AB’de Yürütme Yetkisinin Yeniden Yapılandırılması ve Politikaların Entegrasyonu Bağlamında AB Ajansları

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 3, 2977 - 3008, 30.11.2023

Feza Solak Tuygun

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1213705

Öz

AB’nin en önemli kurumsal yeniliklerden biri AB ajanslarının kurulmasıdır. AB ajansları, AB kurumlarından ayrı, ulus-üstü nitelikte, tüzel kişiliğe sahip belli düzeyde örgütsel ve mali özerkliği olan kamu otoriteleridir. AB ajanslarının üstlendikleri görevler gerçekte AB ve üye devletler tarafından yerine getirilen görevlerdir. AB ve üye devletlerin birtakım düzenleyici, izleme ve koordinasyon görevlerini AB ajanslarına devretmesiyle birlikte AB ajansları, AB mevzuatının uygulanmasında ve Avrupa politika sektörlerinin düzenlenmesinde önemli görevler üstlenmişlerdir. Genellikle doğrudan AB vatandaşlarını etkileyen alanlarda faaliyet gösteren ve Avrupa’yı vatandaşlarına yakın kılma anlayışıyla AB’nin her yerine dağılmış durumda olan bu ajanslar; ticari markaların tescili; uyuşturucu bağımlılığı; iş sağlığı ve güvenliği; gıda ve hava güvenliği; ilaçlar; çevre; kimyasallar; telekomünikasyon; hastalık önleme; sınır kontrolü; savunma vb. çeşitli politika alanlarında bir dizi görevi yerine getirmektedir. AB ajanslarının hızla artan sayıları AB’de yürütme gücünün yeniden yapılandırılması anlamına gelirken, bu da politika oluşturma ve tüm AB kurumsal yapısında etkili olacak yeni aktörlerin ortaya çıkması demektir. AB’de ajans oluşturmanın politik ve kurumsal gerekçelerinin ele alındığı bu çalışmada, AB’de kurulan 36 AB ajansı incelenmiş; AB ajanslarının politikaların entegrasyonu, ulus-üstü yapının güçlendirilmesi ve AB’nin meşruiyetinin arttırılmasının bir gereği olduğu ifade edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Avrupa Birliği, AB Ajansları, Ulus-üstü, Yürütme, Politika

Restructuring of Executive Power in the EU and EU Agencies in the Context of Policy Integration

Öz

One of the most important institutional innovations of the EU is the establishment of EU agencies. EU agencies are public authorities that are separate from EU institutions, have a supra-national quality and legal entity, and hold a certain level of organizational and financial autonomy. The tasks undertaken by the EU agencies are actually those performed by the EU and its member states. Associated with the EU and its member states delegating some regulatory, monitoring and coordination duties to EU agencies, EU agencies have undertaken important tasks in the implementation of EU legislation and the regulation of European policy sectors. These agencies, which are generally active in the areas that directly affect EU citizens, and spread all over the EU with the understanding of “bringing Europe closer to its citizens”; fulfills a number of tasks in various policy areas such as registration of trademarks; drug addiction; occupational health and safety; food and air security; medicines; environment; chemicals; telecommunication; disease prevention; border control; defense etc.. As the rapidly increasing numbers of EU agencies mean the restructuring of executive power in the EU, new actors will emerge that will be effective in policy making and the entire EU institutional structure. In this study, the political and institutional reasons of establishing an agency in the EU are discussed and 36 EU agencies established in the EU have been examined. It has been stated that the integration of the policies of the EU agencies is a necessity for strengthening the supranational structure and increasing the legitimacy of the EU.

Anahtar Kelimeler

European Union, EU Agencies, Suranational, Executive, Policy

Kaynakça

• ACER (t.y.). The agency. 02.01.2021 tarihinde https://www.acer.europa.eu/the-agency/about-acer adresinden alınmıştır.
• Akalın, M. (2015). Europol: Türkiye’nin operasyonel işbirliği tartışması. Türk İdare Dergisi, (428), 11- 31.
• Akdoğan, M., Günay, A., Say, B. & Gündoğan Gür, N. (2020). Avrupa Birliği’nin Covid-19 yönetimi. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 5 (Özel Sayı), 32-58. https://doi.org/10.30784/epfad.805320
• Aksoy, C. (2005). Avrupa Birliği’nde kuvvetler ayrılığı ilkesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Andenas, M. & Usher, J. (2003). The Treaty of Nice and beyond: enlargement and constitutional reform. Hard Publishing.
• APPF (t.y.). The authority. 02.01.2021 tarihinde https://www.appf.europa.eu/appf/en/home/theauthority adresinden alındı.
• Aras, İ. & Akdoğan, M. (2017). Avrupa Komisyonu başkanlarının Türkiye-Avrupa Birliği ilişkileriyle ilgili söylemleri: Barroso ve Juncker dönemleri. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 15(3), 194-219.
• Arı, Ö. (1969). Avrupa Ekonomik Topluluğu üst kademe yöneticileri üzerine bir araştırma ve değerlendirilmesi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 29(1-4).􀀃
• Arısoy, A. & Gül, H. (2011). Avrupa siyasi partilerinin “Avrupalılaşması”. Yönetim Bilimleri Dergisi, 9(1), 179-198.
• Avrupa Birliği Başkanlığı (2012). AB’ye genel bakış, (AB Rehberleri No:2). https://www.ab.gov.tr/files/rehber/02_rehber.pdf.
• Ayata, A. & Takkaç, H. S. (2020). AB-Türkiye ilişkileri bağlamında toplumsal cinsiyet politikaları AB ilerleme raporları perspektifinden bir değerlendirme. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 197-214.
• Barbezat, D. (1997). The Marshall Plan and the origin of the OEEC. Richard T. Griffiths (Ed.) Explorations in OEEC History içinde (pp.33-44), OECD.
• Bayram, E.B. (2001). Uluslararası marka tescil sistemleri [Yayınlanmamış uzmanlık Tezi]. Türk Patent Enstitüsü.
• Beneyto, J.M. (2009). Unity and flexibility in the future of the European Union: the challenge of enhanced cooperation. CEU Ediciones.
• BEREC (t.y.). What is BEREC. 02.01.2021 tarihinde https://berec.europa.eu/eng/about_berec /what_is_berec/ adresinden alındı.
• Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (2014). Uluslararası Elektronik Haberleşme Sektöründe Gelişmeler Bülteni: 75. https://www.btk.gov.tr/elektronik-haberlesme-sektorunde-gelismeler -bulteni
• Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (2017, 15 Aralık). Bağımsız Düzenleyiciler Grubu/Avrupa Düzenleyici İdareler Kurumu-IRG/BEREC, https://www.btk.gov.tr/irg-berec.
• CEDEFOP (t.y.). Cedefop. 07.01.2022 tarihinde https:// stringfixer.com /tr/European_Centre_ for_the_ Development _of_Vocational _ Training adresinden alındı.
• CEPOL (t.y.a). CEPOL, About Polish Police. 1.8.2020 tarihinde https://info.policja.pl/ine/ international-cooperati/cepol/200374,CEPOL.html adresinden alındı.
• CEPOL (t.y.b). About us. 26.12.2020 tarihinde https://www.cepol.europa.eu/who-we-are/europeanunion- agency-law-enforcement-training/about-us adresinden alındı.
• Chalmers, D., Davies, G. & Monti, G. (2010). European Union law: cases and materials. Cambridge University Press.
• Colombo, A. (2004). The principle of subsidiarity and European citizenship. AIDRO.
• CPVO. (t.y.). About us, European Union. 14.12.2019 tarihinde https://cpvo.europa.eu/en/about-us adresinden alındı.
• Çoban, Y. (2015). Avrupa Birliği borç krizinin nedenleri, etkileri ve krizi önlemeye yönelik önlemler [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Davıes, K. (2003). Understanding European Union law 2/e. Cavendish Publishing .
• Dinan, D. (2005). Avrupa Birliği ansiklopedisi (2.Cilt). Kitap Yayınevi.
• Devlet Planlama Teşkilatı (2002). Avrupa Birliği kronolojisi 1946-2002. Doğuşum Matbaacılık.
• Devlet Planlama Teşkilatı (2004). AB sözlüğü. https://sbb.gov.tr/wp-content/uploads/ 2018/11/ AB_S ozlugu-1.pdf
• Dursun, S. (2011). Avrupa Birliğinin enerji politikası ve Türkiye. Ankara Üniversitesi Basımevi.
• El-Agraa, A.M. (2011). The European Union. Cambridge University Press.
• EASA (t.y.). The agency. 30.12.2020 tarihinde https://www.easa.europa.eu/the-agency/the-agency adresinden alındı.
• EASO (t.y.). What we do. 02.01.2021 tarihinde https://www.easo.europa.eu/about-us/what-we-do adresinden alındı.
• ECDC (t.y.). ECDC’s mission. European Union. 30.12.2020 tarihinde https://www.ecdc.europa.eu /en/about-uswhat-we-do/ecdcs-mission adresinden alındı.
• ECHA (t.y). Values. European Union. 01.2.2022 tarihinde https://echa.europa.eu/about-us/who-weare/ values adresinden alındı.
• EDA (t.y.). What we do. 01.2.2022 tarihinde https://eda.europa.eu/what-we-do#c306b53f-a4d2-64cfa776- ff000087ef0f adresinden alındı.
• EFCA (t.y.). Mission and strategy. 01.2.2022 tarihinde https://www.efca.europa.eu/en/content /objectives-and-strategy adresinden alındı.
• EFRA (t.y.). About FRA. 02.01.2021 tarihinde https://fra.europa.eu/en/about-fra adresinden alındı.
• EFSA (t.y.). How we work. 28.12.2020 tarihinde https://www.efsa.europa.eu/en/about/howwework, adresinden alındı.
• Egeberg, M., Trondal, J., & Vestlund, N. M. (2015). The quest for order: unravelling the relationship between the European Commission and European Union agencies. Journal of European Public Policy, 22(5), 609-629.􀀃
• EGSA (t.y.). Linking space to user needs. 01.2.2022 tarihinde https://www.euspa.europa.eu/sites /default/files/The_European_GNSS_Agency_brochure_2014 .pdf adresinden alındı.
• EIGE (t.y.). About EIGE. 01.01.2021 tarihinde https://eige.europa.eu/about adresinden alındı.
• Eman, Ş.B. (2015). Avrupa Birliği ortak balıkçılık politikası ve karar alma mekanizması [Yayımlanmamış uzmanlık tezi]. Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü.
• EMCDDA (t.y.). Contributing to a healthier and more secure Europe, European Union. 8.02.2022 tarihinde https://www.emcdda.europa.eu/about/mission adresinden alındı.
• EMSA (t.y.). This is EMSA. 30.12.2020 tarihinde http://www.emsa.europa.eu/about.html adresinden alındı.
• ENISA (t.y.). About ENISA. The European Union agency for ceybersecurity. 30.12.2020 tarihinde https://www.enisa.europa.eu/about-enisa adresinden alındı.
• ERA (t.y.). Mission vision and values. 30.12.2020 tarihinde https://www.era.europa.eu/agency /mission-vision-and-values_en adresinden alındı.
• Erhan, Ç., Kızılırmak, A.B. & Olcay, C.A. (2009). Avrupa Birliği: temel konular. İmaj Yayınevi.
• EUISS (t.y.). About us. 09.12.2020 tarihinde https://www.iss.europa.eu/about-us adresinden alındı.
• EU-OSHA (t.y.). About EU-OSHA. European Union. 11.01.2022 tarihinde https://osha.europa.eu/en /about-eu-osha adresinden alındı.
• EUR-Lex (2003). Regulation (EC) No 2004/2003 of the European Parliament and of the Council of 4 November 2003 on the regulations governing political parties at European level and the rules regarding their funding, Official Journal of the European Union L 297. https://eurlex. europa.eu/legal-content/N/TXT/?uri=celex%3A32003R2004.
• EUR-Lex (2006). European Agency for Reconstruction. https://eur-lex.europa.eu/legalcontent/ EN/TXT/?uri=LEGISSUM%3Ar18001.
• EUR-Lex (2007). Regulation No 1524/2007 of the European Parliament and of the Council of 18 December 2007 amending Regulation (EC) No 2004/2003 on the Regulations governing Political Parties at European Level and the Rules regarding their Funding, Official Journal of the European Union L 343/5. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri =celex%3A32007R1524.
• Eurojust (t.y.). What we do. European Union. 29.12.2020 tarihinde https://www.eurojust. europa.eu/about-us/what-we-do adresinden alındı.
• European Central Bank (t.y.). Economic and monetary union (EMU). 0.3.02.2022 tarihinde https://www.ecb.europa.eu /ecb/history/emu/html/index.en.html adresinden alındı.
• European Union (t.y.). European Medicines Agency (EMA). 11.02.2022 tarihinde https://europa.eu /european-union/about-eu/agencies/ema_en adresinden alındı.
• Europol (t.y.). About Europol. 03.12.2020 tarihinde https://www.europol.europa.eu/about-europol adresinden alındı.
• Eurwork (2018, November 27). European Monitoring Centre on Racism and Xenophobia, https://www.eurofound.europa.eu/observatories/eurwork/industrial-relations-dictionary/ european-monitoring-centre-on-racism-and-xenophobia.
• FRONTEX (t.y.). Who we are. 01.2.2022 tarihinde https://frontex.europa.eu/about-frontex/who-weare/ foreword/ adresinden alındı.
• Grıffıths, P., Mounteney, J., Lopez, D., Zobel, F. & Götz, W. (2012). Monitoring the European drug situation: the ongoing challenge for the European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA). Addiction, 107(2), 254-258.
• Groenleer, M., Kaeding, M., & Versluis, E. (2010). Regulatory governance through agencies of the European Union? The role of the European agencies for maritime and aviation safety in the implementation of European transport legislation. Journal of European Public Policy, 17(8), 1212-1230.
• Güneysu, G. & Tabanlı, F. (2020). Erika ve Prestige Kazalarının Oluşan Hukuk Kurallarına Etkisi. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15(1), 109-137.􀀃
• Güven, S. (2009). REACH Süreçlerine İlişkin Bilgilendirme Kılavuzu. TEPAV Yayınları No: 46.
• Henkoğlu, T. & Yılmaz, B. (2013). Avrupa Birliği (AB) bilgi güvenliği politikaları. Türk Kütüphaneciliği, 27(3), 451-471.􀀃
• Hildebrand, D. (2009). The Role of Economic Analysis in the EC Competition Rules (3 Edition). Kluwer Law International.
• IKV (t.y.a). Tarihçe. 01.02.2022 tarihinde https://www.ikv.org.tr/ikv.asp?ust_id=3&id=28 adresinden alındı.
• IKV (t.y.b). Ortak balıkçılık politikası. 24.01.2022 tarihinde https://www.ikv.org.tr/ikv.asp?id=238 adresinden alındı.
• Karaca, İ. (2016). AB’nin entegre sınır yönetimi kurumu Frontex’in rolü ve Türkiye’nin uyum süreci [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Beykent Üniversitesi.
• Karayiğit, M. T. & Özceviz, G . ( 2018). A vrupa B irliği T emel H aklar A jansı’na d air s istemsel eksiklikler. Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 17(1), 1-31.
• Karluk, R. ( 2007). Avrupa Birliği ve Türkiye. Beta Yayınları.
• Kelemen, R. D. (1997). The European" independent" Agencies and Regulation in the EU. Centre European Policy Sutudies.
• Kelemen, R. D. (2002). The Politics of Eurocratic Structure and the New European Agencies.West European Politics, 25(4), 93-118.
• Kelemen, R. D. (2005). The politics of Eurocracy: building a new European state?, N.Jabko, C.Parsons (Ed.) The state of the European Union içinde (pp.173-189). Oxford University Press.
• Koca, B. & Ceylan, A. (2018). Uydu konum belirleme sistemlerindeki (GNSS) güncel durum ve son gelişmeler. Geomatik, 3(1), 63-73.
• Koçak, O. & Koray, N. (2018). İş sağlığı ve güvenliği konusunda Avrupa Birliği uygulamaları ve Türkiye’ye yansımaları. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 1779-1811.
• Kreher, A. (1997). Agencies in the European Community-a step towards administrative integration in Europe. Journal of European Public Policy, 4(2), 225-245.
• Kütükcü, K. (2018). Bütünleşme aktörü olarak Avrupa Savunma Ajansı [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Mc Coshan, A., Ruitinga, C. & Curtarelli, M. (2016). External Evaluation of the European Training Foundation (ETF), European Commission–DG Education and Culture, Final Report by the EFECTIV Consortium. https://data.europa.eu/doi/10.2767/17936.
• Nugent, N. (2010). The Government and Politics of the European Union. Palgrave Macmillan.
• Özalp, G. (1999, 17 Mart). AB'de İstifa Depremi. Milliyet Gazetesi, https://www.milliyet.com.tr/
• Özür, N.K. & Ataol, M. (2018). Türkiye’de CORINE verilerinin kullanılmasına dair değerlendirme. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 110- 130.􀀃
• Piris, J.C. (2010). The Lisbon Treaty: A Legal and Political Analysis. Cambridge University Press.
• Roney, A. (2000). The EC/EU Fact Book: A Complete Question and Answer Guide. Kogan Page Publishers.
• Robertson, K. (1998). The European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction. European Journal on Criminal Policy and Research, (6), 457-466.
• Saitto, F. (2017). European political parties and European public space from the Maastricht Treaty to the Reg. No. 1141/2014 (No. 2/17). Europa-Kolleg Hamburg, Institute for European Integration.􀀃https://www.econstor.eu/handle/10419/173229
• Sander, O. (1998). Siyasi Tarih 1918-1994 (6.Baskı). İmge Kitabevi.
• SatCen (t.y.). Mission,users and partners. 26.12.2020 tarihinde https://www.satcen.europa.eu/whowe- are/our-mission adresinden alındı.
• Schout, A. (1999). The European Environment Agency (EEA): Heading Towards Maturity. M.Everson,
• G.Majone, L.Metcalfe (Ed.), The Role of Specialised Agencies in Decentralising EU Governance içinde (pp.81-174).􀀃 https://ec.europa.eu/dorie/fileDownload.do;jsessionid=-lBCnhpIxPOgad X2Qq03ovzozQvh7A4n9VKwGO6I1dA73cxBCm3i!-83065915?cardId=2077236&docId =207 7237
• Sevgi, H. (2021). Eurofound endüstri ilişkileri endeksi’nin refah rejimleri bağlamında değerlendirilmesi. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 51-76.
• Soytürk, M. (2018). Avrupa Birliği İltica ve mülteci politikalarının iflası ve paradigma değişiminin gerekliliği. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(3), 620-639.
• Svedin, L. M. (2011). The Autonomy of European Union Agencies: A Comparative Study of Institutional Development. Journal of Comparative Policy Analysis: Research and Practice, 13 (3).
• T.C. Başbakanlık Avrupa Birliği Genel Sekreterliği (2011). Avrupa Birliği Antlaşması ve Avrupa Birliği’nin İşleyişi Hakkında Antlaşma. Ofset Fotomat.
• Tezcan, E. (2005). Avrupa Birliği Kurumlar Hukuku. USAK Yayınları:8.
• Tezcan, E. (2007). Avrupa Birliği Komisyonu. USAK Yayınları: 13.
• Treves, T. (2005). Civil Society, International Courts and Compliance Bodies. T.M.C. Asser Press.
• Trivino, J. C. & Jordana, J. (2016). EU Agencies: a literature review. http://www.transcrisis.eu/wpcontent/ uploads/2016/05/EU-Agencies-A-Literature-Review.pdf
• Uğurlu, Y. (2018). Avrupa Birliğinde demiryolları. Demiryolu Mühendisliği, (7), 37-44.􀀃
• Vos, E. (2000). Reforming the European Commission: What role to play for EU agencies?. Common Market Law Review, 37(5), 113-1134.
• Vos, E. (2018). EU Agencies, Common Approach and Parliamentary Scrutiny. European Parliamentary Research Service Study PE627.131. http://www.europarl.europa.eu /thinktank/en/document .html? reference =EPRS_STU (2018) 627131.