Dijital platformlarda yayınlanan animasyonlar ve oyuncak endüstrisi arasındaki ilişki: Netflix örneği

Year 2025, Volume: 15 Issue: 2, 1066 - 1097, 29.06.2025

Şadi Karaşahinoğlu , Ahmet Dönmez

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1507790

Abstract

Animasyon ve oyuncak endüstrileri, eğlence kavramının önemli iki parçası olarak, birbirlerini besleyen ve şekillendiren bir ilişki içerisindedir. Oyuncaklar, çocukların hayal güçlerini ve yaratıcılıklarını geliştiren, eğlenceli ve eğitici araçlar olarak uzun bir tarihsel geçmişe sahiptir. Aynı zamanda, popüler animasyon karakterleri ve hikayeleri, oyuncakların tasarımında ve pazarlanmasında önemli bir rol oynamaktadır. Çocuklar sevdikleri animasyon karakterlerini temsil eden oyuncakları koleksiyonlarında görmeyi tercih edebilmekte bu olgu animasyon endüstrisine olan ilgiyi arttırabilmektedir. Diğer yandan, başarılı bir animasyon filmi veya televizyon dizisi, oyuncak ve ürün satışları yoluyla ek gelir elde etme potansiyelini yaratabilmektedir. Dolayısıyla, oyuncak ve animasyon endüstrileri arasındaki ilişki hem ticari hem de kültürel açıdan büyük öneme sahiptir. İki sektör, birbirlerini destekleyen ve birlikte büyüyen bir ekosistem oluşturmaktadır. Özellikle milenyumla birlikte yükselişe geçen dijitalleşmeyle birlikte internet temelli platformlar izleme pratiklerini de değiştirmeye başlamıştır. Bu değişim adı geçen endüstrilerin de gelişimini etkilemiştir. Bununla birlikte makalede oyuncak ve animasyon endüstrisinin tarihsel gelişimi irdelenmiş; uzman görüşleri ve somut veriler, betimleme ve içerik analiz yöntemiyle aktarılmaya çalışılmıştır. Çalışma kapsamında oyuncak ve animasyon endüstrisi arasında yoğun ilişki olduğu sonucuna varılmış, dijital platformların yaygınlaşmasıyla bu ilişkinin güçlendiği kanaatine varılmıştır. Bununla birlikte konuyla ilgili paydaşlara ve literatüre bir Türkçe kaynak oluşturulması hedeflenmiştir.

Keywords

Animasyon , çizgi film , oyuncak , çocuk , dijital platformlar , seç-izle

The relationship between animations on digital platforms and the toy industry: Netflix example

Abstract

Animation and toy industries, as two important parts of the concept of entertainment, are in a relationship that nourishes and shapes each other. Toys have a long history as entertaining and educational tools that develop children’s imagination and creativity. At the same time, popular animated characters and stories play an important role in the design and marketing of toys. Children may prefer to collect toys representing their favorite animated characters, which may increase interest in the animation industry. On the other hand, a successful animated film or television series can create the potential to generate additional income through toy and product sales. Therefore, the relationship between the toy and animation industries is of great importance both commercially and culturally, creating an ecosystem that supports each other and grows together. With the rise of digitalization, especially with the millennium, internet-based platforms have started to change viewing practices. This change has also affected the development of the aforementioned industries. In the article, the historical development of the toy and animation industry was examined; expert opinions and concrete data were tried to be conveyed through description and content analysis method. Within the scope of the study, it was concluded that there is an intense relationship between the toy and animation industry, and this relationship has been strengthened with the widespread use of digital platforms. In addition, it is aimed to create a Turkish resource for stakeholders and literature on the subject.

Keywords

Animation , cartoon , toy , children , digital platforms , video on demand

References

• Allison, A. ve Cross, G. (2006). Millenial Monsters Japanese Toys and the Global Imagination. University of California Press.
• Aslan, E. (2021). Animasyon (Çizgi Film) Tarihine Kültür Aktarımı Açısından Bir Bakış. Folklor/Edebiyat, 27(108), 1059-1074. https://doi.org/10.22559/folklor.1953
• Barrier, B. (1999). Hollywood Cartoons American Animation in Its Golden Age. Oxford University Press.
• Bendazzi, G. (2016). Animation: A World History, Foundations-the Golden Age. CRC Press Taylor & Francis Group.
• Brown, N. (2021). Contemporary Hollywood Animation Style, Storytelling, Culture and Ideology Since the 1990s. Edinburgh University Press Ltd.
• Çaplı, B. (2002). Medya ve Etik. İmge Kitabevi.
• Furniss, M. (2016). A New History of Animation. Thammes & Hudson.
• Hall. K.J. (2004). A soldier’s body: G. I. Joe, Hasbro’s great American hero, and the symptoms of empire. The Journal of Popular Culture 38 (1), pp. 34-54. https://doi.org/10.1111/j.0022-3840.2004.00099.x
• Hernandez, D. J. (2003). Toys And Cartoons: The Correlation Between Animated Properties and Toy Products. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Rowan University.
• Heljakka, K. (2008). Toy stories, design, play, display, adult experience with designer toys. The Nordic Conference on Experience, Research-Education and Practice in Media, Conference Proceedings Book, pp. 12-27.
• Hugues, D. (2003). Peyo L’enchanteur. Niffle.
• Kaba, F. (2014). Çizgi Filmlerde Grafik İfade ve Konu Açısından Kültürel Etkiler: Türk Çizgi Film Örnekleri. Selçuk İletişim, 8(3), 163-181. https://doi.org/10.18094/si.59062
• Oppenheimer, J. (2009). Toy Monster: The Big, Bad World of Mattel. Wiley.
• Perlmutter, D. (2014). America Toons In a History of Television Animation. McFarland & Company, Inc., Publishers.
• Rochman, M. F. (2022). Toy Industry as A Mainstream Business Idea in Animation Industry, DeKaVe, Vol. 15 (2), pp. 112-125.
• Sarıyer, N. ve Ayar, H. (2013). Filmlere Yerleştirilen Markaların Çocuklar Tarafından Hatırlanması- Toy Story III Filmi Örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Dergisi,15 (1), ss. 79-99.
• Sevindi, K. (2022). Animasyon Sineması Tarih, Kuram, Uygulama. Urzeni Yayınevi.
• Sito, T. (2013). Moving Innovation A History of Computer Animation. The MIT Press.
• Solomon, C. (1989). Enchanted Drawings: The History of Animation. Alfred A. Knopf Publishing.
• Stark, L. (2002). Çizgili Hayat Kılavuzu Kahramanlar, Dergiler ve Türler, L. Cantek (Ed.), Bir Asteriks Güzellemesi: Veni, Vidi ve de Vici. (219- 228), İletişim Yayınları.
• Steinberg, M. (2012). Anime’s Media Mix Franchising Toys and Characters in Japan. University of Minnesota Press.
• Stevenson, N. (2008). Medya Kültürleri Sosyal Teori ve Kitle İletişimi, (Çev.) Göze Orhon ve Barış Engin Aksoy. Ütopya Yayın Evi.
• Taylan, A. (2015). Kültür Endüstrisi Ürünleri olarak Çizgi film ve Oyuncakların Çocuk ve Ebeveyn Tüketim Davranışlarına Etkisi. Uluslararası Oyun ve Oyuncak Kongresi Bildiri Kitabı içinde, pp. 87-96, Atatürk Üniversitesi Yayınları.
• Yazıcı, T. ve Aktin, D. (2018). Sinema Animasyon Filmlerinin Çocukların Satın Alma Davranışlarına Etkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (72), ss. 405-425.
• Yıldırım, C. (2022). Sinema Salonlarından Netflix’e, Film İzleme Deneyiminin Serüveni. Kenan Duman (Ed.). Netflix Etkisi- Dijital Çağda Ekran Kültürü içinde, ss. 75-99, Urzeni Yayın Evi.
• Zhou, X. (2023). Analysis of Lego Storytelling Marketing Strategy and Bilateral Relationship Business Model. H. Mallick et al. (Ed.), Proceedings of the 2022 4th International Conference on Economic Management and Cultural Industry (ICEMCI 2022), pp. 2006-2018, 2022. DOI: 10.2991/978-94-6463-098-5_226
• İnternet kaynakçası
• Asterix: Wild Boar Hunting. (2024, 12 Nisan). Erişim adresi: https://www.playmobil.com/en-gb/asterix%3A-wild-boar-hunting/71160.html
• Ekonomim. (2024, 5 Kasım). Gemius, Türkiye’nin en fazla ziyaret edilen dijital banka ve e-ticaret markalarını açıkladı. Erişim adresi: https://www.ekonomim.com/sirketler/gemius-turkiyenin-en-fazla-ziyaret-edilen-dijital-banka-ve-e-ticaret-markalarini-acikladi-haberi-778138
• Hot Wheels Hadi Yarışalım!. (2024, 8 Şubat). Erişim adresi: https://www.netflix.com/tr/title/81566729
• Interbrand, (2024). Best Global Brands 2024. Erişim adresi: https://interbrand.com/best-global-brands/lego/
• Joepedia 1982. (2024, 23 Mart). Erişim adresi: https://gijoe.fandom.com/wiki/1982
• Lego: City Maceraları. (2024, 5 Mart). Erişim adresi: https://www.netflix.com/tr/title/81280732
• Lego: Friends. (2024, 12 Mart). Erişim adresi: https://www.netflix.com/tr/title/70304718
• Mobile Suit Gundam The Witch from Mercury Aerial Gundam Model Kit (2025, 23 Şubat). Erişim adresi: https://www.amazon.com.tr/BANDAI-NAMCO-Entertainment-Mercury-2593849/dp/B0B71XBLQZ
• Mom and Pop Culture Collectibles. (2024, 10 Mayıs). Erişim adresi: https://momandpopculture.com/products/smurfs-gold-smurf-20005-1965-schleich
• Monster High. (2024, 17 Nisan). Erişim adresi: https://www.primevideo.com/-/tr/detail/Monster-High/0P22DHOI7113X5ADISMKIBCNZY
• Sailor Moon - Episode 01 - English Subtitles. (2024, 4 Şubat). [Video]. Erişim adresi: https://www.dailymotion.com/video/x8kggda
• Super Wings (Harika Kanatlar). (2024, 18 Mart). Erişim adresi: https://www.amazon.com/Super-Wings/dp/B01LWMIHS2
• The M.A.S.S. Device | G.I. JOE A Real American Hero | 40th Anniversary Special | G.I. Joe Official. (2024, 16 Nisan). [Video]. Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=fyn06Wb_jE0
• Thomas ve Arkadaşları Tren Takımı. (2024, 20 Mayıs). Erişim adresi: https://www.netflix.com/tr/title/81553278
• ToyAssociation (2008). 2008 TOTY Winners. Erişim adresi: https://www.toyassociation.org/Events2/TOTY_Awards/2008_TOTY_Winners.aspx
• Görsel kaynakçası
• Görsel 1 Schoenhut firmasının tahta Kedi Felix oyuncağı görüntüsü, 1922 (Furniss, 2016: 53).
• Görsel 2 Miki Fare parfüm ve figür oyuncağı görüntüsü, 1930’lar (Furniss, 2016: 96).
• Görsel 3 Astro Boy deniz oyuncakları görüntüsü, 1963 (Steinberg, 2012: 116).
• Görsel 4 Astro Boy figür oyuncakları görüntüsü, 1963 (Steinberg, 2012: 118).
• Görsel 5 Bandai Namco Entertainment firmasına ait 1/144 ölçekli Mobile Suit Gundam The Witch from Mercury Aerial Gundam Model Kit görüntüsü, 2025 (https://www.amazon.com.tr/BANDAI-NAMCO-Entertainment-Mercury-2593849/dp/B0B71XBLQZ)
• Görsel 6 Sailor Moon animasyon serisinden bir görüntü, 1992 (https://www.dailymotion.com/video/x8kggda).
• Görsel 7 Sailor Moon figür oyuncaklarının görüntüsü, 1996 (Allison ve Cross, 2006: 153).
• Görsel 8 Hasbro firmasının G. I. Joe oyuncak görüntüsü, 1982 (https://gijoe.fandom.com/wiki/1982).
• Görsel 9 G. I. Joe animasyon serisinden bir görüntü, 1985 (https://www.youtube.com/watch?v=MBaZHONIWOM).
• Görsel 10 Schleich firmasının Altın Şirin figür görüntüsü, 1965 (https://momandpopculture.com/products/smurfs-gold-smurf-20005-1965-schleich).
• Görsel 11 Playmobil firmasının Asteriks figür seti görüntüsü, 2024 (https://www.playmobil.com/en-gb/asterix%3A-wild-boar-hunting/71160.html).
• Görsel 12 Lego: City Adventures animasyon serisinden bir görüntü, 2019 (https://www.netflix.com/tr/title/81280732).
• Görsel 13 Lego: Friends animasyon serisinden bir görüntü, 2012 (https://www.netflix.com/tr/title/70304718).
• Görsel 14 Harika Kanatlar animasyon serisinden bir görüntü, 2016 (https://www.amazon.com/Super-Wings/dp/B01LWMIHS2).
• Görsel 15 Thomas ve Arkadaşları animasyon serisinden bir görüntü, 2021 (https://www.netflix.com/tr/title/81553278).
• Görsel 16 Monster High animasyon serisinden bir görüntü, 2023 (https://www.primevideo.com/-/tr/detail/Monster-High/0P22DHOI7113X5ADISMKIBCNZY).
• Görsel 17 Hot Wheels Hadi Yarışalım! animasyon serisinden bir görüntü, 2024 (https://www.netflix.com/tr/title/81566729).
• Görsel 18 Netflix dijital platformunun çocuk kategorisinde en çok izlenen dizi ve filmler, Mayıs 2024. (https://www.netflix.com/latest)
• Görsel 19 Maşa ile Koca Ayı animasyon dizisine dair oyuncak görselleri, Mayıs 2024. (www.google.com, alışveriş).
• Görsel 20 Minyonlar 2: Gru’nun Yükselişi animasyon filmine dair oyuncak görselleri, Mayıs 2024. (www.google.com, alışveriş).