Paylaşmak ya da paylaşmamak: Türkiye'deki eğitimcilerin gözünden yeni bir aktör olarak fenomen öğretmenler

Year 2025, Volume: 15 Issue: 3, 1786 - 1814, 28.09.2025

Sevgi Yıldız , Serkan Şeker

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1719261

Abstract

Bu araştırma, sosyal medyada fenomen hâline gelen öğretmenlere yönelik öğretmen ve okul yöneticilerinin görüşlerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Nitel araştırma desenlerinden temel nitel araştırma deseniyle yürütülen çalışmada, 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Ordu’daki farklı okul türlerinde görev yapan 3 yönetici ve 9 öğretmen toplamda 12 katılımcı yer almıştır. Veriler, yarı yapılandırılmış görüşmelerle toplanmış, maksimum çeşitlilik örneklemesiyle seçilen katılımcıların ifadeleri içerik analiziyle çözümlenmiştir. Bulgular, fenomen öğretmenlerin takip edilmesinde yenilikçi ve örnek uygulamaların etkili olduğunu; sosyal medyanın öğretmenlerce içerik üretimi ve ilham amacıyla yoğun şekilde kullanıldığını göstermektedir. Instagram ve X (Twitter) eğitimciler tarafından en sık tercih edilen platformlardır. Fenomen öğretmenlerin özellikle genç öğretmenler tarafından daha fazla takip edildiği; bu öğretmenlerin zaman zaman etik ve pedagojik ilkelere uymadığı ve çeşitli çıkarlar elde ettikleri yönünde yaygın bir görüş bulunmaktadır. Eğitimle ilgili faydalı içeriklerin olumlu karşılandığı; ancak öğrenci içeren paylaşımların etik ve hukuki riskler taşıdığı eğitimcilerce belirlenmiştir. Bu nedenle fenomen öğretmenlerin paylaşımlarında çocuk hakları ve mesleki etik ilkeleri gözetmeleri gerektiği ve fenomen öğretmenliğin hukuki olarak düzenlenmesi önerilmektedir.

Keywords

Fenomen öğretmen , sosyal medya , paylaşım , etik , çocuk hakları

Sharing or not sharing: Teacher influencers as a new actor from the perspective of educators in Türkiye

Abstract

This study aims to reveal the views of teachers and school administrators toward teachers who have become influencers on social media. Conducted using a basic qualitative research design, the study included a total of 12 participants—3 administrators and 9 teachers—working in various types of schools in Ordu during the 2023–2024 academic year. Data were collected through semi-structured interviews, and the statements of participants selected via maximum variation sampling were analyzed using content analysis. Findings indicate that innovative and exemplary practices significantly influence the following of influencer teachers, and that social media is widely used by educators for content creation and inspiration. Instagram and X (formerly Twitter) are the most preferred platforms among educators. It is commonly noted that influencer teachers are especially followed by younger teachers, and there is a prevailing opinion that these individuals sometimes disregard ethical and pedagogical principles and may seek personal gain. While educational content is generally appreciated, posts involving students are seen as ethically and legally risky. Consequently, it is recommended that influencer teachers consider children's rights and professional ethical standards in their posts, and that legal regulations be introduced to govern the influencer teacher.

Keywords

Teacher influencer , teacher , social media , sharing , ethics , children

References

• Altun, Ş. (2019). Sosyal medya ve şöhret kültürü: YouTube örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191–215. https://doi.org/10.1037/0033-295X.84.2.191
• Brady, S. R., McLeod, D. A., & Young, J. A. (2015). Developing ethical guidelines for creating social media technology policy in social work classrooms. Indiana University School of Social Work, 16(1), 43-54. https://doi.org/10.18060/17977
• Bulunmaz, B. (2011). Otomotiv sektöründe sosyal medyanın kullanımı ve Fiat örneği. Global Media Journal, 2(3), 29–45. https://www.ajindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423901823.pdf
• Carpenter, J. P., Morrison, S. A., Craft, M., & Lee, M. (2020). How and why are educators using instagram? Teaching and teacher education, 96, 103149. https://doi.org/10.1016/j.tate.2020.103149
• Carpenter, J. P., Shelton, C. C., & Schroeder, S. E. (2022). The education influencer: A new player in the educator professional landscape. Journal of Research on Technology in Education, 55(5), 749–764. https://doi.org/10.1080/15391523.2022.2030267
• Chromey, K. J., Duchsherer, A., Pruett, J., & Vareberg, K. (2016). Double-edged sword: Social media use in the classroom. Educational Media International, 53(1), 1-12. https://doi.org/10.1080/09523987.2016.1189259
• DMK. (1965). Devlet Memurları Kanunu. Resmî Gazete, 23.07.1965, Sayı: 12056.
• Dousay, T. A., Graves Wolf, L., Santos Green, L. & Asino, T. (2018). Rise of the “teacher influencers”: Examining the benefits and conundrums. In E. Langran & J. Borup (Eds.), Proceedings of Society for Information Technology & Teacher Education International Conference (pp. 1031-1033). Washington, D.C., United States: Association for the Advancement of Computing in Education (AACE). https://www.learntechlib.org/primary/p/182650/
• Greenhalgh, S. P., & Koehler, M. J. (2017). 28 days later: Twitter hashtags as “just in time” teacher professional development. TechTrends 61, 273–281. https://doi.org/10.1007/s11528-016-0142-4
• Gül Ünlü, D., & Zeybek, B. (2020). Sosyal medya fenomeni ve marka işbirliği: İşbirliği paylaşımlarına ilişkin Instagram kullanıcı yorumları üzerinden bir değerlendirme. AJIT-E: Academic Journal of Information Technology, 11(41), 72–95. https://doi.org/10.5824/ajite.2020.02.004.x
• Ilgın, S. (2023, Ağustos 11). Fenomen nasıl olunur ? Fenomen ne iş yapar? https://istanbulbogazicienstitu.com/meslek/genel/fenomen (Erişim tarihi: 21 Temmuz 2024)
• İri, R. (2022). Sosyal medya fenomenlerinin pazarlama faaliyetlerine yönelik tutum ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik araştırması. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 8(3), 513–532. https://doi.org/10.30855/gjeb.2022.8.3.009
• Katz, E., & Lazarsfeld, P. F. (1955). Personal influence: the part played by people in the flow of mass communications. Free Press. https://psycnet.apa.org/record/1956-05938-000 Kızıltaş, Y. (2023). A modern problem faced by primary school students in disadvantaged regions: teacher influencer. International Online Journal of Primary Education, 12(2), 152-167. https://doi.org/10.55020/iojpe.1136991
• Lincoln, Y. S. & Guba, E. G. (1985) Naturalistic Inquiry. SAGE, Thousand Oaks, 289-331. http://dx.doi.org/10.1016/0147-1767(85)90062-8
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, Çev. Ed.). Nobel Yayınları. Özcan, Z. (2023). Medikal turizmde Türkiye’deki fenomen doktorların rolüne yönelik bir inceleme: Instagram örneği. Uluslararası Medya ve İletişim Araştırmaları Hakemli Dergisi, 6(1), 101–127. https://doi.org/10.33464/mediaj.1230995
• Özden, Y. (1999). Eğitimde dönüşüm: eğitimde yeni değerler. Pegem A Yayıncılık. Prensky, M. (2001). Digital natives, digital immigrants. On the Horizon, 9(5), 1–6. https://doi.org/10.1108/10748120110424816
• Quintana, J. G., & de León, E. V. (2021). Educational influencers on Instagram: Analysis of educational channels, audiences, and economic performance. Publications, 9(43), 1–21. https://doi.org/10.3390/publications9040043
• Ribble, M. (2015). Digital citizenship in schools: nine elements all students should know (3rd ed.). International Society for Technology in Education.
• Saldana, C. M., Welner, K., Malcolm, S., & Tisch, E. (2021). Teachers as market influencers: Towards a policy framework for teacher brand ambassador programs in K-12 schools. Education Policy Analysis Archives, 29(109), 1-36 https://doi.org/10.14507/epaa.29.5654
• Selweyn, N. (2019). Rise of the “social media teacher”: The ups and downs of being ‘edu-famous’. https://lens.monash.edu/@education/2019/06/28/1373473/the-teacher-as-social-media-celebrity
• Serin, H. (2019). Sosyal medyada çocuk hakları ihlalleri: Ebeveynler ve öğretmenler farkında mı?. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 1005–1031. https://doi.org/110.17494/ogusbd.555107
• Tanyıldız, S., & Dinçer, Ö. (2021). Bir sosyal medya fenomeni olarak Yûnus Emre. Hikmet: Akademik Edebiyat Dergisi, Yûnus Emre’den Mehmed Âkif’e Şiir Özel Sayısı, 138–153. https://doi.org/10.28981/hikmet.1042294
• Tekin, H. H., & Tekin, H. (2006). Nitel araştırma yönteminin bir veri toplama tekniği olarak derinlemesine görüşme. İstanbul University Journal of Sociology, 3(13), 101–116. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4163
• Toker Gökçe, A., & Kaya, O. (2023). Teacher’s opinions on social media phenomenal teachers (Instagram example). 8th International New York Academic Research Congress on Humanities and Social Sciences Proceedings Book, 77–87. https://www.researchgate.net/publication/373277487_TEACHERS'_OPINIONS_ON_SOCIAL_MEDIA_PHENOMENAL_TEACHERS_INSTAGRAM_EXAMPLE
• Tuten, T. L. (2008). Advertising 2.0: Social media marketing in a web 2.0 world. Praeger Publishers.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. bs.). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, S. & Karagöl, İ. (2025). Double-edged sword: Examining pre-service teachers’ perceptions about teacher influencers using q method. Erzincan University Journal of Education Faculty, 27(2), 257-266. https://doi.org/10.17556/erziefd.1607897