Aluviyal araziler üzerinde oluşmuş farklı toprakların uygun toprak işleme durumlarının belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 32 Sayı: 1, 96 - 104, 15.02.2017

Orhan Dengiz , Fatma Esra Gürsoy , Mustafa Sağlam

https://doi.org/10.7161/omuanajas.289019

Cited By: 1

Öz

Toprakların uygun nem düzeyinde işlenmesi, tarımsal üretimin
ve doğal kaynakların sürdürülebilirliği için temel esastır. Bu çalışma, toprak
strüktürüne en az zararla, toprak işlemenin yapılabileceği en uygun nem
aralığını ve işleme zamanını değerlendirmek amacıyla Samsun İli Bafra ilçesine
bağlı Dedeli ve Çetinkaya köyleri ile yakın çevresini kapsayan, yaklaşık
1762.4ha’lık alanda yürütülmüştür. Çalışma alanına ait haritalama birimleri ve
gerekli olan bazı toprak parametrelerinin belirlenmesinde, daha önce yapılmış
olan detaylı toprak haritasından yararlanılmıştır. Alanın arazi kullanımı ve
toprak özellikleri dikkate alınarak, toplam 50 adet bozulmuş toprak örneğinde
(0-20 cm) tekstür, organik madde (OM), tarla kapasitesi (TK), plastik limit
(PL), likit limit (LL) ve doğrusal genişleyebilirlik katsayısı (COLE) gibi
toprak özellikleri belirlenmiş ve bu özellikler kullanılarak plastiklik indeksi
(Pİ) ve kıvam indeksi (Ic) hesaplanmıştır. Kıvam indeksi (Ic) değerleri,
detaylı toprak haritası ile birlikte her bir toprak serisinde toprakların toprak
işleme için uygun nem aralıklarının belirlenmesi amacıyla değerlendirilmiştir.
Ayrıca, Ic değerleri jeoistatistiksel ve CBS yöntemleri ile değerlendirilerek
toprak serilerinin toprak işleme zamanı için en uygun nem düzeylerini gösteren
kriging haritası üretilmiştir. Elde edilen kriging haritası, çalışma alanında
dağılım gösteren toprak serilerinin çoğunluğunda uygun olmayan nem koşullarında
yapılacak toprak işlemelerinin, toprak strüktüründe önemli bozulmaların meydana
geleceğini ortaya koymuştur. Araştırma alanında dağılım gösteren farklı
topraklarda, uygun olmayan nem koşullarındaki toprak işlemelerine bağlı toprak
strüktüründeki bozulmaları azaltmak için, araştırma alanı topraklarının toprak
işleme zamanındaki nem içerikleri dikkate alınarak toprak işleme yapılması
gerektiği önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Uygun toprak nemi, Toprak işlenebilirliği, Jeoistatistik, Toprak haritası

Determination of suitable workability case for different soils formed on alluvial land

Öz

Workability of soils in
suitable moisture condition is essential in order to maintain sustainability of
agricultural production and natural resources. This study was carried out with
the aim of determining the most suitable moisture content and workability time
of soils in Dedeli and Çetinkaya villages’ area and close area,s about 1762.4
ha, located in Bafra- Samsun. Land units and required some soil data of the
study area were taken from detailed soil map. By taking into consideration of
land use and soil properties, total 50 disturbed soil samples were collected
from 0-20 cm soil depth. In these soil samples, some soil properties such as
texture, organic matter (OM), field capacity (FC), plastic limit (PL), licit
limit (LL) and coefficient of lineal extensibility (COLE) were analyzed and
plastic (PI) and consistency indexes were also calculated (Ic).  The values of Ic were evaluated to determine
workability in the most suitable moisture for each soil series in detailed soil
map . Furthermore, the kriging maps, which show the most suitable moisture
values for workability times of each soil serial,  were produced by evaluating of Ic values by
using geostatistical and GIS techniques.The produced kriging map showed that
the tillage practices applied under unsuitable moisture conditions would lead
to serious damages in soil texture in most of the soil series found in study
area. In order to decrease destruction of soil structure in unsuitable moisture
condition when applied soil tillage in the study area, it should be taken into
consideration of soil moisture condition for each soil workability time.

Anahtar Kelimeler

Suitable soil moisture, Soil workability, Geostatistic, Soil map

Kaynakça

• Atterberg, A., 1911. Dieplastizitat der Tone.InternationaleMitteilungenfür Bodenkunde, 1:10-43.
• Baumgartl, T., 2002. Atterberg limits. Encyc.of Soil Sci. Marcel Dekker Inc. pp:89-93.
• Brady, N. C., 1990. The Nature and Properties of Soils. Macmillan Publishing Co., New York, NY. 639 pp
• Baver, L, D., Gardner, W. H., Gardner ,W. R., 1972. Soil Physics. Wiley, New York, New York, USA
• Canbolat, M, Y., Barik, K., Özgül, M., 1999. Erzurum yöresinde farklı ana materyaller üzerinde oluşmuş üç toprak profilinin kıvam limitleri ve şişme-büzülme karakteristikleri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 30: 121-129.
• Canbolat, M, Y., Öztaş, T., 1997. Toprağın kıvam limitleri üzerine etki eden bazı faktörler ve kıvam limitlerinin tarımsal yönden değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 28: 120-129.
• Gee, G. W., Bauder, J, W., 1986. Particle-Size Analysis. In: A Klute (Eds.), Methods of Soil Analysis, Part I, (2nd ed.), Agronomy Monograph, no 9, ASA and SSSA, Madison, WI, pp:388-409.
• Demiralay, İ., Güresinli, Y, Z., 1979. Erzurum Ovası topraklarının kıvam limitleri ve sıkışabilirliği üzerinde bir araştırma. Atatürk Ün. Zir. Fak., Der. 10:77-93.
• Denef, K., Six,J., Merck, R., Paustian K., 2004. Carbon sequestration micro aggregates of no-tillage soils with different clay mineralogy. Soil Sci. Soc. Am. J. 68:1935–1944.
• Dexter, A, R., 1988. Advances in characterization of soil structure.SoilTill. Res. 11:199–238
• Dexter, A.R., Bird, N.R.A., 2001. Methods for predicting the optimal and the range of water contents for tillage based on the water retention curve. Soil Tillage & Research, 57:203-212.
• Earl, R., 1997. Prediction of trafficability and workability from soil moisture deficit. Soil & Tillage Research, 40: 155-168.
• Jackson, M. L., 1958. Soil Chemical Analysis. Prentice Hall Inc.,Englewood Cliffs, N.J.
• Gülser, C., Candemir, F., 2006. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Kurupelit kampüs topraklarının bazı mekaniksel özellikleri ve işlenebilirlikleri. OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 21:213-217
• Keller, T., Arvidsson, J., Dexter, A.R., 2007. Soils structures produced by tillage as affected by soil water content and the physical quality of soil. Soil Tillage & Research, 92: 45-52.
• Klute, A., 1986. Water Retention: Laboratory methods. In Methods of Soil Analysis, A. Klute (ed.), Part I, Physical and Mineralogical Methods (Second edition), pp: 635-662, ASA and SSSA Agronomy Monograph No: 9, Madison, WI.
• Larney, F. J., Fortune, R.A., Collins, J.F.,1988. Intrinsic soil physical parameters for sugarbeet seed bed preparation. Soil Till Res. 12: 253-267.
• Marshall, T.J., Holmes, J., Rose, C, V., 1996. SoilPhysics. Cambridge University Press ISBN 0-521- 45151-5.
• Morris, N, L., Miller, P,C,H., Orson, J,H., Froud-Williams, R.J., 2010. The adoption of non-inversion tillage systems in the United Kingdom and the agronomic impact on soils, crops and the environment-A review. Soil & Tillage Research, 108:1-15.
• Mueller, L., Shindler, U., Fausey, N.R., Lal, R., 2003. Comparison of methods forest imating maximum soil water content for optimum workability. Soiland Tillage Research, 72; 9-20.
• Mueller, W., 1985. Standart kundliche Voraussetzungenfuerdie Gefuegemelliorationdurch Tieflockerung im humiden Klima. In: DieGefuegemelliorationdurch Tieflockerung – Bisherige Erfahrungenund Ergebnisse Schriftenreihedes Deutschen Verbandesfuer Wasserwirtschaftund Kulturbau e. V. (DVWK) Heft70. Verlag Paul Parey, Hamburg/Berlin, pp. 1–34
• Mueller, L., Schindler, U., 1998. Soil moisture and workability of heavyarable soils. Arch. Agron. Soil Sci. 44: 161–174.
• Özdemir, N., 1998. Toprak Fiziği. Ondokuz Mayıs Üniv. Ziraat Fak. Ders Kitabı No:30. Samsun.
• Rounsevell M D A (1993). A review of soil workability models and their limitations in temperature regions. Soil Use and Management, 9(1): 15-21.
• Sarıoğlu, F.E., Dengiz, O., 2012. Soil Survey and Mapping of Soils Formed on Two Different Physiographic Unitsand Their Classification. 8th International Soil Science Congress On "Land Degradation and Challenges in Sustainable Soil Management" Uysal, H, Kurucu, Y, Yönter, G. (eds.), May 15-17, 2012. Çeşme-İzmir, Turkey. pp. 581-586.
• Schafer, W.M., Singer, M.J., 1976. A new method of measuring shrink-swell potential using soi lpastes. Soil Science Society of America Journal, 40: 805-806.
• Smedema, L.K., 1993. Drainage performance and soil management. Soil Technol. 6(2) 183–189
• Soil Survey Staff 1999. Soil Taxonomy. A Basic of Soil Classification for Makingand Interpreting Soil Survey. U.S.D.A Handbook No: 436, Washington D.C.
• Sowers, G.F., 1965. Consistency method of soil analysis. Part I. American Society of Agronomy, Madison, Wisconsin USA, pp. 394-397.
• Terzaghi, A., Hoogmoed, W.B., Miedema, R., 1988. The use of the 'wet workability limit' to predictthe land quality 'workabilty' for some Uraguayn soils. Neth. J. Agric. Sci.,36: 91-103.