Sürdürülebilir Gelişme İçin Eğitim Bağlamında Sınıf Öğretmenlerinin Çevre Okuryazarlığı Düzeyleri

Yıl 2017, Cilt: 36 Sayı: 2, 81 - 103, 22.12.2017

Ayşegül Derman Esme Hacıeminoğlu

Öz

Bu çalışmanın amacı sınıf öğretmenlerinin çevre okuryazarlık düzeylerini ve derslerine çevre eğitimini entegre etme niteliklerini belirlemektir. Deneysel olmayan, betimsel ve ilişkisel desende tasarlanan bu çalışma 2013-2014 akademik yılında Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan bir ilçede 269 sınıf öğretmeninin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak çevre okuryazarlığı ölçeği ve bu çalışmanın araştırmacıları tarafından hazırlanmış 6 açık uçlu sorudan oluşan anket kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistik ve içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar sınıf öğretmenlerin çevre ile ilgili kullanımlar, çevre sorunlarına ilgi puanlarının iyi, çevreye yönelik tutum puanlarının orta ve bilgi boyutu puanlarının düşük olduğunu göstermiştir. Sınıf öğretmenlerin çevre okuryazarlıklarının boyutları arasındaki ilişkiyi belirlemek için korelasyon analizi yapılmıştır. Sınıf öğretmenlerinin çevreye yönelik tutumlarıyla çevreyle ilgili kullanımları (r=.53, p<0.01)  ve çevre sorunlarına olan ilgileri (r=.23, p<0.01) arasında anlamlı ve orta düzeyde bir ilişki tespit edilmiştir. Bunun yanısıra öğretmenlerin çevreyle ilgili kullanımlarıyla çevre sorunlarına olan ilgileri arasında da anlamlı ve orta düzeyde bir ilişki (r=.30, p<0.01) sözkonusu iken çevre okuryazarlığının bilgi boyutu ile diğer boyutları arasında anlamlı bir ilişki gözlenmemiştir. Bu çalışmanın nitel bulguları çalışmaya katılan sınıf öğretmenlerinin büyük bir çoğunluğunun (%87.7)  öğretimlerine çevre eğitimini entegre ettiklerini ortaya koymuştur. Elde edilen bulgular ilgili çalışmalarla karşılaştırılarak tartışılmış ve öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir gelişme için eğitim, Çevre eğitimi, Çevre okuryazarlığı, İlkokul, Sınıf öğretmenleri

Kaynakça

• Kaynakça
• Chawla, L. & Cushing, D., F. (2007). Education for strategic environmental behavior. Environmental Education Research, (Vol. 13. No. 4. pp. 437–452.)
• Çalık, M., & Sözbilir, M. (2014). Parameters of content analysis. Egitim ve Bilim, 39(174).
• Dillon, P.J., Gayford, C.G. (1997). A psychometric approach to investigating the environmental beliefs, intentions and behaviours of pre-service teachers. Environmental Education Research, 3, 283–297.
• Eroğlu, B. (2009). Fen bilgisi öğretmen adaylarının küresel ısınma hakkındaki bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Hsu, S., Roth, R.E., (1999). Predicting Taiwanese secondary teachers’ responsible environmental behavior through environmental literacy variables. Journal of Environmental Education, 30, 11–19.
• Hungerford, H.R., Volk, T.L. (1990). Changing learner behavior through environmental education. Journal of Environmental Education, 21, 8–21.
• Kaplowitz, M. D., & Levine, R. (2005). How environmental knowledge measures up at a big ten university. Environmental Education Research, 11(2), 143-160.
• McKeown, R. (2002). Progress has been made in education for sustainable development. Applied Environmental Education and Communication, 1, 21–23.
• Michail, S., Stamou, A., Stamou, G. (2007). Greek primary school teachers’ understanding of current environmental issues: an exploration of their envir environmental knowledge and images of nature. Science Education, 91, 244–259.
• Moody, G., Alkaff, H., Garrison, D., & Golley, F. (2005). Assessing the environmental literacy requirement at the University of Georgia. The Journal of Environmental Education, 36(4), 3-9.
• Özden, M. (2008). Environmental awareness and attitudes of student teachers: An empirical research. International Research in Geographical and Environmental Education, 17(1), 40-55.
• Sambur, Bilal. (2014). “Çevre, İnsan ve Kültürü Birbirine Bağlayan Etmen: Su”. Çevre ve ahlak sempozyum bildiri metinleri kitabı, 261-267.
• Sözbilir, M. (2010). Fen eğitiminde nicel araştırma yöntemleri. Retrieved from https://mustafasozbilir.wordpress.com/derslerim/ Course’s Blog: http://fenicay.wordpress.com. ( 2015, Kasım 9).
• Teksoz, G., Sahin, E., & Ertepinar, H. (2010). Environmental literacy, pre-service teachers, and a sustainable future. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 39: 307-320 .
• Thomas, I., & Nicita, J. (2002). Sustainability education and Australian universities. Environmental Education Research, 8(4), 475-492.
• Tikka, P.M., Kuitunen, T.M., Tynys, M.S. (2000). Effects of educational background on students’ attitudes, activity levels, and knowledge concerning environment. The Journal of Environmental Education, 31, 12–19.
• Timur, B., Yılmaz, Ş., & Timur, S. (2014). Çevre okuryazarlığı ile ilgili 1992-2012 yılları arasında yayımlanan çalışmalarda genel yönelimlerin belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(5).
• Tuncer, G., Tekkaya, C., Sungur, S., Çakıroğlu, J., Ertepınar, H. & Kaplowitz, M. (2009). Assessing pre-service teachers’ environmental literacy in Turkey as a mean to develop teacher education programs. International Journal of Educational Development. 29. 426–436.
• UNESCO-UNEP (1977). Intergovernmental Conference on Environmental Education organized by Unesco in co-operation with UNEP Tbilisi (USSR) 74- 26 October 1977.
• Uzun, N. & Saglam, N. (2007). The effect of the course “man and environment” and voluntary environmental organisations on secondary school students’ knowledge and attitude towards environment. Hacettepe Universitesi Egitim Fakultesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 33: 210-218.
• Wright, T. S. A. (2002). Definitions and framework for environmental sustainability in higher education. International Journal of Sustainability in Higher Education, 3(3), 203-220.
• Yıldırım, A., & Simsek, H. (2005). Qualitative research methods in social sciences. Ankara: Seçkin Publishing.