An Analysis of Marriage and Childbearing Preferences of Public Employees: The Case of Bartın

Yıl 2025, Sayı: ÖZEL SAYI 3 (AİLE), 601 - 629, 27.11.2025

Leyla Çiftçi

https://doi.org/10.32002/ombudsmanakademik.1699089

Öz

The aim of this study is to examine the marriage and childbearing preferences of public sector employees. In recent years, demographic trends have prompted governments to develop policies aimed at increasing fertility rates. Similarly, in Türkiye, various policies have been implemented to promote marriage and increase the number of children. It is well established that preferences regarding marriage and childbearing are shaped by a wide range of socioeconomic factors, including individuals’ educational attainment, employment status, migration experiences, and the level of urbanization. Public sector employees represent a significant social group, characterized by relatively high levels of education and a tendency to reside in different cities due to occupational placements. This study employs a survey method and focuses on Bartın, the province with the lowest fertility rate in Türkiye in 2023 and 2024. It analyzes not only the marriage and childbearing preferences of public employees but also the factors influencing these preferences, the current policy landscape, and expectations regarding these policies. The findings indicate that incentive policies targeting public employees may contribute to increases in both marriage rates and the number of children. Furthermore, beyond economic considerations, concerns related to childcare and the need for support in this area also significantly affect individual decision-making. Variables such as gender, age, marital status, intention to marry, current number of children, desire to have children, spouse’s employment status, and the availability of someone to provide unpaid childcare were found to have statistically significant effects on marriage and childbearing preferences. The study makes a novel contribution to the literature by focusing on public employees within the specific context of Bartın.

Anahtar Kelimeler

Population , Population Policies , Marriage , Children , Public Employees , Bartın

KAMU PERSONELİNİN EVLİLİK VE ÇOCUK TERCİHİ ÜZERİNE BİR ANALİZ: BARTIN ÖRNEĞİ

Öz

Bu çalışmanın amacı, kamu personelinin evlilik ve çocuk sahibi olma tercihlerinin incelenmesidir. Son yıllarda nüfusa ilişkin veriler devletleri doğurganlık oranlarını artırmaya yönelik politika geliştirmeye yönlendirmektedir. Türkiye’de de evlilik ve çocuk sayısını artırmayı hedefleyen çeşitli politikalar yürütülmektedir. Evlilik ve çocuk sahibi olma tercihlerinin; bireylerin eğitim düzeyi, çalışma durumu, göç deneyimi ve kentleşme gibi çok sayıda sosyoekonomik faktörden etkilendiği bilinmektedir. Kamu personeli, yüksek eğitim düzeyine sahip ve çoğunlukla farklı şehirlerde çalışma amacıyla ikamet eden önemli bir toplumsal grubu oluşturmaktadır. Anket yöntemiyle yürütülen bu çalışmada, 2023 ve 2024 yıllarında doğurganlık oranının en düşük olduğu il olan Bartın seçilmiştir. Araştırma kapsamında, kamu personelinin evlilik ve çocuk tercihlerinin yanı sıra bu tercihleri etkileyen faktörler ile mevcut politikalar ve bu politikalara ilişkin beklentiler analiz edilmiştir. Araştırma bulguları, kamu personeline yönelik teşvik politikalarının evlilik oranları ve çocuk sayısında artışa katkı sağlayabileceğini göstermektedir. Ayrıca, ekonomik faktörlerin yanı sıra çocuk bakımına ilişkin kaygıların ve bu konuda duyulan destek ihtiyacının da bireylerin kararlarını etkilediği anlaşılmaktadır. Cinsiyet, yaş, medeni durum, evlilik düşüncesi, mevcut çocuk sayısı, çocuk sahibi olma isteği, eşin çalışma durumu ve çocuğa ücretsiz bakım sağlayabilecek bir kişinin varlığı gibi değişkenlerin, evlilik ve çocuk sahibi olma tercihleri üzerinde anlamlı etkiler oluşturduğu belirlenmiştir. Çalışma, Bartın ili özelinde yürütülmesi ve kamu personeline odaklanması açısından literatüre özgün bir katkı sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Nüfus , Nüfus Politikaları , Evlilik , Çocuk , Kamu Personeli , Bartın

Kaynakça

• ABELA, Angela, Radka Dudova, Andras Gábos, Hana Hašková, Bente Heggem Kojan, Tatyana Kotzeva, Aivita Putnina, Sanela Šadić, Kristina Sesar, Arturas Tereškinas, Arianna Thiene, ve Lilian Tzivian (2021). “Child and family support policies across Europe: National reports from 27 countries”, https://eurofamnet.eu/system/files/wg2_childandfamilysupportpoliciesacrosseurope_2.pdf (Erişim Tarihi: 15.10.2024).
• ABİŞ, Taner, Mesut Can Türkoğlu, Pınar Ünkür ve Muhammet Faruk Yiğit (2025). “Kadınların İş Gücüne Katılımının Çocuk Sahibi Olma Durumuna Etkisi: Ampirik Bir Araştırma” Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt: 26, Sayı:2, ss. 1-14.
• AKÇA, Haşim ve Mehmet Ela (2012). “Türkiye’de Eğitim, Doğurganlık ve İşsizlik İlişkisinin Analizi”, Maliye Dergisi, Sayı: 163, ss. 223-242.
• ANDERSON, G. (1990). Fundamentals of Educational Research, The Falmer Press Bristol.
• AYSAN, Mehmet Fatih (2015). “Türkiye’de Aile Yapısındaki Değişim Ve Doğurganlığın Düşüşü”, Türkiye Dördüncü Nüfusbilim Konferansı, 5-6 Kasım, 2015 Ankara.
• AYTA, Feyzagül ve Mustafa Şen (2023). “Türkiye’de Kadın İstihdamının Genel Görünümü: İstihdamın Artırılması Kapsamında Seçilmiş Ülke Örnekleri”, Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 2, ss. 421-454.
• Bakanlar Kurulu (1978). “Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar”, https://www.mevzuat.gov.tr/anasayfa/MevzuatFihristDetayIframe?MevzuatTur=21&MevzuatNo=715754&MevzuatTertip=5 (Erişim Tarihi: 28.07.2025).
• BAKKAL, Süreyya (2025). “Türkiye’de Yüksek Enflasyon Nedeniyle Doğum Oranlarının Azalması Ve Sonuçları”, Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt: 23, Sayı: 56, ss. 814-840.
• BAŞKAYA, Zafer ve Fatma Özkılıç (2017). “Türkiye’de Doğurganlıkta Meydana Gelen Değişimler (1980-2013),” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 54, ss. 404-423.
• BBC (2023). “Nüfusları Yaşlanan Ülkeler Doğum Oranını Artırmak İçin Neler Yapıyor?”, https://www.bbc.com/turkce/articles/czdkzvjl9y0o (Erişim Tarihi: 30.11.2024).
• BECKER, Gary S. (1992). “Fertility And The Economy”, J Popul Econ, Sayı: 5, ss. 185-201.
• BHATTACHERJEE, Anol (2012). Social Science Research: Principles, Methods, and Practices, Textbooks Collection. 3. https://digitalcommons.usf.edu/oa_textbooks/3 (Erişim Tarihi: 01. 08.2025).
• BOGENSCHNEIDER, Karen (2011) Family Policy: Why We Need it and How to Communicate its Value, Prepared for the United Nations Expert Group Meeting on ―Assessing Family Policies: Confronting Family Poverty and Social Exclusion & Ensuring Work Family Balance June 1-3 New York City, New York.
• BOGENSCHNEIDER, Karen ve Shelley MacDermid Wadsworth (2019). “Guest Editors' Introduction: Fast-Forward to the Next Frontier of Family Policy”, Journal of Family Theory & Review, Cilt: 11, Sayı: 1, ss. 9-17.
• BOROZDINA, Ekaterina, Anna Rotkirch, Anna Temkina, ve Elena Zdravomyslova (2016). “Using Maternity Capital: Citizen Distrust Of Russian Family Policy”, European Journal of Women’s Studies, Cilt: 23, Sayı: 1, ss. 60–75.
• BÖLÜKBAŞI, Adem (2024). “Social Consequences Of Demographic Transformation in Turkey”, Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 4, ss. 1041-1058.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Şener (2005). “Anket Geliştirme”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 2, ss. 133-151.
• COOK, Linda J., Elena R. Iarskaia-Smirnova ve Vladimir A. Kozlov (2023). “Trying to Reverse Demographic Decline: Pro-Natalist and Family Policies in Russia, Poland and Hungary”, Social Policy and Society, Cilt: 22, Sayı: 2, ss. 355-375.
• COŞKUN, Sevgi (2023). “Türkiye’de Nüfus Artışı ve Ekonomik Gelişme Arasındaki İlişki”, Optimum Ekonomi Ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 2, ss. 313-329.
• ÇARKOĞLU, Aslı ve Nilüfer Kafescioğlu (2014). For Whose Sake Is It Anyway? Evaluation of Explicit Family Policies in Turkey, Editör: Mihaela Robila, Springer.
• DE LEEUW, Edith. D.,Joop J. Hox ve Don A. Dillman (2008). International Handbook of Survey Methodology. European Association of Methodology, Taylor&Francis Group, New York London.
• DRÈZE, Jean ve Mamta Murthi (2001). “Fertility, Education, And Development: Evidence From India”, Population and Development Review, Cilt: 27, Sayı: 1, ss. 33-63.
• DURGUN, Ayşe ve Zeynep Ezanoğlu (2022). “Yaşlanan Nüfus Milli Geliri Nasıl Etkiler? G-20 Ülkelerinden Kanıtlar”, Journal of Mehmet Akif Ersoy University Economics and Administrative Sciences Faculty, Cilt: 9, Sayı: 3, ss. 1806-1825.
• DURSUN, Salih ve Emel İştar (2014). “Kadın Çalışanların Yaşamış Oldukları İş Aile Yaşamı Çatışmasının İş Ve Yaşam Doyumu Üzerine Etkisi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 28, Sayı: 3, ss. 127-137.
• ESER, Burçin ve Saniye Küçük (2021). “Yaşlanan Nüfus, Sorunlar ve Politikalar: Türkiye İçin Bir Değerlendirme”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 2, ss. 541-556.
• European Parliament (2024). “Demographic Change in Europe: A Toolbox For Action”, EPRS, European Parliamentary Research Service, https://www.europarl.europa.eu/thinktank/en/document/EPRS_BRI(2024)762302 (Erişim Tarihi: 22.01.2025).
• FILGUEIRA, Fernando ve Cecilia Rossel (2021). Family Policies Across the Globe, Editör: Rense Nieuwenhuis ve Wim Van Lancker, Palgrave Macmillan.
• FINKLE, Jason L. (2001). “Population Policies, Politics of”, International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences ( Erişim Tarihi: 28.07.2025).
• GAAN, Narottam (2021). “Twenty-First-Century Hyper-power, China or USA: Is Demography the Determinant?”, Jadavpur Journal of International Relations, Cilt: 25, Sayı: 2, ss. 143-166.
• GAUTHIER, Anne Helene (1999). “The Sources And Methods Of Comparative Family Policy Research”, Comparative Social Research, Sayı: 18, ss.31–56.
• GEMİCİOĞLU, Selçuk, Hasan Şahin ve Emrah Er (2019). “Türkiye’de Doğurganlık Analizi: Gelecekteki Doğurganlık Tercihlerinin Önemi”, Sosyoekonomi, Cilt: 27, Sayı: 41, ss. 223-234.
• GÖKBURUN, İbrahim (2020). “Türkiye’nin Demografik Dönüşüm Sürecinde Nüfus Politikalarının Rolü”, Gelecek Vizyonlar Dergisi, Sayı: 4, ss. 1-15.
• GÜRSOY ÇUHADAR, Seyran ve Kuvvet Lordoğlu (2016). “Demografik Dönüşüm Sürecinde Türkiye’de Yaşlanma Ve Sorunlar”, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No: 54, ss. 63-80.
• HENGSTEBECK, Natalie D., M. Helms Heather ve A. Crosby Danielle (2016). Family Policies, Editör: Constance L. Shehan, Wiley First Edition.
• HERBST, Chris M. (2023). “Child Care In The United States: Markets, Policy, And Evidence”, Journal of Policy Analysis and Management, Cilt: 42, Sayı: 1, ss. 255-304.
• HILBRECHT, Margo (2023). Interlinkages Between Demographic Change, Migration, and Urbanization in Canada: Policy implications. In preparation for the 30th Anniversary of the International Year of the Family, 2024, UN DESA Expert Group Meeting: Megatrends and Families: Focus on Demographic Change, Migration, and Urbanization in North America, Orlando, FL, USA.
• IŞIK, Şevket (2005). “Türkiye’de Kentleşme Ve Kentleşme Modelleri”, Ege Coğrafya Dergisi, Sayı: 14, ss. 57-71.
• İĞDELİ, Arif (2019). “Ekonomik Belirsizlik ve Doğurganlık Hızı Arasındaki İlişki: Türkiye için ARDL Analizi”, İnsan ve toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 1, ss. 359-381.
• JAMES, Spancer, Anis Ben Brik, McKell Jorgensen-Wells, Rosairo Esteinou, Ivan Dario Moreno Acero, Belen Mesurado, Patricia Debeljuh ve Olivia Nunez Orellana (2022). “Relationship Quality and Support For Family Policy During The COVID-19 Pandemic”, Fam Relat., Sayı: 71, ss. 1367-1384.
• KARACADAĞLI, İbrahim ve Feyza Görez (2025). “Tek Çocuktan Üç Çocuğa: Çin’in Nüfus Politikalarında Dönüşüm”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Doğu Dilleri Dergisi, Cilt: X, Sayı: II, ss. 172-203.
• KARAGÖZ, Hüseyin (2021). “Nüfus Yaşlanmasının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: OECD Ülkeleri Örneği”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 20, Sayı: 42, ss. 1544-1565.
• KARAKAYA, İsmail (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Editör: Abdurrahman Tanrıöğen, Anı Yayıncılık, Ankara.
• KAYACAN, Emir (2022). “Türkiye’nin Nüfus Politikalarındaki Değişimin Kalkınma Planları Üzerinden Değerlendirilmesi”, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 54, ss. 107-139.
• KONCA, Murat ve Pınar Yalçın Balçık (2021). “Yaşlı Nüfus ile Sağlık Harcamaları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Panel Veriye Dayalı Bir Uygulama”, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 26, ss. 314-324.
• KÖSE, Mustafa ve Özlem Sertkaya Doğan (2022). “Nüfus Politikaları Bağlamında Türkiye Nüfusunun Demografik Dönüşümü, Yapısal Değişimi Ve Geleceği”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 74, ss. 247-267.
• LIU, Ying (2025). “The Entombed Lives – The Experience Of Sibling Abortion Under China’s One Child Policy”, Subjectivity. Advance online publication.
• MEMURSEN (2022). “Kadın Kamu Görevlilerinin Sorunları Araştırması Tespitler ve Öneriler”, https://www.memursen.org.tr/yayinlar/raporlar/kadinmemurarastirma.pdf (Erişim Tarihi: 19.08.2024).
• NIEUWENHUIS, Rense ve Mim Van Lancker (2021). Introduction: A Multilevel Perspective on Family Policy, Editör: Rense Nieuwenhuis ve Wim Van Lancker, Palgrave.
• NISHIMURA, Junko (2022). “Work–Family Policies and Women’s Job Mobility: Emergingdivides in Female Workforce in Japan”, Contemporary Social Science, Cilt: 17, Sayı: 4, ss. 353-367.
• ÖZBAY, Ferhunde (1992). Kadının Statüsü ve Doğurganlık, Yayına Haz: Necla Arat, Say Yayınları, İstanbul.
• ÖZGÜR, Ertuğrul Murat ve Mustafa Yakar (2021). “Coğrafya Önemlidir!: Nüfus Yaşlanmasına Mekânsal Bir Perspektiften Bakmak”, Senex: Yaşlılık Çalışmaları Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 2, ss.3-29.
• ROSTOVSKAYA Tamara K., Oksana V. Kuchmaeva ve Natal’ya A. Bezverbnaya (2019). “Current State and Prospects of Family Policy in Russia: Socio-Demographic Analysis”, Economic and Social Changes: Facts, Trends, Forecast, Cilt: 12, Sayı: 6, ss. 209-227.
• SANO, Yoshie ve Saori Yasumoto (2014). Policy Responses to Population-Declining Society: Development and Challenges of Family Policies in Japan, Editör: Mihaela Robila, Springer.
• SARACENO, Chiara (2013). Family Policies, Editör: Bent Greve, Routledge.
• SELİM, Sibel ve Derya Bilgin (2021). “Türkiye’de Doğurganlık, Göç ve Mekânsal Etkileşim: Seçicilik Hipotezi Kapsamında Bir Analiz”, Coğrafya Dergisi, Sayı: 43, ss. 111-125.
• SERTKAYA DOĞAN, Özlem (2018). “Türkiye’de 2040 Ve 2060 Nüfus Projeksiyonlarına Göre Demografik Fırsatlar”, TİDSAD, Yıl: 5, Sayı: 18, ss. 26-42.
• SERTKAYA DOĞAN, Özlem ve Hakan Bostan (2019). “Türkiye’nin Demografik Dönüşümü ve Nüfus Projeksiyonlarına Göre Fırsatlar”, Doğu Coğrafya Dergisi, Yıl: 24, Sayı: 41, ss. 61-90.
• SOBOTKA, Tomas ve Caroline Berghammer (2021). Demography of Family Change in Europe, Editör: Norbert F. Schneider ve Michaela Kreyenfeld, Edward Elgar Publishing.
• T. C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2025). Aile Yılı Hakkında, https://aileyili.gov.tr/kategoriler/aile-yili-hakkinda/ (Erişim Tarihi: 27.07.2025).
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2023). “On İkinci Kalkınma Planı (2024-2028)”, https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/12/On Ikinci-Kalkinma-Plani_2024-2028_11122023.pdf (Erişim Tarihi: 19.03.2025).
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2025). “İstihdam”, https://www.sbb.gov.tr/istihdam/#:~:text=Mevsim%20etkilerinden%20ar%C4%B1nd%C4%B1r%C4%B1lmam%C4%B1%C5%9F%20veriler%20dikkate,y%C3%BCzde%2048%2C4%20olarak%20ger%C3%A7ekle%C5%9Fti (Erişim Tarihi: 19.03.2025).
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2025). “Kamu İstihdamı”, https://www.sbb.gov.tr/kamu-istihdami/ (Erişim Tarihi: 19.03.2025)
• TBMM (1965). “657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu”, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=657&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 (Erişim Tarihi: 28.07.2025).
• TBMM (2003). “4857 Sayılı İş Kanunu”, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=4857&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 (Erişim Tarihi: 28.07.2025).
• THÉVENON, Olivier (2011). “Family Policies in OECD Countries: A Comparative Analysis”, Population and Development Review, Cilt: 37, Sayı: 1, ss. 57-87.
• TÜİK (2024a). “İllere Göre Toplam Doğurganlık Hızı”, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dogum-Istatistikleri-2023-53708 (Erişim Tarihi: 19.12.2024).
• TÜİK (2024b). “Nüfus Projeksiyonları, 2023-2100”, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Nufus-Projeksiyonlari-2023-2100-53699 (Erişim Tarihi: 24.07.2025).
• TÜİK (2024c). “Doğum İstatistikleri, 2023”, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dogum-Istatistikleri-2023-53708#:~:text=Do%C4%9Fum%20yapan%20annelerin%20ortalama%20ya%C5%9F%C4%B1,ya%C5%9F%C4%B1%20ise%2027%2C0%20oldu (Erişim Tarihi: 19.12.2024).
• TÜİK (2025a). “Doğum İstatistikleri, 2024” https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dogum-Istatistikleri-2024-54196 (Erişim Tarihi: 13.05.2025).
• TÜİK (2025b). “İstatistiklerle Kadın”, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Kadin-2024-54076 (Erişim Tarihi: 19.03.2025).
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı (2024). Nüfus Politikaları Kurulu Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi”, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/12/20241225-23.pdf (Erişim Tarihi: 25.07.2025).
• UĞUR, Mehmet Sedat (2023). Doğurganlığın İktisadi Etkileri Üzerine Genel Bir İnceleme, Editör: Ömer Faruk Aslan, Efe Akademi Yayınları.
• United Nations (2024). “World Population Prospects 2024 Summary of Results”, https://desapublications.un.org/publications/world-population-prospects-2024-summary-results (Erişim Tarihi: 19.12.2024).
• YADİGAROĞLU, Hüseyin (2023). “Cumhuriyetin 100. Yılında Uygulanan Nüfus Politikaları ve Demografik Değişim Süreci”, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, Özel Sayı: Cumhuriyetin 100. Yılında Türkiye, ss. 354-380.
• YAKAR, Mustafa ve Ertuğrul Murat ÖZGÜR (2022). “Türkiye’de Nüfus Yaşlanması, Yerel Düzeyde Tehlike Çanları Çalıyor!”, Journal of Geography, Sayı: 44, ss. 231-250.
• YAMAN, Habibe (2025). “Nüfus Dinamiklerinin Ekonomik Büyümeye Etkisi: OECD Ülkelerinden Kanıtlar ve Türkiye İçin Çıkarımlar”, Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 1, ss.144-159.
• ZHU, Zijun (2024). “The Evolution of China’s Policy for Family Planning”, SHS Web Conf., 181, https://doi.org/10.1051/shsconf/202418103007.