Improving fifth-grade poor readers’ reading skills with dialogic reading activities

Year 2025, Volume: 15 Issue: 2, 1230 - 1252, 29.06.2025

Şule Gülsüm Özdemir , Pınar Kanık Uysal

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1544628

Abstract

The aim of this study was to improve the reading skills of struggling fifth-grade readers through dialogic reading activities. The study employed action research, one of the qualitative research methods. The study was conducted with fifth-grade students at a public school located in the Trabzon province. During the research process, the data collection tools used were reading comprehension tests, researcher journals, observation and interview forms, and a reading prosody rubric. Content analysis and descriptive analysis methods were used for data analysis. The analyses revealed three main themes: development, problems/resistance, and change, as well as five sub-themes: reading fluency, reading comprehension, attention, interaction, and approach, related to the dialogic reading process. While the study found that dialogic reading activities improved students’ fluency, they were not sufficient enough to bring their reading comprehension up to the desired instructional level. Based on these findings, it was concluded that while the dialogic reading method contributed to the development of reading comprehension skills, it was not enough on its own for students to reach the instructional level. The qualitative data findings also revealed that dialogic reading activities increased students’ interest and motivation towards reading, reduced their aversion to books, and improved the quality of their interactions with peers.

Keywords

Dialogic reading , reading fluency , reading comprehension.

5. sınıf düzeyindeki zayıf okuyucuların okuma becerilerinin etkileşimli okuma etkinlikleriyle geliştirilmesi

Abstract

Bu araştırmada, 5. sınıf düzeyindeki zayıf okuyucuların okuma becerilerinin etkileşimli okuma etkinlikleriyle geliştirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden eylem araştırması kullanılmıştır. Araştırma; Trabzon ilinde bulunan bir devlet okulunda, 5. sınıf öğrencileriyle yürütülmüştür. Araştırma sürecinde veri toplama aracı olarak “okuduğunu anlama testi, araştırmacı günlüğü, gözlem ve görüşme formu, okuma prozodisi dereceli puanlama anahtarı” kullanılmıştır. Verilerin analiz edilmesinde içerik analizi ve betimsel analiz yöntemlerinden yararlanılmıştır. Analizler sonucunda, etkileşimli okuma sürecine yönelik gelişim, direnç ve değişim şeklinde üç ana tema; akıcı okuma, okuduğunu anlama, dikkat, etkileşim ve yaklaşım şeklinde beş alt tema oluşturulmuştur. Temalar incelendiğinde etkileşimli okuma etkinliklerinin öğrencilerin akıcı okuma becerilerinin geliştirilmesinde olumlu etkileri olduğu ancak okuduğunu anlama becerisinin öğretim seviyesine ulaşmasında yetersiz kaldığı görülmüştür. Bu bulgulardan hareketle etkileşimli okuma yönteminin okuduğunu anlama becerisinin gelişmesine katkı sağladığı ancak öğretim seviyesine gelmesinde tek başına yeterli olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca nitel verilerden elde edilen bulgular etkileşimli okuma etkinliklerinin öğrencilerin okumaya karşı ilgi ve isteklerini artırdığını, kitap okumaktan kaçınma davranışlarını azalttığını ve akran etkileşiminin niteliğini artırdığını göstermiştir.

Keywords

Etkileşimli okuma , akıcı okuma , okuduğunu anlama

References

• Akça, A. & Tanju Aslışen, E. H. (2022). Etkileşimli kitap okuma programı ve Suriyeli çocuklar: Gaziantep ili Nizip ilçesinde pilot bir çalışma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 21(84):1529-1545. https://doi.org/10.17755/esosder.1101340
• Akyol, H. (2019). Türkçe öğretim yöntemleri (9. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Akyol, H., Yıldırım, K., Ateş, S., Çetinkaya, Ç. & Rasınskı, T. V. (2014). Okumayı değerlendirme (1. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Balcı, A. (2009). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlık ve ilgileri üzerine bir araştırma [Yayınlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Beschorner, B. & Hutchison, A. (2014). Parent education for dialogic reading: Online and faceto face delivery methods. Journal of Research in Childhood Education, 30(3), 374-388. https://doi.org/10.1080/02568543.2016.1178197c
• Beyreli, L. & Amanvermez İncirkuş, F. (2018). Etkileşimli sesli okuma ve sq4r okuma stratejisinin anlamaya etkisi: karma yöntem araştırması. International Journal of Languages Education, 6(1), 271-291. https://doi.org/10.18298/ijlet.2614
• Bilge, H. (2015). Ortaokul öğrencilerinin akıcı okuma becerilerinin çeşitli değişkenlere göre karşılaştırılması [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Erzincan Üniversitesi.
• Bilge, H. & Sağır, M. (2017). Ortaokul öğrencilerinin okuma hatalarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 77-88. https://doi.org/10.17556/erziefd.328820
• Büyüköztürk vd. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri (24. Baskı) Pegem Akademi Yayıncılık. https://doi.org/10.14527/9789944919289
• Çetinkaya, F. Ç., Öksüz, H. İ. & Öztürk, M. (2018). Etkileşimli okuma ve kelime hazinesi. Journal of International Social Research, 11(60). 705-715. https://doi.org/10.17719/jisr.2018.2825
• Çetinkaya, F., Topçam, A. B., Sönmez, M., Durmaz, M., Yıldırım, K., Sezer, S. & Sezer, B. B. (2021). Masallarla etkileşimli okuma (1. Baskı). Eğiten Kitap Yayıncılık.
• Ceyhan, S. & Yıldız, M. (2021). Örnek kitap okuma planlarıyla ilkokulda etkileşimli sesli okuma (2. Baskı). Pegem Akademi Yayınları. https://doi.org/10.14527/9786257228732
• Ceyhan, S. (2019). Etkileşimli sesli okumanın öğrencilerin okuduğunu anlama, okuma motivasyonu ve akıcı okumalarına etkisi [Yayınlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Cingi, M. A. (2022). Etkileşimli kitap okuma etkinliklerinin 60-72 aylık çocukların yaratıcılıklarına etkisi [Yayınlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Creswell, J. W. (2013). Qualitative inquiry and research design: choosing among five approaches (3rd ed.). SAGE Publications. Dong, Y., Chow, B. W. Y., Mo, J., Miao, X. & Zheng, H. Y. (2024). Effects of dialogic reading elements on children's language development. Journal of Research in Reading, ISSN 47(2), 2024, pp 181–200 0141-0423. https://doi.org/10.1111/1467-9817.12447
• Durmaz, M. (2020). Etkileşimli okumanın hikâye anlatma becerisine etkisi [Yüksek lisans tezi]. Düzce Üniversitesi.
• Erdoğan, Ö., Günaydın, Y., Erdoğan, T., Ataş, M. & Özdemir, C. (2022). Etkileşimli okuma uygulamaları (1. Baskı). Eğiten Kitap Yayınları.
• Ergül, C., Akoğlu, G., Karaman, G. & Sarıca, A. D. (2017). Anasınıfında uygulanan etkileşimli kitap okuma programının sonraki okuma becerilerine etkisi: İzleme çalışması. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi Journal of Theoretical Educational Science, 10(2), 191-219. http://dx.doi.org/10.5578/keg.27611
• Ergül, C., Sarıca, A. D. & Akoğlu, G. (2016). Etkileşimli kitap okuma: Dil ve erken okuryazarlık becerilerinin geliştirilmesinde etkili bir yöntem. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(2), 193-206. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.24630İlhanKutluMill7
• Görücü, H. T. (2018). Öğrenci öğretmen etkileşimine dayalı okuma etkinliklerinin duyuşsal okuma becerilerine etkisi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
• Güneş, F. (2013). Kelimelerin gücü ve zihinsel sözlük. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 29-40.
• Herman, P. A. (1985). The effect of repeated readings on reading rate, speech pauses, and word recognition accuracy. Reading Research Quarterly, 20(5), 553–565. https://doi.org/10.2307/747942
• Hidayetullah, S., Mulyati, Y., Damaianti, V. S. & Permadi, T. (2023). Effectiveness of dialogical reading literacy programs in improving language skills and literacy of early students. International Journal of Learning, Teaching and Educational Research, 22(8), 233-252. https://doi.org/10.26803/ijlter.22.8.13
• İlhan, E. & Canbulat, T. (2021). Etkileşimli kitap okuma programının (ekop) ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin temel dil becerilerine etkisi. Başkent University Journal of Education, 8(1), 40-56.
• Işıkoğlu Erdoğan, N. & Tetik, G. (2017). Diyaloğa dayalı okumanın 48-60 aylık çocukların dil gelişimine etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(2), 535-550.
• Işıkoglu Erdoğan, N., Şimşek, Z. C., & Canbeldek, M. (2017). Ev merkezli diyaloğa dayalı okumanın 4-5 yaş çocuklarının dil gelişimine olan etkileri. GEFAD / GUJGEF 37(2): 789-809.
• İşlek, S. (2021). Sosyoekonomik düzey açısından risk altında olan çocuklarda paylaşımlı kitap okuma: ebeveyn uygulamalı erken okuryazarlık müdahalesi [Yayınlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Johnson, Andrew P. (2014). Eylem araştırması el kitabı. (Çeviri Ed. Uzuner Y. ve Anay M.). Anı Yayıncılık.
• Kanık Uysal, P. & Akyol, H. (2019). Okuma güçlüğü ve giderilmesi: Bir eylem araştırması. Eğitim ve Bilim, 44(198) 17-35. DOI: 10.15390/EB.2019.8032 Kanık Uysal, P. & Duman, A. (2020). The effects of fluency-oriented reading instruction on reading skills. Pegem Journal of Education and Instruction, 10(4), 1111–1146. https://doi.org/10.14527/pegegog.2020.034
• Karadoğan, Z. (2020). Etkileşimli kitap okuma uygulamalarının okuduğunu anlama becerisi ve tutuma etkisi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Balıkesir Üniversitesi.
• Kavcar, S. (2022). Etkileşimli kitap okuma pogramının 48-66 aylık çocukların ses bilgisel farkındalık becerilerine etkisi [Yüksek lisans projesi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Kerigan, B. (2018). Okul öncesi dönem çocuklarına etkileşimli okuma yöntemiyle sosyal becerilerin kazandırılması [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi.
• Kızgın, A. & Baştuğ, M. (2020). Okuma motivasyonu ve okuduğunu anlama becerisinin akademik başarıyı yordama düzeyi. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 6(2), 601- 612. https://doi.org/10.31464/jlere.767022
• Köse Akyüz, S. & Kanık Uysal, P. (2023). Improving reading fluency and reading comprehension with readers theatre. Pedagogical Perspective, 2(1), 22-35. https://doi.org/10.29329/pedper.2023.559.2
• Kuruoğlu, G. & Şen, N. (2019). Okuma güçlüğü yaşayan ortaokul öğrencilerine uygulanan hızlandırılmış okuma eğitiminin etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 47, 36-45.
• Kuruyer, H. G. & Kanık Uysal, P. (2024). Okuma becerilerinin ev ortamında desteklenmesi: Biricik ailem benimle birlikte okur musun?. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 12(2), 485-514. https://doi.org/10.16916/aded.1444651
• Kutlu, Ö., Altıntaş, Ö., Kula Kartal, S., Özyeter, N. T. & Alpayar, Ç. (2019). Okuduğunu anlama becerisinin ölçülmesi ve değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Basımevi. http://hdl.handle.net/20.500.12575/69372.
• Lee, J. & Yoon, S. Y. (2017). The effects of repeated reading on reading fluency for students with reading disabilities: a meta-analysis. Journal of Learning Disabilities, 50(2) 213–224. https://doi.org/10.1177/0022219415605194
• Metin, O. & Ünal, Ş. (2022). İçerik analizi tekniği: iletişim bilimlerinde ve sosyolojide doktora tezlerinde kullanımı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 22(2), 273-294. https://doi.org/10.18037/ausbd.1227356.
• Mills G. E. (2014). Action research a guide for the teacher researcher (5nd. ed.). New Jersey: Pearson Education.
• Ocak, G. & Akkaş Baysal, E. (2021). Eylem araştırmasını anlamak. Ocak, G. (ed.), Eğitimde eylem araştırması ve örnek araştırmalar (5. Baskı, s. 1-49). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Özbay, M. (2009). Anlama teknikleri: I- okuma eğitimi. Öncü Kitap
• Öztürk, E. & Duran, E. (2018). Etkileşimli masal anlatım tekniğinin ortaokul 5. sınıf öğrencilerinin dinleme becerilerine etkisi. Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 2(2), 60-84.
• Rasinski, T. V. & Padak, N. (2005). 3-minute reading assessment (Grade 1-4): Word recog- nition, fluency & comprehension. Scholastic Inc.
• Riad, R. (2024). Exploring language skills and well-being in inclusive preschools The impact of a dialogic reading intervention. Doctoral Thesis in Special Education at Stockholm University, Sweden 2024.
• Santoro, L. E., Cahrd, D. J. & Baker, S. K. (2008). Making the very most of clasroom read alouds to promote comprehension and vocabulary. The Reading Teacher, 61(5), 396-408. https://doi.org/10.1598/RT.61.5.4
• Serin, G. (2022). Babaların etkileşimli kitap okuma süreçlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Stringer, Ernest. (2008). Action research in education (2nd ed.). Pearson.
• Türkben, T. & Temizyürek, F. (2018). Etkileşimsel okuma modelini temel alan Türkçe öğretiminin öğrencilerin okuduğunu anlama becerileri üzerine etkisi. Electronic Turkish Studies, 13(4). 1237-1268. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12982.
• Uğur, S. & Tavşanlı, Ö. F. (2022). Öğretmen rolüyle etkileşimli okuma uygulamalarının dördüncü sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama başarısına etkisi. TEBD, 20(2), 655-678. https://doi.org/10.37217/tebd.1086345
• Yalavaç, N. (2020). Etkileşimli kitap okumanın erken okuryazarlık becerilerine etkisi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. İnönü Üniversitesi.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınevi.
• Yıldız Bıçakçı, M., Er, S. & Aral, N. (2018). Etkileşimli öykü kitabı okuma sürecinin çocukların dil gelişimi üzerine etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(1), 1-8.
• Yıldız, M. & Akyol, H. (2011). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, okuma motivasyonu ve okuma alışkanlıkları arasındaki ilişki. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3). 793-815.
• Yıldız, M. (2013). Okuma motivasyonu, akıcı okuma ve okuduğunu anlamanın beşinci sınıf öğrencilerinin akademik başarılarındaki rolü. Electronic Turkish Studies, 8(4). 1461- 1478. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4780
• Yılmaz, M. (2009). Sesli okuma hatalarının tekrarlı okuma yöntemiyle düzeltilmesi. Milli Eğitim Dergisi. (182), 19-41.
• Yurtbakan, E. & Yurtbakan, E. G. (2022). Okul öncesi öğrenci annelerinin etkileşimli okuma deneyimleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(2), 385-400. https://doi.org/10.16916/aded.1067697.
• Yurtbakan, E. (2022). Öğretmen ve ebeveyn rehberliğinde yapılan etkileşimli okuma uygulamalarının ilkokul 2. sınıf öğrencilerinin okuma becerilerine etkisi [Yayınlanmamış doktora tezi]. Trabzon Üniversitesi.
• Yurtbakan, E., Erdoğan, Ö. & Erdoğan, T. (2021). Etkileşimli okumanın okuma motivasyonuna etkisi. Eğitim ve Bilim, 46(206), 161-180. https://doi.org/10.15390/EB.2020.9258 Zutell, J. & Rasinski, T. (1991). Training teachers to attend to their students’ oral reading fluency. Theory Into Practice, 30(3), 211-217.