SOYADA BİTKİ GELİŞİM DÖNEMLERİ

Yıl 2005, Cilt: 20 Sayı: 2, 57 - 65, 16.06.2005

Cüneyt Çırak Enver Esendal

Öz

Soyanın gelişmesi, tohumların çimlenmesi ile başlayan, genç fideciğin yaprak ve dallar gibi vejetatif organları meydana getirmesi, çiçeklenmesi, bakla oluşturması ve bakla doldurması ile devam eden ve neticede, oluşan tohumların hasat olgunluğuna gelmesiyle son bulan bir olaydır. Bu zaman içerisinde soya, gelişimini ve verimliliğini teşvik eden veya gerileten pek çok faktörle karşılaşmaktadır. Bitkinin bu faktörlere tepkisi ve hayatını sürdürebilmek için ihtiyaç duyduğu besin maddesi ve su miktarı, içinde bulunduğu gelişme dönemine bağlı olarak farklılık göstermektedir. Örneğin, bitki çimlenme döneminde toprak tuzluluğuna karşı duyarlı iken, sonraki gelişme dönemlerinde daha mukavimdir. Yine, bitkinin su ihtiyacı, çiçeklenme ve bakla doldurma dönemlerinde, diğer gelişme dönemlerine nispetle çok daha fazladır. Bu bağlamda üreticinin verimli bir yetiştiricilik yapabilmesi için bitkiyi ve dolayısıyla gelişme dönemlerini iyi tanıması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Soya, bitki gelişim dönemi

SOYADA BİTKİ GELİŞİM DÖNEMLERİ

Öz

Soyanın gelişmesi, tohumların çimlenmesi ile başlayan, genç fideciğin yaprak ve dallar gibi vejetatif organları meydana getirmesi, çiçeklenmesi, bakla oluşturması ve bakla doldurması ile devam eden ve neticede, oluşan tohumların hasat olgunluğuna gelmesiyle son bulan bir olaydır. Bu zaman içerisinde soya, gelişimini ve verimliliğini teşvik eden veya gerileten pek çok faktörle karşılaşmaktadır. Bitkinin bu faktörlere tepkisi ve hayatını sürdürebilmek için ihtiyaç duyduğu besin maddesi ve su miktarı, içinde bulunduğu gelişme dönemine bağlı olarak farklılık göstermektedir. Örneğin, bitki çimlenme döneminde toprak tuzluluğuna karşı duyarlı iken, sonraki gelişme dönemlerinde daha mukavimdir. Yine, bitkinin su ihtiyacı, çiçeklenme ve bakla doldurma dönemlerinde, diğer gelişme dönemlerine nispetle çok daha fazladır. Bu bağlamda üreticinin verimli bir yetiştiricilik yapabilmesi için bitkiyi ve dolayısıyla gelişme dönemlerini iyi tanıması gerekmektedir

Anahtar Kelimeler

Soya, bitki gelişim dönemi

Kaynakça

• Anonymous, 2003a. http://www.soybeans. umn. edu/crop/growth.
• Anonymous, 2003b. http://www.planthealth.info/ growthstage.htm.
• Anonymous, 2003c. Soybean Growth and Development & Management Information for Replant Decisions.University of Minnesota Extension Service. http://www.extension. umn. edu / distribution / cropsystems / components / 5701a.html.
• Bean, B., Miller, T., 1998. Soybean Growth Staging. Texas Agricultural Extension Service.http://www.soilcrop.tamu.edu./publications /pubs/scs1998-23.pdf.
• Bayramin, S., Ayhan, K., 1989. Bir Soya Bitkisi Nasıl Gelişir ? Zir. Müh. Dergisi. Sayı 6, Ankara.
• Eriş, A., 1990. Bahçe Bitkileri Fizyolojisi. U.Ü.Z.F. yay. ders notları no: 11, Bursa.
• Fehr, W. R., Caviness, C. E., D. T., Burwood, J. S., Pennington, 1971. Stage develop-ment descriptions for soybeans, Glycine max(L.) Merr. Crop Sci. 11:929-931.
• Fehr, W. R., and C. E. Caviness. 1977. Stages of soybean development. Iowa Agric. Home Econ. Exp. Stn., Iowa Coop. Ext. Serv. Spec. Rep. 80.
• Guiamet, J. J., Nakayama, F., 1984. Varietal responses of soybean to long day during reproductive growth. Japonese Journal of Crop Science, 53:3, 299-306.
• Herman, J. C., 1992. How a soybean plant develops?. Lowa State University of Science and Technology Cooperative Extension Service Special report, no:53, USA.
• İncekara, F., 1972. Endüstri Bitkileri ve Islahı. Cilt 2, Yağ Bitkileri ve Islahı. E.Ü.Z.F. Yay. No:33, İzmir.
• İşler, N., 1992. GAP Bölgesinde Soya Yetiştiriciliğinde Olabilecek Sorunlar ve Çözüm Yolları. Güney Doğu Anadolu Bölgesinde İkinci Ürün Tarımı ve Sorunları Sempozyumu. 26-28 Ekim, 1992.
• Johnson, D., Dunphy, J., 1983. How soybeans grow: understanding and managing their development. Crops and Soils Magazine. p. 11-15.
• Kevseroğlu, K., Üstün, A., 1988. Soyada ekim zamanı ve ekim derinliğinin çıkışa etkisi. Zir. Müh. Dergisi. Sayı: 202-203, Ankara.
• Kevseroğlu, K., 1997. Bitki Ekolojisi Ders Notları. O.M.Ü. B.M.Y.O. Yay. Bafra- Samsun.
• Korukçu, A., Evsahipoğlu, A. M., 1981. Soya ve sulanması. Tarım ve Mühendislik Dergisi. T.Z.O.B. Zir. Müh. Odası Yay. Sayı 6, s: 23-26, Ankara.
• Merlo, D., Soldati, A., E. R., Keller, 1987. Influence of growth regulators on absscission of flowers and young pods of soybean. Eurosoya. 5: 31-38.
• Muendal, H. H., 1986. Emergence and vigor of soybean relation to initial seeds moisture and soil temperature. Agronomy Journal, 78 (5): 765-769.
• Muthıah, D. E., Longer, M. W., 1994. Staging soybean seedling growth from germination to emergence. Corp Science, 34:31-37.
• Patterson, D. T., 1992. Temperature and canopy development of velvet leaf and soybean. Weed- Technology. 6: 68-76.
• Seddingh, M. Jolliff, G. D., 1984. Effect of night temperature on dry matter partitioning and seed growth of indeterminate soybean. Crop Science, 24: 704-710.
• Shou, H. X., Zhu, D. H., S. L., Zhu, 1991. A preleminary study of the responce of 8 soybean cultivars to drought and drought resistance indices. Zhejiang-Nongye-Kexue. 6: 278-281.
• Sinlair, T. R., 1993. Soybean development as influenced by illuminonce during extended daylingths. Field-Crops- Research. 31:101-109.
• Slipcevic, V., Dragojevic, V., I., Balint, L., Momirovic, 1992. Dynamics of the acumulation of macro elements- phosphorus, potassium, calcium and magnesium- during development to maturity of soybean seed. Plant-Physiology. 98: 1128-1132.
• Smiciklas, R. G., Carrillo, S .P., D. O., Agudelo, 1989. Evaluation of soybean cultivars with different growth habits according to irrigation level. Acta- Agronomical Universited-National -de- Colombia, 38:7-22.
• Walter, D. S., Aldrich, S. R., 1983. Modern soybean production. Second edith. Sand. A Prop. İnc. Station İlinois. USA.
• Wang, D., Shannon, M.C., 1999. Emergence and seedling growth of soybean cultivars and maturity groups under salinity. Plant and Soil, 214:117-124.
• Williams, D. A., Berglund, D. R., Endres, G. J., 1999. Soybean Growth and Management Quick Guide. North Dakota State University Extension Service. http://www.ext.nodak.edu/ extpubs/plantsci/rowcrops/a1174.
• Zhao, Z. W., Ma, J. F., X. H., Zi, 1994. Dry matter accumulation and absorption and partition of N, P an K at different development stages in Southern spring Soybeans. Soybean Science. 13: 53-60.