The Effect Of Personalıty Types Of Local People In Tourıstıc Destınatıons On Sustaınable Consumptıon Behavıor

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 3, 2227 - 2244, 30.11.2022

İlknur Özsezgin , Aydan Bekar

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1108554

Öz

Sustainability means meeting our own needs and wishes without compromising the needs of future generations, and having a conscious consumption habit. In addition to non-governmental organizations, local governments and governments, every individual living in the society has important duties for sustainable consumption. One of the factors affecting the sustainable consumption behaviors of individuals is personality traits. In this study, the effect of personality types of local people living in touristic destinations on sustainable consumption behavior was examined. In the study whose population consisted of the local people living in Bodrum, the five-factor personality types scale (extroverted, accommodating, self-controlled, neuroticism and openness to experience) developed by Costa and McCrae (1987) with the sustainable consumption behaviors scale developed by Doğan, Bulut and Çımrın Kökalan (2015) was used. The scale of sustainable consumption behavior consists of 4 factors: environmental awareness, non-necessary purchasing, savings, and reusability. Path Analysis was used to determine the effect of personality types on sustainable consumption behaviors. As a result of the analysis, it was determined that some personality types have a positive or negative significant effect on sustainable consumption behavior. In the light of the findings obtained, it is recommended to examine sustainable consumption behaviors according to the demographic characteristics of the participants, permanent or temporary residence and sustainable consumption motivations in future studies.s.

Anahtar Kelimeler

sustainable consumption behavior, personality type, touristic destination, indigenous people, tourism and environment

Turistik Destinasyonlardaki Yerli Halkın Kişilik Tiplerinin Sürdürülebilir Tüketim Davranışına Etkisi

Öz

Sürdürülebilirlik; kendi ihtiyaçlarımızı ve isteklerimizi gelecek nesillerin ihtiyaçlarından ödün vermeden karşılayabilmeyi, bilinçli bir tüketim alışkanlığına sahip olmayı ifade etmektedir. Sürdürülebilir tüketim için sivil toplum kuruluşları, yerel yönetimler, hükümetlerin yanı sıra toplumda yaşayan her bireye önemli görevler düşmektedir. Bireylerin sürdürülebilir tüketim davranışlarını etkileyen unsurlardan biri de kişilik özellikleridir. Bu çalışmada turistik destinasyonlarda yaşayan yerli halkın kişilik tiplerinin sürdürülebilir tüketim davranışına etkisi incelenmiştir. Evrenini Bodrum’da yaşayan yerli halkın oluşturduğu çalışmada, veri toplama aracı olarak Costa ve McCrae (1987) tarafından geliştirilen beş faktörlü kişilik tipleri ölçeği (dışa dönük, uzlaşmacı, öz denetimli, nörotizm ve deneyime açıklık) ile Doğan, Bulut ve Çımrın Kökalan (2015)’ın geliştirdiği sürdürülebilir tüketim davranışları ölçeği kullanılmıştır. Sürdürülebilir tüketim davranışı ölçeği çevre duyarlılığı, ihtiyaç dışı satın alma, tasarruf, yeniden kullanılabilirlik olmak üzere 4 faktörden oluşmaktadır. Kişilik tiplerinin sürdürülebilir tüketim davranışları üzerindeki etkisini belirlemek için Yol Analizi kullanılmıştır. Analiz sonucu bazı kişilik tiplerinin sürdürülebilir tüketim davranışı üzerinde pozitif veya negatif yönlü anlamlı etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Elde edilen bulgular ile ileriki çalışmalarda katılımcıların demografik özelliklerine, sürekli ya da geçici ikamet etmelerine ve sürdürülebilir tüketim motivasyonlarına göre de sürdürülebilir tüketim davranışlarının incelenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

sürdürülebilir tüketim davranışı, kişilik tipi, turistik destinasyon, yerli halk, turizm ve çevre

Kaynakça

• Akdeniz, P. C., ve Dursun, Y., (2022). Sürdürülebilir Tüketim Motivasonunda Sürdürülebilir Moda Kavramının Etkisi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 79-110.
• Akdoğan, L., ve Durmaz, Y., (2021)., Kişilik Özelliklerinin Bilinçli Tüketim Davranışı Üzerine Etkisinin İncelenmesine Yönelik Bir Çalışma, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8, (2), 782-814.
• Atmaca, T., (2020). Öğretmenlerin Kişilik Tipleri ile Mesleğe Yabancılaşma Arasındaki İlişki, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20 (1), 491-506.
• Barutçu, S., ve Tomaş, M. (2013). Sürdürülebilir Sosyal Medya Pazarlaması ve Sosyal Medya Pazarlaması Etkinliğinin Ölçümü. İnternet Uygulamaları ve Yönetimi Dergisi, 4(1). 5- 23. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuyd/issue/34110/377335 adresinden 18.11. 2021 tarihinde erişilmiştir.
• Bornstein, R.F. ve Cecero, J.J.(2000). Deconstructing Dependency in a Five-Factor World: A Meta-Analytic Review, Journal of Personality Assessment, 74 (2), 324-343.
• Boschele, Aydoğan, F., (2020). Sürdürülebilirlik Tüketim ve Medya, İnsan&İnsan, 7(26), 11-23.
• Cengiz, G., (2021). Sürdürülebilir Tüketim Ekseninde Sürdürülebilir Moda Pazarlaması Uygulamaları, İktisadi ve İdari Yaklaşımlar Dergisi, 3 (2), 131-144.
• Çiçek, İ., ve Arslan, A. E. (2020). Kişilik ve Beş Faktör Kişilik Özellikleri: Kuramsal Bir Çerçeve, Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 10(1), 135-145.
• Cüceloğlu, D., (2003). İnsan ve Davranış, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Doğan, O., Bulut, Z., A., ve Çımrın Kökalan, F., (2015).Bireylerin Sürdürülebilir Tüketim Davranışlarının Ölçülmesine Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29/4.
• Doğar, N. ve Gürsoy, A. (2017). Kişilikle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki Ve Bu İlişkide İş Tatmininin Aracılık Etkisi. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 27(1), 113-146.
• Ekber, Ş ve Gurbanova, Z., (2021). Kişilik Özelliklerinin Faydacı ve Hedonik Tüketim Davranışı Üzerindeki Etkisi, Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22 (2), 1-14.
• Erkuş, A., ve Tabak, A., (2009). Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Çatışma Yönetim Tarzlarına Etkisi: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(2), 213-241.
• Eroğlu, F., ve Bayraktar Köse, E., (2021). Sürdürülebilir Tüketim Ekseninde Tüketicinin Korunması, Eğitimi ve Bilinçlendirilmesi İçin Bir Öneri Olarak Tüketici Geliştirme Merkezi (TÜGEMER), Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 16 (2), 31-47.
• Ersöz, H., Ö., ve Ersöz, F., G., (2022). BİST Aydın ve Denizli Şehir Endekslerinde Yer Alan Şirketlerin Çevresel Sürdürülebilirlik Kodları, Business, Economics and Management Research Journal, 5(1), 34-49.
• George, D. ve Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 Update, 10th Edition, Pearson, Boston.
• Gür, D., (2022). Çevresel ve Sosyo-Psikolojik Faktörlerin Organik Gıda Tüketim Niyeti Üzerine Etkileri, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Adana.
• Hayta, A. B. (2009), Sürdürülebilir Tüketim Davranışının Kazanılmasında Tüketici Eğitiminin Rolü, Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 143-151.
• Hamşıoğlu, A., B., (2020). Yerleşim Yeri Kimliği ve Sürdürülebilir Tüketim: Burdur İlinde Bir Uygulama, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 11 (27), 369 – 380.
• Joireman, J., Anderson, J., ve Strathman, A. (2003). The Aggression Paradox: Understanding Links Among Aggression, Sensation Seeking, and The Consideration of Future Consequences. Journal of Personality and Social Psychology, 84, 1287-1302.
• Joireman, J., Sprott, D. E., ve Spangenberg, E., R., (2005). Fiscal Responsibility And The Consideration Of Future Consequences, Personality and Individual Differences (39), 1159–1168.
• Karalar, R., ve Kiracı, H., (2011). Çevresel Sorunlara Karşı Bir Çözüm Önerisi Olarak Sürdürülebilir Tüketim Düşüncesi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30, 63-76.
• Lee, C. K.C, Yap, C. S. F. Ve Levy, D. S. (2016). Place identity and sustainable consumption: Implications for social marketing, Journal of Strategic Marketing, 24(7),1-16.
• McCrae, R. R., ve Costa, P. T. (1987). Validation of the five-factor model of personality across instruments and observers. Journal of Personality and Social Psychology, 52(1), 81–90.
• Özhan, Ş., ve Akkaya, Talih, D., (2018). Kişilik Özelliklerinin Kompülsif Satın alma Eğilimi Üzerindeki Etkisi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18, (4), 101-116.
• OECD (2002). Towards Sustainable Household Consumption? Trends And Policies İn OECD Countries .https://www.oecd.org/env/consumption-innovation/1938984.pdf adresinden 08.11.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Sarı, S., ve Topçuoğlu, F., (2019). Kişilik Tiplerinin Sürdürülebilir Tüketim Davranışları Üzerine Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24, (2), 159-169.
• Sarmento, R. P. Ve Costa, V. (2019). Confirmatory Factor Analysis-A Case Study. https://www.researchgate.net/publication/333102586_Confirmatory_Factor_Analysis_--_A_Case_study/link/5cfa84ff92851c874c563764/download adresinden 18.11.2021 tarihide erişilmiştir.
• Saygılı, M., Onay, Ö., A., ve Ayhan, M., (2017), Kişilik Özellikleri Bağlamında Yaşam Memnuniyeti Üzerine Bir Araştırma, Yorum-Yönetim-Yöntem Uluslar Arası Yönetim- Ekonomi ve Felsefe Dergisi, 5/2 (61-72).
• Serinikli, N., (2021). Üniversite Öğrencilerinin Cam Tavan Algıları ile Beş Faktör Kişilik Özellikleri İlişkisi, Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 07, (01), 16-28.
• Somer, O., Korkmaz, M., Tatar, A., (2002), Beş Faktör Kişilik Envanterinin Geliştirilmesi – I Ölçek ve Alt Ölçeklerin Oluşturulması, Türk Psikoloji Dergisi, 17, (49), 21-33.
• Songur, A., Turan, T., (2019), Kişilik Özelliklerinin Müşteri Davranışına Etkisi: Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (35), 313-345.
• Tekin, N., (2021). Sürdürülebilir Tüketim ve Spor İlişkisi, FOCUSS Spor Yönetimi Araştırmaları Dergisi, 2, (1), 35-46.
• Turhan, Ö ve Tiftik, C., (2022). Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Çatışma Yönetme Stratejilerine Etkisi, IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (12), 181-210.
• Uslu, Divanoğlu, S., ve Uslu, T., (2019). Kişilik Özelliklerinin İçgüdüsel Satın Alma Davranışlarına Yansıması, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, (9), 215-234.
• Ulusoy, Y., Durmuş, E., (2011), Kişilerarası Bağımlılık eğitiminin Beş Faktör Kişilik Özellikleri Açısından İncelenmesi, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 01-21.
• Ünal, Ö., Akbolat, M., ve Palan, G., (2021). Sağlık Çalışanlarının Beş Faktör Kişilik Özellikleri İle Şiddete Maruz Kalma Ve Şiddet Görme Korkusu Arasındaki İlişki, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 24, (1), 1-14.
• Zimbardo, P, G., ve Boyd, J. N. (1999). Putting Time in Perspective: A Valid, Reliable Individual-Differences Metric, Journal of Personality and Social Psychology, 77(6), 1271-1288.