Hasta Haklarının Kurumsallaşmasında Sağlık Ombudsmanlığı Modeli

Yıl 2019, Sayı: 10, 85 - 100, 30.06.2019

Harun Kırılmaz , Zeynep Merve Uçar

https://doi.org/10.32002/ombudsmanakademik.553737

Öz

Rekabetçi koşulların hizmet sektörüne yansıdığı günümüz
sağlık dünyası etkin ve kaliteli sağlık hizmetleri sunmaya çalışmaktadır.
Sunulan hizmet ile ekonomik ve sosyal ayrım gözetmeksizin insanların sağlık
ihtiyacını karşılamak ülkelerin tercih ettiği bir uygulama halini almıştır.
Ancak bu uygulamalar iletişimden kaynaklanan bazı temel uyuşmazlıkları da
gündeme getirmektedir. Uyuşmazlıkların çözülmesinde genellikle idareye karşı
kişilerin şikâyetlerini inceleyen, idarenin aksayan ve kusurlu yanlarını ortaya
çıkarmaktan sorumlu; vardığı sonuçları parlamentoya ve kamuoyunun bilgisine
sunan, konu hakkında kamuoyunun dikkatini çekerek kamuoyunun sorunlara yönelik
hassasiyetini tahrik ve teşvik eden ombudsmanlık (kamu denetçiliği) kurumunun
önemi artmış ve birçok ülkede farklı şekillerde uygulanmaya başlanmıştır. Bu
nedenle bu çalışmada uyuşmazlıkların çözülmesine öncülük eden ombudsmanlık
kavramının tanımı ve anlamı açıklanarak sağlık sektörüne uyarlanması, yurt dışı
örneklerinin incelenmesi ve hasta haklarından farkının irdelenerek Türkiye’de
sağlık sektörü için bir model önerisinde bulunmak amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ombudsmanlık, Sağlık Ombudsmanlığı, Hasta Hakları

Kaynakça

• ATAY, Ender Etem (2014). “Hukuk Devleti İlkesi Işığında İdarenin Denetimi ve Kamu Denetçiliği Kurumu”, Ombudsman Akademik Dergisi, Sayı: 1, ss: 1-30.
• AVŞAR, Zakir ve Kadriye Avcı (2017). “Sağlık Ombudsmanı”, Ombudsman Akademik Dergisi, Sayı: 6, ss: 143-160.
• AYDEMİR, İshak ve Vedat Işıkhan (2012). “Sağlık Bakanlığı’na Bağlı Hastanelerde Hasta Hakları Uygulamalarının Değerlendirilmesi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 2, ss: 67-86.
• BALMACEDA, Vilma C. (2008). The Human Rights Ombudsman In The Central Andes, Submitted to the Graduate School of the University of Notre Dame in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy, Indiana.
• BBC News (2014). “NHS Ombudsman Provokes Fresh Complaints” https://www.bbc.com/news/health-30395267 (Erişim Tarihi: 28.02.2019)
• ÇETİNKAYA, Feride, Nezahat Koçyiğit ve Atiye Emiroğlu (2013). “Hasta Hakları ve Ermenek Devlet Hastanesi Hastalarının Hasta Hakları Bilgi Düzeyi Üzerine Bir İnceleme”, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt: 15, Sayı: 2, ss: 79-84.
• DOUGLAS, B. King, Myra Walker and Lannette Linthicum (2013). “A Health Care Ombudsman Model: The Texas Department of Criminal Justice, Office of Professional Sdandards”, Corrections Today, Vol. 75, No: 5, pp: 58-63.
• DOĞAN, Kadir Caner (2016). “Health Ombudsman In The United Kingdom: Establishment, Functions and Efficiency”, Journal of International Health Sciences and Management, Vol: 2, No: 2, pp: 7-15.
• DUROJAYE, Ebenezer and Daphine Kabagange Agaba (2018). “Contribution of the Health Ombud to Accountability: The Life Esidimeni Tragedy in South Africa”, Health and Human Rights Journal, Vol: 20, No: 2, pp: 161-168.
• ESGÜN, İ. U. (1996). “Ombudsman Kurumunun Türkiye İçin Gerekliliği Üzerine Bir Değerlendirme”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 45, Sayı: 1, ss: 251-278.
• FALLBERG, L. and Mackenney, S. (2003). “Patient Ombudsmen in Seven European Countries: An Effective Way to Implement Patients’ Rights?”, European Journal of Health Law, Vol: 10, pp: 343-357.
• FUNDA, Mahsur (2012). İnsan Hakları, Sağlık Hakkı ve Hasta Hakları, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Harward Medikal School (2019). “About the Ombuds Office” https://hms.harvard.edu/departments/ombuds-office (Erişim Tarihi: 22.02.2019).
• Hasta Hakları Yönergesi (2019). “Hasta Hakları Yönergesi”. https://sbu.saglik.gov.tr/hastahaklari/yeniyonerge.htm (Erişim Tarihi: 29.03.2019).
• Hasta Hakları Yönetmeliği (2019). “Hasta Hakları Yönetmeliği”. https://www.saglik.gov.tr/TR,10461/hasta-haklari-yonetmeligi.html (Erişim Tarihi: 29.03.2019).
• HEALY, J. and Walton, M (2016). “Health Ombudsmen in Polycentric Regulatory Fields: England, New Zealand, and Australia”, Journal of Public Administration, Vol: 75, No: 4, pp: 492-505.
• KAYGISIZ, Ummühan (2016). “Kamu Denetçiliği Kurumu Kurumsal Algı Ölçeği Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması”, Mehmet Akif Ersoy Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 16, ss: 19-37.
• Kamu Denetçiliği Kurumu (2019). “Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu”. https://www.ombudsman.gov.tr/contents/files/1.5.6328.pdf (Erişim Tarihi: 29.03.2019).
• KIRILMAZ, Harun, Yasemin Fıçıçı ve İsmail Şimşir (2018). “Hasta Hakları Farkındalığına Yönelik Bir Araştırma”, Sosyal Politikaları Çalışma Dergisi, Sayı: 41, ss: 231-258.
• KOFLER, Brigitte (2008). “United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland”, European Ombudsman Institutions, Editors: Gabriele Kucsko-Stadlmayer, Springer, pp: 433-441.
• KUTLU, Önder, Erhan Örselli ve Selçuk Kahraman (2018). “Türkiye’de Yerel Ombudsmanlığın Uygulanabilirliği: İtalya Yerel Ombudsmanlığı Üzerinde Bir Analiz”, Ombudsman Akademik Dergisi, Sayı: 8, ss: 15-38.
• LAPLANTE, Lisa and Miryam Rivera Holguin. “The Peruvian Truth Commission's Mental Health Reparatıons: Empowering Survivors Of Political Violence To Impact Public Health Policy”, Health and Human Rights, Vol: 9, No: 2, pp: 136-163.
• LUO, Jing (2010). Swedish Ombudsman System for Research and Enlightenment, ProQuest Dissertations Publishing.
• MAN, Fuat (2017). “Birleşik Krallık’ta Kamu Denetçiliği: Parlamento ve Sağlık Hizmetleri Ombudsmanı”, Söke İşletme Fakültesi Priene Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, ss: 23-34.
• O'NEİLL, Moira Kathleen (2011). Pulling Back the Curtain: State Children's Ombudsmen at Work, Doctoral Dissertation, Yale University
• Ombudsman International (2019). “Injustice Anywhere Threatens Justıce Everywhere” http://www.ombudsmaninc.org/ (Erişim Tarihi: 07.04.2019).
• Ombudsman Services (2019). “Three Mobile Chooses Ombudsman Services for Dispute Resolution” https://www.ombudsman-services.org/news/three-mobile-chooses-ombudsman-services (Erişim Tarihi: 28.02.2019)
• PAASCHE, Orlow (2009). “Survey of Patients’ Bill of Rights Statutes”, Journal of General Internal Medicine, Vol: 24, No: 4, pp: 489-494.
• PEREIRA, Helena (2002). “A voz do usuário no sistema hospitalar: ouvidorias”, Sociologias, Vol: 7, pp: 82-121.
• SILVA, Rita de Cássia Costa da, Marcelo Caldeira Pedroso and Paola Zucchi (2014). “Ombudsmen In Health Care: Case Study Of A Municipal Health Ombudsman”, Rev Saude Publica, Vol: 48 , No: 1, pp: 134-141.
• TÜİK, (2018). “Hasta Hakları” https://www.turkiye.gov.tr/kurumlar?kurumKodu=291 (Erişim Tarihi: 29.03.2019).
• USTA, Hasibe (2014). “Türkiye’de Ombudsman (Kamu Denetçiliği) Kurumu”, Kamu İç Denetçiliği Derneği, Sayı: 14, ss: 59-64.
• UZ, Bilge (2018). “Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) Kurumuna Yapılan Başvuruların Dava Açma Süreleri Üzerine Etkisi”, Ombudsman Akademik Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 8, ss: 59-73.
• Wn.com (2019). “What Happens When We Receive Your Complaint” https://wn.com/parliamentary_and_health_service_ombudsman (Erişim Tarihi: 28.02.2019).
• YAMIN, Ely (2002). “Challenges and Possibilities for Innovatıve Praxis in Health and Human Rights: Reflections from Peru”, Health and Human Rights, Vol: 6, No: 1, pp: 34-62.
• ZUBAROĞLU, Melek (2012). Hasta Hakları Kurul Üyelerinin Hasta Haklarına Bakışı: İstanbul İli Örneği, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.