Bazı Değişkenler Açısından Milli Eğitim Müdürlüğü ile Temel Eğitim ve Orta Öğretim Okul Yöneticilerinin Liderlik Stilleri ve İş Doyumu Düzeyleri (Amasya İli Örneği)

Yıl 2018, Cilt: 37 Sayı: 1, 145 - 170, 25.06.2018

Zekeriyya Uludağ Nagihan Tepe

Öz

Bu araştırmanın amacı; Milli Eğitim
Müdürlüğü yöneticileri ile Temel eğitim ve Orta öğretim Okulu yöneticilerinin
liderlik stillerini ve iş doyumu düzeylerini tespit ederek; bu özelliklerin
cinsiyet, yaş, mesleki kıdem, eğitim seviyesi ve aylık gelir değişkenlerine
bağlı olarak anlamlı farklılık gösterip göstermediğini belirlemektir. Ayrıca
liderlik stilleri ile iş doyumu düzeyleri arasında nasıl bir ilişki olduğunun
belirlenmesi de amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Amasya ili ve
ilçelerindeki Milli Eğitim Müdürlükleri ile ilk ve orta öğretim okullarında
görev yapan yöneticilere “Liderlik Stilleri Belirleme” ölçeği ile “İş Doyumu
Düzeyi Belirleme” ölçeği uygulanmıştır. Çalışmanın bulgularına göre yöneticiler
daha çok dönüşümcü liderlik stiline sahiptirler. Okul yöneticilerinin liderlik
stilleri ve iş doyumu düzeylerinin cinsiyet, yaş, kıdem ve eğitim durumu
değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermediği belirlenmiştir. Aylık gelir
değişkenine göre ise okul yöneticilerin liderlik stilleri değişmezken, iş doyumu
düzeylerinde anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Milli Eğitim Müdürlüğü
yöneticilerinin liderlik stilleri ve iş doyumu düzeyleri ile cinsiyet, yaş,
kıdem ve aylık gelir değişkenleri arasında anlamlı farklılık tespit
edilmemiştir. Milli Eğitim Müdürlüğü yöneticilerinin eğitim durumu değişkenine
göre iş doyumu düzeyi farklılaşmazken, liderlik stillerinin anlamlı farklılık
gösterdiği belirlenmiştir. Ayrıca okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile iş
doyumu düzeyleri arasında anlamlı ilişki tespit edilmezken; Milli Eğitim
Müdürlüğü yöneticilerinin liderlik stilleri ile iş doyumunun yalnızca kişisel
gelişim ve kariyer alt boyutu arasında orta düzeyde anlamlı ilişki olduğu
tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Liderlik, dönüşümcü liderlik, etkileşimci liderlik, iş doyumu, yönetici

Kaynakça

• Akbaba Altun, S. (2003). İlköğretim okulu müdürlerinin dönüşümcü liderliğe verdikleri önem ve uygulama düzeyleri. İlköğretim-Online. 2(1), 10-17.
• Aksaraylı, M. F. (2015). Dönüştürücü liderlik ve değişimde dönüştürücü liderlik paradigması. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi. 6(12), 108-124.
• Bakan, İ., Erşahan, B., Büyükbeşe, T., Doğan, İ. F. ve Kefe, İ. (2015). Dönüşümcü ve etkileşimci liderlik ile öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. International Journal of Economic and Administrative Studies. 7(14), 201-222.
• Baloğlu, N., Karadağ, E. ve Ş., Gavuz (2009). İlköğretim okulu müdürlerinin çok faktörlü liderlik stillerinin yetki devri düzeylerine etkisi: Bir doğrusal ve yapısal eşitlik modelleme çalışması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 22(2), 457-479.
• Başaran, İ. E., (2000). Örgütsel davranış, insanın üretim gücü. Ankara: Feryal
• Buluç, B. ve Demir, S. (2015). İlk ve ortaokul öğretmenlerinin öz yeterlik algıları ile iş doyumu arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD). (16)1, 289-308.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem
• Cemaloğlu, N., (2007). Okul yöneticilerinin liderlik stillerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 5(1), 73-112.
• Cemaloğlu, N. ve Kılıç A.Ç. (2012). Okul müdürlerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişki. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (23), 132-156.
• Cemaloğlu, N. ve Okçu, V. (2012). İlköğretim okulu yöneticilerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin yıldırma (mobbing) yaşama düzeyleri arasındaki ilişki. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(3), 214-239.
• Cemaloğlu, N., Sezgin, F. ve Kılınç, A. Ç. (2012). Examining the relationships between school principals’ transformational and transactional leadership styles and teachers’ organizational commitment. The Online Journal Of New Horizons In Education, 2(2), 53-64.
• Eren, E., (2008). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta.
• Demir, H. ve Okan, T., (2008). Etkileşimsel ve dönüşümsel liderlik: Bir ölçek geliştirme denemesi. Yönetim. 19(61).
• Doğan, M., (2007). Eylemsel ve dönüşümsel liderliğin iş tatminine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Goleman, D., (1999). Duygusal zekâ. (Çeviri: Handan BALKARA). İstanbul: Varlık.
• Guantz R. A., Rogers J., and Dantley M., (1991). Rethinking transformative leadership: toward democratic reform of schools. Ohio Journal of Education. 173(3).
• Hodgkinson, C., (2008). Yönetim felsefesi, örgütsel yaşamda değerler ve motivasyon. (Çeviri Editörleri: İbrahim Anıl, Binali Doğan). İstanbul: Beta.
• Hoy, W. and Miskel, C. (2012). Eğitim yönetimi: Teori, araştırma ve uygulama. Ankara: Nobel.
• Izgar H., Ertekin A. L. ve Deniz M. E., (2009). Aynı iş kolunda çalışan sendikalı ve sendikasız iş görenlerin iş doyumu. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi. 28, 105-114.
• İdil M., (2005). İnsan kaynakları yönetiminde performans değerlemenin iş doyumu üzerindeki etkisi ve bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Kets de Vries, M., (2007). Liderliğin gizemi-işletmelerde liderlik davranışı. İstanbul: MESS.
• Kılıç, G. (2006). Eğitim kurumlarında liderlik tarzları ve örgüt kültürünün performans üzerindeki etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Kurtuluş, İ., (2007). Dönüştürücü liderlik-bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Lincoln, S. Y., (1989). Critical requisites for transformational leadership: Needed research and discourse. Peabody Journal of Education. 66(3), 176–181.
• Önk, M. ve Cemaloğlu, N. (2016). İlköğretim kurumu yöneticilerinin liderlik tarzları ile çatışmayı yönetme stratejileri arasındaki ilişki: Ankara ili örneği. (Içinde: Eğitim Bilimde Yenilikler ve Nitelik Arayışı). 829-862. Ankara: Pegem.
• Özdil Aydın, E., (2009) Dönüştürücü liderlik ve toplumsal cinsiyet rolleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Shields, C. M. (2009), Transformative leadership: A call for diffucult dialogue and courageous action in racialised contexts. International Studies In Educational Administration (Commonwealth Council For Educational Administration & Management (CCEAM)). 37(3), 53-68.
• Tanrıverdi, H. ve Paşaoğlu, S. (2014). Sönüşümcü liderlik, örgütsel adalet ve iş tatmini arasındaki ilişkileri belirlemeye yönelik okul öncesi öğretmenleri üzerinde bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 13(50), 274-293.
• Taş, A., Çelik, K. ve E., Tomul (2007). Yenilenen ilköğretim programının uygulandığı ilköğretim okullarındaki yöneticilerin liderlik tarzları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2(22), 85-98.
• Taşdan, M., (2008), “Türkiye’deki Kamu ve Özel İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Bireysel Değerleri ile Okulun Örgütsel Değerleri Arasındaki Uyum Düzeyi, İş Doyumu ve Algılanan Sosyal Destek İlişkisi”, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Yönetim ve Politikası Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Taşçı, E. (2014). İlköğretim kurumu yöneticilerinin liderlik tarzları ile öğretmenlerin yaşadıkları yıldırma (mobbing) ve örgütsel sessizlik davranışları arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Uras-Başer, M. ve Özel, A. (2013). İlköğretim okulu müdürlerinin iş doyum düzeyleri. e-international journal of educational research. 4(1), 47-62. Yılmaz, R. ve Yüksel,Şahin, F. (2016). Yöneticilerin dönüştürücü liderlik düzeylerinin psikolojik iyi oluş ve bazı kişisel değişkenlere göre yordanması. GEFAD / GUJGEF. 36(3), 595-615.
• Yılmaz, R. ve Yüksel,Şahin, F. (2016). Yöneticilerin dönüştürücü liderlik düzeylerinin psikolojik iyi oluş ve bazı kişisel değişkenlere göre yordanması. GEFAD / GUJGEF. 36(3), 595-615.