SU KUŞLU FİBULALAR VE AYDIN ARKEOLOJİ MÜZESİ’NDEN BİR ÖRNEK

Year 2019, Issue: 27, 227 - 248, 25.07.2019

Emre Erdan

Abstract

Günümüz çengelli iğnelerinin eskiçağlarda kullanılan atası sayabileceğimiz fibulalar hemen tüm Yakındoğu, Ege ve Doğu Avrupa’da İÖ 13-12. yy’larda ortaya çıkmış, sevilerek kullanılan bir obje olmuştur. Zaman içerisinde fibulaların farklı kültürlerce çeşitlendirildiği, bu sayede tipolojik açıdan oldukça zengin bir eser grubu haline geldiği bilinmektedir. Önceleri sadece giysi tutturmak gibi işlevsel bir yönü olan fibulaların zamanla değerli madenlerden de üretilmeye başlanarak bir prestij unsuruna dönüştüğü bilinir. Demir Çağ Anadolusu’nun krali kabartmalarında, soylu mezarlarında kendisine yer bulan fibulalar zamanla Ege dünyasında tapınak armağanı olarak değerlendirilmeye başlanmıştır. Özellikle doğumla ilişkili olaylarda kadınların adak olarak sunduğu söz konusu eserlerin alt tiplerinden birisi de Ada ya da Rodos Tipi olarak adlandırılan su kuşlu fibulalardır. Benzer örnekleriyle Ege ve Akdeniz dünyasında karşılaşılan fibulaların ana üretim merkezi bugünkü bilgilerimiz ışığında Rodos’tur. Burada saptanan çok sayıda benzer fibula, Rodos’un başlıca üretim merkezi olduğunu doğrular niteliktedir. Rodos dışında kalan merkezlerde çok sık karşılaşılmayan su kuşlu fibulalar bulundukları coğrafyalarda ünik eser grupları içerisinde değerlendirilmektedir. Çalışmamız içerisinde inceleyeceğimiz ve Aydın Arkeoloji Müzesi’nde yer alan su kuşlu fibula, Anadolu’da bilinen az sayıdaki örnekten birisi olması itibariyle son derece önemlidir. Eserin Geç Geometrik Dönem’e tarihlenebileceği düşünülmektedir. 

Keywords

Geç Geometrik, Rodos, Fibulalar, Su Kuşlu Fibulalar

References

• Erhat 2002 Erhat, A., Mitoloji Sözlüğü, İstanbul. Fıratlı 1958 Fıratlı, N., “Müzeden ve İstanbul’dan Haberler”, İAMY 8, 29-33. Filges 2004 Filges, A., “Die Arbeıten Des Jahres 2002 in Didyma”, KST 25/1, 147-155. Hodos 1999 Hodos, T., “Internarriage in the Western Greek Colonies”, Oxford Journal of Archaeology 18/1, 61-78.