Variation of nut traits of ‘Çakıldak’ hazelnut cultivar according to directions and altitude in Nebiyan Region of Samsun, Türkiye

Year 2025, Volume: 40 Issue: 3, 407 - 422, 31.10.2025

Aysun Akman Neriman Beyhan

Abstract

This study was carried out in the Nebiyan Region, 19 Mayıs District of Samsun province (Türkiye). Some nut and kernel traits of two different altitudes (medium and high) and their difference according to four main directions in each altitude were examined in the 'Çakıldak' hazelnut cultivar. According to the mean values in the direction and altitude combinations, the yield was between 108 kg/da and 233 kg/da, and the kernel percentage was 48.51% and 53.61%. The effects of different altitudes on nut weight, kernel weight, nut length, kernel length, pellicle removal ratio and whole pellicle removal ratio were significant. Generally, higher-quality nuts and kernels were obtained at the middle altitude. The effect of the direction was significant in terms of kernel percentage, kernel cavity size, nut length and kernel length. Generally, the lowest quality characteristics were found in the north direction. Direction X altitude interaction was effective only in yield and shell thickness.

Keywords

Hazelnut , Corylus avellana L. , ‘Çakıldak’ , Altitudes , Directions , Kernel

Samsun İli (Türkiye) Nebiyan Yöresi “Çakıldak’ fındık çeşidinde meyve özelliklerinin yükselti ve yöneylere göre değişimi

Abstract

Bu çalışma, 2017 yılında, Samsun ili 19 Mayıs ilçesi Nebiyan Yöresinde yürütülmüştür. Çakıldak fındık çeşidinde bazı kabuklu meyve ve iç özelliklerinin 2 farklı kol (orta ve yüksek) ve her kolda 4 ana yöne göre değişimi incelenmiştir. Farklı yükselti ve yön kombinasyon ortalama değerlerine göre, verim 108 kg/da ile 233 kg/da, iç oranı %48.51 ile %53 arasında değişmiştir. Çalışmada meyve ağırlığı iç ağırlığı, meyve uzunluğu, iç uzunluğu, beyazlama oranı ve tam beyazlama oranı üzerinde yükseltinin etkisi önemli olmuş, genellikle orta kolda daha kaliteli meyveler elde edilmiştir. Yöneylerin etkisi ise iç oranı, meyve uzunluğu, iç uzunluğu ve göbek boşluğu büyüklükleri bakımından önemli olmuştur. En düşük kalite özellikleri genel olarak kuzey yönlerdeki bahçelerde bulunmuştur. Yön x yükselti etkileşimi ise sadece verim ve kabuk kalınlığı bakımından etkili olmuştur.

Keywords

Fındık , Corylus avellana L. , ‘Çakıldak’ , Yükselti , Yönler , İç Meyve

References

• Anonymous, 2018. Republic of Türkiye Ministry of Agriculture and Forestry 19 Mayıs District Agriculture Directorate Records. Samsun.
• Anonymous, 2019. Republic of Türkiye Ministry of Agriculture and Forestry, General Directorate of Meteorology Records, Ankara.
• Awada, T., Josiah, S., 2007. Physiological responses of four hazelnut hybrids to water availability in Nebraska. Great Plains Research, 17(2), 193-202. http://digitalcommons.unl.edu/greatplainsresearch/895
• Balık, H.İ, Beyhan, N., 2014. Ordu’nun Ünye ilçesinde Palaz fındık çeşidinin klon seleksiyonu. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 29(3), 179-185. https://doi.org/10.7161/anajas.2014.29.3.179-185
• Balık, H.İ, Beyhan, N., 2019. Xenia and metaxenia in hazelnuts: effects of pollinizer cultivars on nut set and nut characteristics of some hazelnut cultivars. Akademik Ziraat Dergisi 8, 9–18. doi: 10.29278/azd.562429
• Balık, H.İ., 2018. Fındıkta kseni ve metakseni üzerine araştırmalar. Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Balık, H.İ., Balık Kayalak, S., Beyhan, N., Erdoğan, V., 2016. Fındık Çeşitleri. Trabzon Ticaret Borsası, Klasmat Matbaacılık, 89, Trabzon.
• Balta, F., Yılmaz, M., Karakaya, O., Çalışkan, K., Yarılgaç, T., Bostan, S.Z., Balta, M.F., Uzun, S., 2024. Effect of plant density on nut traits, nut yield, cluster distribution and chemical components in ‘Çakıldak’ (Corylus avellana L.) hazelnut cultivar. Applied Fruit Science, 66(6), 2295-2305. https://doi.org/10.1007/s10341-024-01214-5
• Beyhan, N., Marangoz, D., 2007. An investigation of the relationship between reproductive growth and yield loss in hazelnut. Scientia Horticulturae, 113(2), 208-215. https://doi.org/10.1016/j.scienta.2007.02.007
• Beyhan, N., 2000. Fındığın döllenme biyolojisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15(2), 116-122.
• Beyhan, N., Demir, T., 2001. Performance of the local and standard hazelnut cultivars grown in Samsun Province. Acta Horticulturae, 556, 227-233. https://www.ishs.org/ishs-article/556_32
• Beyhan, N., Marangoz, D., 1999. Fındıkta boş meyve oluşumunun incelenmesi. Türkiye III. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 15-17 Eylül, 585-589, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
• Beyhan, N., Odabaş, F., 1996. İklimsel faktörlerin fındıkta verimlilik üzerine etkileri ve yetiştiricilik açısından önemi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(1), 177-188.
• Bostan, S.Z., 2001. Variation in morphological and pomological characteristics in hazelnut at six elevations. Acta Horticulturae, 556, 197-202. https://doi.org/10.17660/ActaHortic.2001.556.28
• Bostan, S.Z., Günay, K., 2014. ‘Hayward’ (Actinidia deliciosa Planch) kivi çeşidinin meyve kalitesi üzerine rakım ve yöneyin etkisi. Akademik Ziraat Dergisi, 3(1), 13-22. https://dergipark.org.tr/tr/pub/azd/issue/17211/357435
• Bozkurt, E., 2010. ‘Çakıldak’ fındık çeşidinde rakım, yıl ve bahçelere göre verimin değişimi üzerine araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü], Ordu. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Bozkurt, E., Bostan, S.Z., 2019. ‘Çakıldak’ fındık çeşidinde rakıma göre kusurlu meyve ve sağlam iç oranlarının değişimi. Ordu Üniversitesi Bilim Ve Teknoloji Dergisi, 9(1), 18-26.
• Çalış, L., 2010. Ordu’nun Perşembe İlçesinde yetiştirilen ‘Tombul’ fındık çeşidinde farklı rakım ve yöneylerin verim ve kalite üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ordu.
• Çayan, M., 2019. Ordu İli Gürgentepe İlçesinde yetiştirilen ‘Çakıldak’ fındık çeşidinde klon seleksiyonu. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ordu.
• Demir, T., 1997. Samsun İlinde yetiştirilen fındıkların seleksiyonu üzerine bir ön araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 99s, Samsun.
• Demir, T., 2004. Türk fındık çeşitlerinin RAPD markörleri ve pomolojik özellikleri ile tanımlanarak çeşitler arasındaki akrabalık ilişkilerinin belirlenmesi. Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 220s, Samsun.
• Demir, T., Beyhan, N. 2000. Samsun İlinde yetiştirilen fındıkların seleksiyonu üzerine bir araştırma. Turkish Journal of Agriculture & Forestry, 24(2), 173-183. https://journals.tubitak.gov.tr/cgi/viewcontent.cgi?article=2423&context=agriculture
• Erdoğan, V., Mehlenbacher, S.A., 2000. Interspecific hybridization in hazelnut (Corylus). Journal of American Society for Horticultural Sciences, 125, 489–497. file:///C:/Users/User/Downloads/jashs-article-p489.pdf
• Erdoğan, V., Mehlenbacher, S.A., Köksal, A.İ., Kurt, H., 2005. Incompatibility aleles expressed in pollen of Turkish hazelnut cultivars. Turkish Journal of Biology, 29(2), 111-116. https://journals.tubitak.gov.tr/biology/vol29/iss2/5
• FAO, 2024. Food and Agriculture Organization of The United Nations, http://www.fao.org/faostat/en/#data (Accessed: 25.11.2024)
• Hampson, C.R., Azarenko, A.N., Soeldner, A., 1992. Pollen-stigma interactions following compatible and incompatible pollinations in hazelnut. Journal of American Society for Horticultural Sciences, 118(6), 814-819. file:///C:/Users/User/Downloads/jashs-article-p814.pdf
• İslam, A., 2000. Ordu İli Merkez İlçede yetiştirilen fındık çeşitlerinde klon seleksiyonu. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• İslam, A., Çalış, L., 2018. Yield and nut characteristics of ‘Tombul’ hazelnut growing at different elevations and in different orientations. Acta Horticulturae, 1226, 153-155. https://doi.org/10.17660/ActaHortic.2018.1226.22
• Köksal, A.İ., Güneş, N.T., Belge, B., 2012. The Effect of Sampling Year And Geographical Regions On Some Physical Characteristics Of Hazelnut Cultivars Grown In Turkey. Acta Horticulturae. 940, 301-307. https://doi.org/10.17660/ActaHortic.2012.940.43
• Mehlenbacher, S.A. 1991. Hazelnuts (Corylus). Acta Horticulturae, 290, 791-838. https://doi.org/10.17660/ActaHortic.1991.290.18
• Mehlenbacher, S.A., Smith, D.C., 1988. Heritability of ease of hazelnut pellicle removal. Hortscience, 23(6), 1053-1054. file:///C:/Users/User/Downloads/hortsci-article-p1053%20(1).pdf
• Mehlenbacher, S.A., Smith, D.C., 1991. Partial self-compatibility in ‘Tombul’ and ‘Montebello’ hazelnuts. Euphytica, 56(3), 231-236. https://link.springer.com/article/10.1007/BF00042369
• Mehlenbacher, S.A., Smith, D.C., Brenner, L.K., 1993. Variance components and heritability of nut and kernel defects in hazelnut. Plant Breeding, 110(2), 144-152. https://doi.org/10.1111/j.1439-0523.1993.tb01226.x
• Mehlenbacher, S.A., Smith, D.C., McCluskey, R.L., 2014. ‘Wepster’ Hazelnut. HortScience, 49(3), 346-349. https://doi.org/10.21273/HORTSCI.49.3.346
• Polat, Y., Kurt, E., Tagay Bice, B., Çelik, F., Kafkas, N.E., 2024. Comparison of fruit quality characteristics of ‘Çakıldak’, ‘Palaz’ and ‘Tombul’ hazelnut (Corylus colurna L.) varieties grown at different altitudes of Ordu Province. Türk Tarım Ve Doğa Bilimleri Dergisi, 11(4), 1114-1121. https://doi.org/10.30910/turkjans.1451726
• Romero, A., Tous, J., Ferrán, X., Rius, M., Sentis, X., Plana, J., 2001. The brown spots in kernel cavity disorder of hazelnut. Acta Horticulturae. 556, 397-402. https://doi.org/10.17660/ActaHortic.2001.556.59
• Romisondo, P., 1978. La fertilita nel nocciuolo. Rivista di Ortoflorofrutticoltura Italiana, 62(4), 423-434.
• Salisbury, F.B., Ross, C.W., 1991. Plant Physiology. Thompson Information/Publishing Group, 4 th edition, Belmont, California, USA.
• Serdar, Ü., Gülser, C., Akyüz, B., Balta, A., Çil, Y., Yılmaz Figen, F., 2017. Azotlu çözelti ile dip sürgünü temizliğinin fındıkta verim ve meyve kalitesi üzerine etkileri, Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 32, 279-283. https://dergipark.org.tr/tr/pub/omuanajas/issue/31382/306199
• Serdar, Ü., Horuz, A., Demir, T., 2005. The effects of B-Zn fertilization on yield, cluster drop and nut traits in hazelnut. Journal of Biological Sciences, 5(6), 786-789. https://scialert.net/abstract/?doi=jbs.2005.786.789
• Silva, A.P., Ribeiro, R.M., Santos, E.R., Rosa, E., 1996. Blank fruits in hazelnut (Corylus avellana L.) cv. ‘Butler’: Characterization and influence of climate. Journal of Horticultural Sciences, 71(5), 709-720. https://doi.org/10.1080/14620316.1996.11515451
• Thompson, M.M., Lagersted, H.B., Mehlenbacher, S.A., 1996. Hazelnuts. Fruit Breeding, (Edited by Jules Janick and James N. Moore) Volume III Chapter 3, pp:125-184.
• TSI, 2024. Türkiye Statistical Institute, Crop Production Statistics, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr (Accessed: 25.11.2024)
• Ustaoğlu, B., 2009. Türkiye'de iklim değişikliğinin fındık tarımına olası etkileri. Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü, 205s, İstanbul.
• Yao, Q., Mehlenbacher, S.A., 2000. Heritability, variance components and correlation of morphological and phenological traits in hazelnut. Plant Breeding, 119: 369-381. https://doi.org/10.1046/j.1439-0523.2000.00524.x