Medeni Duruma Göre Empati: Bir Meta-Analiz Çalışması

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 2, 431 - 440, 27.07.2018

Yasin Demir , Abdullah Atlı , Ali Kış

Öz

Bu meta-analiz çalışmasında aşağıdaki cevabı aranan
soruları cevaplandırmak için Türkiye’de yapılan empati ile ilgili tezlerden
alınan veriler kullanılmıştır. Bu araştırmada cevabı aranan temel soru “Empati,
medeni duruma göre farklılaşmakta mıdır?” şeklinde olmaktadır. Araştırmaya
dâhil edilen çalışmalar 2005 – 2016 yılları arasında Türkiye’de yapılmış olan ve
empatiyi konu edinen doktora tezleri ile yüksek lisans tezlerinden
oluşmaktadır. Tezler için yapılan taramada YÖK Tez Tarama veri tabanı
kullanılmıştır. Bu araştırmada, verilerin analizi yapılırken Comprehensive Meta
Analysis (CMA) paket programı kullanılmış olup, etki büyüklüğü hesaplanırken
“Cohen d” dikkate alınmıştır. Araştırmaya dâhil edilen 28 çalışmanın örneklemi
3095 bekâr, 4486 evli olmak üzere 7581 kişiden oluşmuştur. Araştırma kapsamında
incelenen tezlerin 7 tanesinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık
bulunurken, 21 tanesinde ise bulunmamıştır. Yayın yanlılığı olup olmadığının
incelenmesi maksadıyla Orwin Güvenli N Sayısı testi, Duval ve Tweedie’nin kırp
doldur yöntemi, Egger testi ve huni saçılım grafiği olmak üzere 4 farklı yöntem
uygulanmış ve yayın yanlılığının olmadığı tespit edilmiştir. Sabit Etkiler
Modelinde birleştirme işlemi sonucu medeni duruma göre empatik eğilim düzeyinin
istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklılaşmadığı sonucuna ulaşılmıştır.  Sonrasında Q ve I2 (homojenlik) testleri
yapılmış ve çalışma¬lar arasında yüksek düzeyde heterojenlik bulunduğundan
birleştirme işlemi için model rastgele modele çevrilmiştir. Rastgele etkiler
modelinde birleş¬tirme işlemi sonucunda da empatik eğilim düzeyinin medeni
durum değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklılaşmadığı
sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlara göre empatik eğilim düzeyinin medeni duruma
göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklılaşmadığı sonucuna
ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Empati, medeni durum, empatik eğilim, meta-analiz

Kaynakça

• Yıldız imi (*) ile işaretlenmiş kaynaklar, meta-analize dahil edilen çalışmaları göstermektedir.
• Achim, A. M., Ouellet, R., Roy, M. A., Jackson, P. L. (2011). Assessment of empathy in first-episode psychosis and meta-analytic comparison with previous studies in schizophrenia. Psychiatry research, 190(1), 3-8.
• *Akar, A. (2014). PDR ve psikoloji programı öğrencilerinin empatik eğilimleri ve narsisistik kişilik özelliklerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Toros Üniversitesi, Yozgat.
• *Akbulut, E. (2010). Sınıf öğretmenlerinin empatik eğilim düzeyleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi, Sakarya
• Akbulut, E., Sağlam, H. İ. (2010). An investigation on levels of the emphatic tendencies of classroom teachers. International Journal of Human Sciences,7(2), 1068-1083.
• *Alçay, U. (2009). Farklı okul türlerinde görev yapan yönetici ve öğretmenlerin empatik beceriler açısından karşılaştırılması (İstanbul ili Kartal ilçesi örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Allemand, M., Steiger, A. E., & Fend, H. A. (2014). Empathy development in adolescence predicts social competencies in adulthood. Journal of personality.
• *Alper, D. (2007). Psikolojik danışmanlar ve sınıf öğretmenlerinin duygusal zekâ düzeyleri-iletişim ve empati becerilerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Alver, B. (2003). Çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanların empatik becerileri, karar stratejileri ve psikolojik belirtileri arasındaki ilişkiler. Yayımlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• *Atli, A. (2008). Çocuk yuvaları ve yetiştirme yurtlarında çalışan personelin empatik eğilim düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İnönü Üniversitesi, Malatya.
• *Ayten, A. (2008). Pro-sosyal davranışlarda dindarlık ve empatinin rolü. Yayınlanmamış doktora tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Beadle, J. N., Sheehan, A. H., Dahlben, B., Gutchess, A. H. (2013). Aging, empathy, and prosociality. The Journals of Gerontology Series B: Psychological Sciences and Social Sciences.
• *Bingöl, S. (2012). Kur'an kursu öğreticilerinde empati: Kastamonu örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Bulut, H., Düşmez, İ. (2014). Öğretmenlerin empatik eğilim becerilerinin demografik ve mesleki değişkenler bakımından karşılaştırılması. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5-105.
• *Büküm, S. (2013). Din görevlileri ile öğretmenlerin empatik eğilim ve beceri düzeylerinin karşılaştırılması: Fethiye örneği. Yayınlanmamış doktora tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Cohen, J. (2013). Statistical power analysis for the behavioral sciences. New Jersey: Academic press.
• *Coşkun, F. (2011). İç Hastalıkları ve cerrahi servislerinde çalışan hemşirelerin empatik beceri düzeylerinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. İstanbul Bilim Üniversitesi, İstanbul.
• *Çelik, E. (2008). Okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin empatik eğilimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• *Dev, N. (2010). İlköğretim okullarında görevli yönetici ve öğretmenlerin empatik beceriler açısından karşılaştırılması (Kartal örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Demir, Y., Atli, A., & Kis, A. (2016). Empathy based on gender in dissertations submitted in Turkey: A meta-analysis study. Eurasian Journal of Educational Research, 64, 69-90 http://dx.doi.org/10.14689/ejer.2016.64.4
• Dizer, B., İyigün, E. (2009). Yoğun bakım hemşirelerinde empatik eğilim düzeyleri ve etkileyen faktörler. Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences, 12(1).
• Dökmen, Ü. (2010). Sanatta ve günlük yaşamda iletişim çatışmaları ve empati. Ankara: Remzi Kitabevi.
• Elliott, R., Bohart, A. C., Watson, J. C., Greenberg, L. S. (2011). Empathy. Psychotherapy, 48(1), 43.
• Esteban-Guitart, M., Rivas Damián, M. J., Pérez Daniel, M. R. (2012). Empathy and tolerance of diversity in an intercultural educative setting. Universitas Psychologica, 11(2), 415-426.
• Gelbal, S., Duyan, V. (2010). İlköğretim öğretmenlerinin çocuk sevme durumlarına etki eden değişkenlerin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(38).
• Herbek, T. A., Yammarino, F. J. (1990). Empathy training for hospital staff nurses. Group & Organization Management, 15(3), 279-295.
• Hojat, M., Michalec, B., Veloski, J. J., Tykocinski, M. L. (2015). Can empathy, other personality attributes, and level of positive social influence in medical school identify potential leaders in medicine?. Academic Medicine, 90(4), 505-510.
• Howell, A. J., Turowski, J. B., Buro, K. (2012). Guilt, empathy, and apology. Personality and Individual Differences, 53(7), 917-922.
• Huber, J. T., MacDonald, D. A. (2012). An investigation of the relations between altruism, empathy, and spirituality. Journal of Humanistic Psychology, 52(2), 206-221.
• *İşçen, P. (2006). Onkologların çatışma eğilimlerinin, empatik becerilerinin, iş doyumlarının ve stresle başa çıkma tarzlarının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• İkiz, F. E. (2009). İlköğretim okullarında çalışan psikolojik danışmanların empati düzeylerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 8(2).
• Kapıkıran, N. A. (2007). Üniversite ögrencilerinde ahlaki davranışın empatik eğilim ve kendini ayarlama açısından incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(28), 33-47.
• *Karakoyun, Y. (2011). İlköğretim öğretmenlerinin, kulüp faaliyetlerine ilişkin tutumları ile empatik eğilimleri arasındaki ilişki (Bağcılar ilçesi örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• *Karkaç, N. N. (2013). Özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin empatik eğilim düzeylerinin çalıştıkları engel türüne ve bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Kolko, J. (2014). Well-designed: How to use empathy to create products people love. Harvard Business Press
• Konrath, S. H., O'Brien, E. H., Hsing, C. (2010). Changes in dispositional empathy in American college students over time: A meta-analysis. Personality and Social Psychology Review.
• Korkut, F. (2005). Yetişkinlere yönelik iletişim becerileri eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28).Maibom, H. L. (2012). The many faces of empathy and their relation to prosocial action and aggression inhibition. Wiley Interdisciplinary Reviews: Cognitive Science, 3(2), 253-263.
• Mitsopoulou, E., Giovazolias, T. (2015). Personality Traits, Empathy and Bullying Behavior: A Meta-Analytic Approach. Aggression and Violent Behavior.
• Özcan, H. (2012). Hemşirelerin empatik eğilim ve empatik becerileri: Gümüşhane örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(2).
• *Özcan, Z. (2007). Empati ile dini inanç arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Pekdemir, Ş. (2015). Evlilikte denklik konuları üzerine bir değerlendirme. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 15(1), 113-149.Sahdra, B. K., Ciarrochi, J., Parker, P. D., Marshall, S., Heaven, P. (2015). Empathy and nonattachment independently predict peer nominations of prosocial behavior of adolescents. Frontiers in psychology, 6.
• Soylu, Y., Kağnıcı, D. Y. (2015). Evlilik uyumunun empatik eğilim, iletişim ve çatışma çözme stillerine göre yordanması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(43).
• *Söylemez, Ö. Z. (2013). İşitme engelli okullarında çalışan öğretmenlerin empati eğilimleri ile sınıf yönetim becerileri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Şen, H. T., Yılmaz, F. T., Ünüvar, Ö. P., Demirkaya, F. (2012). Birinci basamak sağlık hizmetlerinde görev yapan sağlık çalışanlarının empatik beceri düzeyleri. Psikiyatri Hemşireliği, 3, 6-12.
• *Tekmen, Y. (2010). Hekim ve hemşirelerin empatik eğilim düzeyleri ile iş doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Haliç Üniversitesi, İstanbul.
• Teymoori, A., Shahrazad, W. (2012). Relationship Between Mother, Father, and Peer Attachment and Empathy With Moral Authority. Ethics & Behavior, 22(1), 16-29.
• *Tuncay, A. (2009). İlköğretim okulu öğretmenlerinin aile hayatı-çocuk yetiştirme tutumları, öğrenci kontrol eğilimleri ve empati eğilimleri arasındaki ilişkilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Tutarel-Kışlak, Ş., Çabukça, F. (2002). Empati ve demografik değişkenlerin evlilik uyumu ile ilişkisi. Aile ve Toplum Dergisi, 2(5), 40-46.
• Tutarel-Kışlak, Ş., Göztepe, I. (2012). Duygu dışavurumu, empati, depresyon ve evlilik uyumu arasındaki ilişkiler. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 27-46.
• *Uygun, E. (2007). Psikiyatri servisinde çalışan hemşirelerin empati beceri düzeylerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• van Noorden, T. H., Haselager, G. J., Cillessen, A. H., Bukowski, W. M. (2014). Empathy and involvement in bullying in children and adolescents: a systematic review. Journal of youth and adolescence, 1-21.
• *Yavaş, B. (2007). İlköğretim 5.sınıf öğretmenlerinin empati becerileri ile ilköğretim 5.sınıf öğrencilerinin akademik başarıları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• *Yiğiter, K. (2008). Kocaeli ilinde görevli ilk ve orta öğretim kurumlarında çalışan beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin empati becerilerinin incelenmesi (Kocaeli il merkezi örneği).