Sınıf Öğretmenlerinin Matematik Dersinde Örüntü Türlerinin Öğretimine İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 1, 139 - 154, 29.03.2022

Süleyman Erkam Sulak , Sibel Çavuşoğlu

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1031686

Öz

Matematik eğitiminin öğrencilere kazandırdığı önemli becerilerden birisi de akıl yürütme becerisi olup akıl yürütme becerisi de en çok örüntü etkinliklerinde işe koşulmaktadır. Matematik ders kitaplarında yer alan örüntü türlerinin öğretimine dair öğretim programında veya ders kitabında yer alan etkinliklerde açıklamalar ve uygulamalar kısıtlıdır. Bu çalışmada ilkokul matematik ders kitaplarındaki örüntü türleri ve bu türlerin öğretim süreçleri sınıf öğretmenin görüşleri doğrultusunda incelenmiştir. Araştırma nitel araştırma yaklaşımlarından durum çalışması ile desenlenmiştir. Sınıf öğretmenlerinin görüşleri araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanmış, matematik ders kitaplarında yer alan örüntü türlerinin belirlenmesinde ise Örüntü Türleri İnceleme Formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler üzerinde betimsel ve içerik analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda matematik ders kitaplarındaki örüntü türlerinin sayısının sınıf kademesi ilerledikçe azaldığı ve günlük hayatla ilişkisinin kurulmadığı belirlenmiştir. Sınıf öğretmenleri, soyut bir konu olduğu için örüntü öğretiminde daha çok materyaller, nesneler kullanarak somutlaştırmayı tercih etmekte ve öğrencilerinin somut olan şekil örüntülerinde daha başarılı olduklarını belirtmektedir. Ayrıca sınıf öğretmenleri dramadan yararlanma, dersler arası bağlantı kurma ve animasyonları kullanmanın örüntü öğretiminin daha etkili olması için kullanılabileceğini belirtmiştir.

Anahtar Kelimeler

İlkokul, matematik ders kitabı, örüntü, örüntü türleri, sınıf öğretmeni.

Investigation of Teaching Practices of Primary School Teachers on Pattern Types in Mathematics Lesson

Öz

One of the important skills that mathematics education brings to students is reasoning skills, and reasoning skills are mostly used in pattern activities. Explanations and applications are limited in the activities included in the curriculum or in the textbook for the teaching of the pattern types in the mathematics textbooks. In this study, the types of patterns in primary school mathematics textbooks and the teaching processes of these types were examined in line with the views of the primary school teachers. The research was designed with a case study, one of the qualitative research approaches. The opinions of the primary school teachers were collected through a semi-structured interview form developed by the researchers, and the pattern types examination form was used to determine the pattern types in the mathematics textbooks. Descriptive and content analysis was performed on the obtained data. As a result of the research, it was determined that the number of pattern types in the mathematics textbooks decreased as the grade level progressed and their relationship with daily life was not established. Primary school teachers prefer to embody more materials and objects in pattern teaching because it is an abstract subject, and they state that their students are more successful in concrete figure patterns. In addition, primary school teachers stated that using drama, making connections between lessons and using animations could be used to make pattern teaching more effective

Anahtar Kelimeler

Elementary school, mathematics textbook, pattern, pattern types, primary school teacher.

Kaynakça

• Akkan, Y., Öztürk, M., & Akkan, P. (2017). İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Örüntüleri Genelleme Süreçleri: Strateji ve Gerekçelendirmeler. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education , 513-550.
• Arslan, S., & Özpınar, İ. (2009). İlköğretim 6. Sınıf Matematik Ders Kitaplarının Öğretmen Görüşleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (12), 97-113.
• Baran, M. S. (2019). Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilerde Tablet Bilgisayar Kullanımının Örüntü Oluşturma Becerisi Üzerinde Etkililiği. Yüksek Lisans Tezi. Bolu.
• Bursalıoğlu, F. (2010). Örüntü ve Süsleme Etkinliklerinin, Analizle Öğretim Yöntemiyle Öğretiminin İlköğretim 6.Sınıf Öğrencilerinin Matematik Dersine Yönelik Tutumları ve Akademik Başarıları Üzerine Etkisi. Eskişehir.
• Çekirdekçi, S. (2015). İlkokul 4.Sınıf Öğrencileri İçin Sayı Hissi Testinin Geliştirilerek Öğrencilerin Sayı Hislerinin İncelenmesi. Doktora Tezi. İstanbul.
• Dayan, Ş. (2017). Üstün Yetenekli ve Normal Öğrencilerin Matematiksel Örüntü Başarılarının İncelenmesi. Bolu.
• Dede, S. Ç., & Arslan, S. (2019). Türkiye 'de 2008-2018 Yılları Arasında Matematik Ders Kitapları Üzerine Yapılmış Tezlerin Ve Makalelerin Analizi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen Ve Matematik Eğitimi Dergisi, 176-195.
• Doğan Temur, Ö., & Turgut, S. (2020). Sınıf Öğretmenleri Sayı ve Şekil Örüntülerini Nasıl Öğretiyorlar? İlkokul Dördüncü Sınıf Örneği. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, 20(1), 182-200.
• Dönmez, A. (2017). Oyun Destekli Öğretim Ortamı İlkokul 3.Sınıf Öğrencilerinin Sayı Örüntülerindeki Üstbilişsel Farkındalıklarını Ve Üstbilişsel Strateji Kullanma Becerilerini Nasıl Etkiler? Yüksek Lisans Tezi. Aydın.
• Ersoy, Y. (1997). Okullarda Matematik Eğitimi : Matematikte Okur-yazarlık. Hacettepe Üiverstesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 115-120.
• Gök Çolak, F. (2016). Örüntü Temelli Matematik Eğitimi Programının 61-72 Aylık Çocukların Akıl Yürütme Becerisine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• Güngör, H., & Çavuş, H. (2015). İlkokul 4. Sınıf Matematik Dersi ' Kesirler'' Konusunda Öğretiminde Öğretmenin Yardımcı Kitap Kullanmasının Öğrenci Başarısı Üzerindeki Etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 251-271.
• Gürbüz, K. (2008). İlköğretim Matematik Öğretmenlerinin Dönüşüm Geometrisi,Geometrik Cisimler, Örüntü Ve Süslemeler Alt Öğrenme Alanlarındaki Yeterlilikleri. Yüksek Lisans Tezi. Bolu.
• Hayıroğlu, B. (2017). Okul Öncesi Eğitim Kurumuna Devam Eden Çocuklara Örüntü Becerilerini Kazandırmada Oyun Yönteminin Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
• Işık, A., Çiltaş, A., & Bekdemir, M. (2008). Matematik Eğitiminin Gerekliliği Ve Önemi. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 174-184.
• Karakelleoğlu, S. (2007, Eylül). İlköğretim 4.Sınıf Matematik Ders Kitaplarına İlişkin Öğretmen, Öğrenci ve Uzman Görüşleri . Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir.
• Katipoğlu, M., & Katipoğlu, S. N. (2016). Matematik Öğretmenlerinin Öğrenci Ders Kitabı Hakkındaki Görüşleri. Uluslararası Eğitim , Bilim Ve Teknoloji Dergisi, 156-165.
• Kesicioğlu, O. S. (2013). Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Matematiksel Örüntü Becerilerinin İncelenmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13, 19-26.
• Koçak, A., & Arun, Ö. (2006). İçerik Analiz Çalışmalarında Örneklem Sorunu. Selçuk Üniversitesi Dergisi, 21-28.
• Kutluk, B. (2011). İlköğretim Matematik Öğretmenlerinin Örüntü Kavramına İlişkin Öğrenci Güçlükleri Bilgilerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İzmir.
• MEB. (2018). Matematik Dersi Öğretim Programı. Ankara.
• Özdemir, E., Dikici , R., & Kültür , M. ( 2014). Öğrencileri Örüntüleri Genelleme Süreçleri: 7.Sınıf Örneği. K. Ü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(2), 523-548.
• Palabıyık, U. (2010). Örüntü Temelli Cebir Öğretiminin Öğrencilerin Cebirsel Düşünme Becerileri Ve Matematiğe Karşı Tutumlarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• Selçuk, Z., Palancı, M., Kandemir, M., & Dündar, H. (2014). Eğitim ve Bilim Dergisinde Yayınlanan Araştırmaların Eğilimleri: İçerik Analizi. Eğitim ve Bilim, 430-453.
• Subaşı , M., & Okumuş , K. (2017). Bir Araştırma Yöntemi Olarak Durum Çalışması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 419-426.
• Tanışlı, D. (2008). İlköğretim Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Örüntülere İlişkin Anlama Ve Kavrama Biçimlerinin Belirlenmesi. Doktora Tezi. Eskişehir.
• Topçu, H. (2014). 8.Sınıf Öğrencilerine Örüntüler Öğrenme Alanının İlgi- Tabanlı Örneklerle Öğretiminin Öğrencilerin Akademik Başarısına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum.
• Türkoğlu, H. (2020). Öğretimin Temel İlkeleri Kuramına Dayalı Dönüştürülmüş Sınıf Modelinin Öğrencilerin Örüntü Konusundaki Başarısına Etkisi. Doktora Tezi. Ankara.
• Umay , A., & Yaman , H. (2013). İlköğretim Öğrencilerinin Sunum Biçimlerine Göre Matematiksel Örüntüleri Algılayışları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 405-416.
• Usta, A. (2018). İlkokul Matematik Ders Kitaplarındaki Doğal Sayılarla Çarpma ve Bölme İşlemleriyle İlgili Problemlerin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Rize.
• Yaman, H. (2010). İlköğretim Öğrencilerinin Matematiksel Örüntülerdeki İlişkileri Algılayışları Üzerine Bir İnceleme. Doktora Tezi. Ankara.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, N. (2019). Çocukların Matematiksel Örüntüleri Tanımlama Ve Genellemesinde Varsayımsal Öğrenme Rotalarının Etkisi Ve Göz İzleme Teknolojisinin Katkısı.
• Yılmaz, Y. (2016). İlköğretim Matematik Öğretmen Adaylarının Kendi Ve Öğrenci Seviyesinde Farklı Temsil Biçimlerini Kullanarak Kurdukları Örüntü Problemlerinin İncelenmesi. Bolu.