Post-Yapısalcılarda İktidar

Year 2025, Volume: 4 Issue: 1, 47 - 56, 30.06.2025

Zeynep Dilekli Karatay

https://doi.org/10.58632/olgusos.1579429

Abstract

Bilginin nasıl üretildiğini temel araştırma konusu haline getiren post-yapısalcılar, herhangi bir nesnenin anlaşılması için onun üretildiği bilgi sistemlerinin de araştırılması gerektiğini vurgulamışlardır. Onlara göre yapılar tarih ve kültür aracılığıyla şekillendirilmektedir. Bu nedenle yanlış çıkarım ve yorumlara sebep olabilmektedir. Post-yapısalcılar, kültürel kavramların zaman içerisinde nasıl farklı anlamlara uğradığını ve günümüze ne şekilde ulaştıklarını veya nasıl anlaşıldıklarını çözmeye çalışmışlardır. Post-modernizmin bir alt grubu olarak anılan post-yapısalcılar içerisinde Foucault (her ne kadar bir kısmı kendisini post-yapısalcı olarak tanımlamasa bile), Derrida, Lyotard, Bauman, Baudrillard, Deleuze gibi önemli isimler bulunmaktadır. Bu isimlerin her biri farklı analiz ve yöntemleriyle farklı konularda önemli çalışmalar yapmıştır. Meta anlatıları, bütüncül oldukları için eleştiren post-yapısalcı yazarlar iktidar-söylem oluşumlarının ya da dil oyunlarının çoğulluğunu vurgulamışlardır. Post-yapısalcılar toplumsal hayatta yaşanan olumsuzlukları, iktidar eleştirisi üzerinden yani iktidarı sorumlu tutarak yapmışlardır. Bu nedenle bu çalışmada da sadece iktidara dair çözümlemeleri ele alınmıştır. Çalışma özellikle iktidar çözümlemesini detaylı bir şekilde ele alan Foucault’un düşünceleri üzerinde yoğunlaşmıştır.

Keywords

Post-yapısalcılık , iktidar , söylem , özne , Foucault

Power in Post-Structuralists

Abstract

Post-structuralists, who have made how information is produced the main research topic, have emphasized that in order to understand any object, the information systems in which it is produced must also be investigated. According to them, buildings are shaped through history and culture. For this reason, it may lead to incorrect inferences and interpretations. Post-structuralists have tried to understand how cultural concepts have different meanings over time and how they have reached the present day or how they are understood. Post-structuralists, which are referred to as a sub-group of post-modernism, include important names such as Foucault (even though some of them do not define themselves as post-structuralists), Derrida, Lyotard, Bauman, Baudrillard, Deleuze. Each of these names has done important studies on different subjects with different analyzes and methods. Post-structuralist writers who criticize meta-narratives for being holistic have emphasized the plurality of power-discourse formations or language games. Post-structuralists have dealt with the negativities in social life through criticism of the government, that is, by holding the government responsible. For this reason, only analyzes of power are discussed in this study. The study particularly focused on the thoughts of Foucault, who discussed the analysis of power in detail.

Keywords

Post-structualism , power , discourse , subject , Foucault

References

• Akay, A. (2016). Michel Foucault’da İktidar ve Direnme Odakları (3). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Baştürk, E. (2016). Gözetimin Soykütüğü, İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Baudrillard, J. (1998). Foucault’yu Unutmak. (O. Adanır, Çev.). İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
• Baudrillard, J. (2014). Simülakrlar ve Simülasyon, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Baudrillard, J. (2015). Sessiz Yığınların Gölgesinde, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Beard, D. ve Gloag, K. (2005). Post-yapısalcılık. (Ö.C. Satır, Çev.). İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 2015, 4(3), 787-790.
• Belsey, C. (2013). Postyapısalcılık. (N. Örge, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Bentham, J., Watkin, C.P., Werret, S., Çoban, B. ve Özarslan, Z. (2019). Panoptikon. (3). (B. Çoban ve Z. Özarslan, Çev.). İstanbul: Su Yayınları.
• Best, S. ve Kellner, D. (2016). Postmodern Teori. (3). (M. Küçük, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bilişli, Y. ve Çakmak, F. (2019). Michel Foucault’nun Biyo-İktidar Perspektifinden Türkiye’de Gazete Sağlık Haberlerinin Analizi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 35, 323-339.
• Cevizci, A. (1999). Paradigma Felsefe Sözlüğü, (III). İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Çelebi, V. (2013). Michel Foucault’da Bilgi, İktidar ve Özne İlişkisi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi 5 (1), 512-523.
• Dağ, A. (2017). Jean Baudrillard’da Simülatif Düzene Bir Başkaldırı Eylemi Olarak Terörizm. Humanitas Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (10). 229-245.
• Derrida, J. (1994). Göstergebilim ve Gramatoloji. İstanbul: AFA Yayınları.
• Ezgin, E. (2020). Marksist Devlet Teorisi Ekseninde İktidar ve Hegemonya İlişkileri ve Kentsel Mekâna Yönelik Yansımaları. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1), 10-20.
• Foucault, M. (2000). Hapishanenin Doğuşu, Ankara: İmge.
• Foucault, M. (2001). Yapısalcılık ve Postyapısalcılık, Michel Foucault ile Bir Söyleşi (2). İstanbul: Birey Yayıncılık.
• Foucault, M. (2003). İktidarın Gözü, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2014). Özne ve İktidar, (4). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2020). Cinselliğin Tarihi (10). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Giddens,A. ve Sutton, P.W. (2020). Sosyolojide Temel Kavramlar (4). (A. Esgin, Çev.). Ankara: Phoenix Yayınevi. (2014).
• Güler, Ö. (2016). M. Foucault'nun Biyo-Politika Görüşünün M. Hardt ve A. Negri'nin Siyaset Felsefesine Etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Güzel, M. (2015). Gerçeklik İlkesinin Yitimi: Baudrillard'ın Simülasyon Teorisinin Temel Kavramları. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 65-84.
• Karakaş, M. (2002). İktidar İlişkileri Açısından Bilim ve Sosyoloji, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (1), 163-178.
• Kelly, M.G.E. (2016). Uluslararası Biyopolitika, (U. Özmakas, Çev.). Ankara: Pharmakon Yayınevi.
• Kızılçelik, S. (2018). Çağdaş Sosyal Teorisyenler 1, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Koloş, U. (2016). Foucault, İktidar ve Hukuk, (2). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Koyuncu, E. (2018). Foucault’nun Siyaset Felsefesinde Biyopolitikanın Doğuşu. O. Kartal, (Ed.), Biyopolitika (2) içinde (21-60). İstanbul: Notabene Yayınları.
• Küçükalkan, G. (2018). Derrida ve Yapısöküm, (2). İstanbul: Arı Sanat Yayınları.
• Lyotard, J.F. (2019). Postmodern Durum, (3). (İ. Birkan, Çev.). Ankara: Bilgesu Yayınları.
• Özdemir, M. (2020). Foucault Sosyolojisinde İktidarın Serüveni: Pastoral İktidar, Disiplinci İktidar, Biyo-İktidar. Türkiye Siyaset Bilimi Dergisi, 4 (1), 109-133.
• Paras, E. (2016). Foucault, (Y. Çetin, Çev.). İstanbul: Kolektif Kitap.
• Russell, B. (2017). İktidar, (2). (M. Ergin, Çev.). İstanbul: Cem Yayınevi.
• Sarup, M. (2019). Post-yapısalcılık ve Postmodernizm, (A. Güçlü, Çev.). Ankara: Pharmakon Yayınevi
• Say, Ö. (2013). Yapısalcılıktan Post-Yapısalcılığa Çoğulculuğun İnşası. Akademik İncelemeler Dergisi, 8 (2), 331-346.
• Solmaz, M. (2021). Foucault, Lyotard ve Bauman’ın Sosyal Teorilerinde İktidar Problemi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14 (83). 3-21.
• Şah, U. (2015). Jean Baudrillard ve Simülasyon Kuramı. Onto Online Psikoloji Dergisi, Sayı 8, 12-17.
• Urhan, V. (2000). Michel Foucault ve Arkeolojik Çözümleme. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Varer, Ş. (2010). Michel Foucault’da İktidarın Mikrofiziği. Yüksek Lisans Tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Yardımcıoğlu, M. ve Kaplan, M. (2018). Kapitalizm ve Şizofreni: Deleuze ve Guattari, G. Ü. İslâhiye İİBF Uluslararası E-Dergi, 2 (2), 77-87.
• Yılmaz, H. (2007). Michel Foucault’nun Biyo-İktidar Kavramı Çerçevesinde Nazi Dönemi Propaganda Belgesellerinin Analizi. Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Zarka, Y.C. (2012). İktidarın Simgeleri, (S. Şahin, Çev.). Ankara: Sitare Yayınları.