üzerindeki Etkileri

Year 2025, Volume: 8 Issue: 1, 408 - 422, 26.06.2025

Murat Yanmaz

https://doi.org/10.48120/oad.1636543

Abstract

- Bu çalışma, 9. yüzyılın ortalarında İber Yarımadası’nda bir grup Hristiyan’ın, yarımadada İslamiyet’i benimseyenlerin sayısının artması ve Arap gelenek göreneklerinin Hristiyan toplumu tarafından kabul edilmesine karşı çıkarak, kasten İslam’a ve Hz. Muhammed’e küfretmeleri ve bunun sonucunda idam edilmelerini kapsayan Kurtuba Martir Hareketi hakkındadır. Müslümanlar 711 yılında İber Yarımadası’na girmişler ve yarımadayı oldukça kısa bir sürede hâkimiyetleri altına almışlardır. 8. yüzyılın sonlarına doğru da yarımadadaki Müslüman egemenliği sağlamlaşmıştır. 9. yüzyılın başlarından itibaren ise yarımadadaki Hristiyan halk arasında İslamiyet’i kabul edenlerin sayısında bir artış meydana gelmeye başlamıştır. Bunun yanında, Hristiyan toplumdan bazı kişiler Müslümanlar gibi giyinmeye ve Arapça öğrenmeye başlamış, Arap gelenek göreneklerini benimsemişlerdir. 9. yüzyılın ortalarında, yarımadada Müslümanların yönetim merkezi olan Kurtuba şehrinde, çoğunluğunu din adamlarının oluşturduğu bir grup Hristiyan öne çıkarak, kendi kimliklerini ve dinlerini kaybetmeye başladıklarını ileri sürmüşlerdir. Ardından, İslam ve Hz. Muhammed hakkında aşağılayıcı ithamlarda bulunmuşlardır. Müslüman yönetimi altında yaşayan bu Hristiyanlar, hareketlerinin sonucunda öleceklerini bilerek, yani kasten böyle bir faaliyette bulunmuşlar ve Müslüman yöneticiler tarafından idam edilmişlerdir. İber Yarımadası’nda, Müslümanların yönetim merkezi olan Kurtuba şehrinde yaklaşık kırk sekiz Hristiyan’ın ölümü ile sonuçlanan ve Kurtuba Martir Hareketi olarak bilinen bu hareket, yarımadadaki bir grup Hristiyan’ın İslam ve Hz. Muhammed hakkındaki görüşlerini ortaya koyması bakımından oldukça mühimdir. Diğer taraftan, yarımadadaki Hristiyan toplumun çoğunluğu bu harekete destek vermemiştir. Kurtuba Martir Hareketi daha sonra da yarımadadaki Hristiyan toplum üzerinde büyük bir etkiye yol açmamış gibi görünmektedir.

Keywords

"Kurtuba Şehitlik Hareketi", İberYarımadası, Eulogius, İslâm, İslam Algısı

Ethical Statement

Çalışmamın tamamen bana ait olduğunu beyan ederim.

The Effects of the Qordoban Martyrdom Movement on the Christians of Andalucia and Spain

Abstract

This study examines the Cordoban Martyrdom Movement, during which a group of Christians in the mid-9th century Iberian Peninsula deliberately blasphemed Islam and the Prophet Muhammad in protest against the growing number of Muslim converts and the adoption of Arab customs by the Christian community. As a result of their actions, they were executed. Muslims entered the Iberian Peninsula in 711 and established control over the region within a relatively short period. Towards the end of the 8th century, Muslim rule in the peninsula was consolidated. From the early 9th century onwards, there was an increase in the number of converts to Islam among the Christian population of the peninsula. In addition, some members of the Christian community began to dress like Muslims, began learning Arabic, and started adopting Arab traditions. In the mid-9th century, in the city of Cordoba—the administrative center of Muslim rule in the peninsula—a group of Christians, mostly clergymen, publicly claimed that they were beginning to lose their religious and cultural identity. They then made derogatory insults against Islam and the Prophet Muhammad. These Christians, who lived under Muslim rule, deliberately carried out these acts with full awareness that they would be executed as a result. Known as the Cordoban Martyrdom Movement, this incident, which led to the execution of approximately forty-eight Christians in the city of Cordoba, the administrative center of Muslim rule in the Iberian Peninsula, is significant for understanding the perspectives of a group of Christians on Islam and the Prophet Muhammad. On the other hand, the majority of the Christian community in the peninsula did not support this movement. The Cordoban Martyrdom Movement does not seem to have made a significant long-term impact on the Christian community in the peninsula.

Keywords

"Cordoban Martrydom Movement", Iberian Peninsula, Eulogius, Islam, Perception of Islam

References

• Birincil Kaynaklar
• Al-Makkari, Ahmed Ibn Muhammed. The History of the Mohammedan Dynasties in Spain, Vol. 2 of 2: Extracted from the Nafhu-T-Tib Min Ghosni-L-Andalusi-R-Rattíb Wa Táríkh Lisánu-D-Dín Ibni-L Khattíb. Çev. Pascual de Gayangos, United States of America: Johnson Reprint Corporation, 1964.
• Crónicas asturianas. Ed. Juan Gil Fernandez, Oviedo: Universidad de Oviedo, 1985.
• Corpus scriptorum Muzarabicorum I-II. Ed. Juan Gil, Madrid: Instituto Antonio de Nebrija, 1973.
• James, David. A History of Early Al-Andalus: The Akhbar majmu’a. United Kingdom: Routledge, 2012.
• James, David. Early Islamic Spain: The History of Ibn al-Qutiya. United Kingdom: Routledge, 2009.
• İbnü’l-Kerdebus. Historia de al-Andalus. Çev. Felipe Maillo Salgado, Madrid: Akal, 1986.
• Ramón Martí. “De Seta Machometi o De origine, Progressu, et fine Machometi et quadruplici reprobatione prophetiae eius”. Ed. ve Çev. Joseph Hernando i Delgado. Acta Historica et Archaeologica Medievalia 4, (1983): 9-63.
• Araştırma Eserleri
• Barbero, A. ve M. Vigil. Sobre los origenes sociales de la Reconquista. Barselona: Ariel, 1984.
• Barbero, A. ve M. I. Loring, “The Catholic Visigothic Kingdom” içinde The New Cambridge Medieval History: Volume I c.500-c.700. Ed. Paul Fouracre. Cambridge: Cambridge University Press, 2005.
• Bilgin, Feridun. “Hıristiyan Fedâiler: Dokuzuncu yüzyıl Endülüs İslâm Toplumunda Bir Muhâlif Hareket” History Studies International Journal of History, 8 (4), 2016. 19-32.
• Bulliet, Richard. Conversion to Islam in the Medieval Period: An Essay in Quantitative History. United States of America: Harvard University Press, 1979.
• Catlos, Brian A. Muslims of Medieval Latin Christendom, c.1050-1614. United Kingdom: Cambridge University Press, 2014.
• Christys, Ann. Christians in al-Andalus (711-1000). New York: Routledge, 2002.
• Christys, Ann. “St-Germain des-Pres, St Vincent and the martyrs of Cordoba” Early Medieval Europe. 7 (2), 1998. 199-216.
• Collins, Roger. Early Medieval Spain: Unity in Diversity, 400-1000. London: Macmillan, 1983.
• Collins, Roger. "Spain: The Northern Kingdoms and The Basques, 711-910" içinde The New Cambridge Medieval History: Volume II c.700-c.900. Ed. Rosamond McKitterick. United Kingdom: Cambridge University Press, 1995.
• Collins, Roger. The Arap Conquest of Spain, 710-797.United Kingdom: Blackwell Publishers Ltd, 1989.
• Collins Roger. Visigothic Spain 409-711. United Kingdom: Blackwell Publishing Ltd, 2004.
• Coope, Jessica A. “Religious and Cultural Conversion to Islam in Ninth-Century Umayyad” Journal of World History. 4 (1), 1993. 47-68.
• Coope, Jessica A. The Martyrs of Cordoba: Community and Family Conflict in an Age of Mass Conversion. United States of America: University of Nebraska Press, 1995.
• Di Cesare, Michelina. “Riccoldo of Monte di Croce, Letters to the Triumphant Church; Against the Law of the Saracens; Book of the Pilgrimage” içinde The Pseudo-Historical Image of the Prophet Muhammad in Medieval Latin Literature: A Repertory. Berlin: De Gruyter, 2012.
• Erkal, Mehmet. “CİZYE” TDV İA. Cilt: 8, 1993. 42-45.
• Fletcher, Richard. Moorish Spain. Berkeley: University of California Press, 1993.
• Glick, Thomas F. Islamic and Christian Spain in the Early Middle Ages. Princeton: Princeton University Press, 1979.
• Hollander, Aaron T. “Blazing Light and Perfect Death: The Martyrs of Cordoba and the Growth of Polemical Holiness” içinde Contested Spaces, Common Ground: Space and Power Structures in Contemporary Multireligious Societies. Ed. Ulrich Winkler, Lidia Rodriguez Fernandez ve Oddbjorn Leirvik. Leiden: Brill, 2016.
• Hoyland, Robert G. “Istoria de Mahomet” içinde Seeing Islam as Others Saw It: A Survey and Evaluation of Christian, Jewish and Zoroastrian Writings on Early Islam. United States of America: Gorgias Press, 2019.
• Ihnat, Kati. “The Martyrs of Cordoba: Debates around a curious case of medieval martyrdom” History Compass. 18 (1), 2019. 1-15.
• İnce, İrfan. “RİDDE”. TDV İA. Cilt: 35, 2008. 88-91.
• Kennedy, Hugh. Muslim Spain and Portugal: A Political History of al-Andalus. New York: Routledge, 2014.
• Köse, Ali. “İHTİDA”. TDV İA. Cilt: 21, 2000. 554-558.
• Menocal, Maria Rosa. Dünyanın İncisi: Endülüs, Orta Çağ İspanyasında Ortak Yaşama Kültürü. Çev. Sinan Coşkun. İstanbul: Ketebe Yayınları, 2021.
• Morera, Dario Fernandez. The Myth of the Andalusian Paradise: Muslims, Christians, and Jews under Islamic Rule in Medieval Spain. Wilmington: ISI Books, 2016.
• Portass, Robert. “Early medieval Spain, 800-1100: the Christian kingdoms and al-Andalus” içinde Debating medieval Europe: The early Middle Ages, c. 450-c. 1050. Ed. Stephen Mossman. Manchester: Manchester University Press, 2020.
• Safran, Janina M. “Identity and Differentiation in Ninth-Century al-Andalus” Speculum. 76 (3), 2001. 573-598.
• Simonet, Francisco Javier. Historia de los mozárabes de España: deducida de los mejores y más auténticos testimonios de los escritores cristianos y árabes. Madrid: Establecimiento Tipográfico de la Viuda e Hijos de M. Tello, 1897-1903.
• Şanal, Enes. “Arapça Konuşan Hıristiyanlar: Mozaraplar’ın Endülüs Bilim Hayatına Katkıları (X. Asır)” Tarih İncelemeleri Dergisi, 38 (2), (2023): 719-750.
• Şeyban, Lütfi. Endülüs: Cihat, Reconquista, Convivencia. İstanbul: Ketebe Yayınları, 2022.
• Tieszen, Charles L. “From Invitation to Provocation: “Holy Cruelty” as Christian Mission in Ninth-Century Cordoba”. Al-Masaq, 24 (1), 2012. 21-33.
• Tolan, John. “Eulogius of Cordova” içinde Christian-Muslim Relations: A Bibliographical History, Volume 1 (600-900). Ed. David Thomas ve Barbara Roggema. Leiden: Brill, 2009.
• Tolan, John. “Istoria de Mahomet” içinde Christian-Muslim Relations: A Bibliographical History, Volume 1 (600-900). Ed. David Thomas ve Barbara Roggema. Leiden: Brill, 2009.
• Tolan, John V. Saracens: Islam in the Medieval European Imagination. New York: Columbia University Press, 2002.
• Wolf, Kenneth B. “MOZARABS” içinde Medieval Iberia: An Encyclopedia. Ed. E. Michael Gerli. New York: Routledge, 2013.
• Wolf, Kenneth Baxter. Conquerors and Chroniclers of Early Medieval Spain. Liverpool: Liverpool University Press, 1990.
• Wolf, Kenneth Baxter. “Falsifying the Prophet: Muhammad at the Hands of His Earliest Christian Biographers in the West” içinde Character Assassination throughout the Ages. Ed. Martijn Icks ve Eric Shiraev. New York: Palgrave Macmillan, 2014.
• Wolf, Kenneth Baxter. The Eulogius Corpus. Liverpool: Liverpool University Press, 2019.