Öğretmenlerin Biçimlendirici Değerlendirme Uygulamaları Ölçeği’nin Türk Kültürüne Uyarlanması

Yıl 2024, Cilt: 43 Sayı: 2, 1119 - 1158, 30.12.2024

Ceyhun Ozan , Eyüphan Bahadır

https://doi.org/10.7822/omuefd.1458037

Öz

Biçimlendirici değerlendirme öğrenme sürecinde öğrencilerde var olan öğrenme eksikliklerinin belirlenerek giderilmesini esas alır. Biçimlendirici değerlendirmenin ögeleri; başarı kriterleri ve hedeflerin belirlenmesi, soru sorma, geri bildirim, öz ve akran değerlendirmedir. Biçimlendirici değerlendirme sürecinde öğretmen öğrenci iş birliğine dayalı olarak başarı kriterleri ve hedef kazanımların belirlenmesi hedefe ulaşılması açısından anlamlıdır. Hedef kazanım ve başarı kriterlerini özümseyen ve içselleştiren öğrencilerin motivasyonları daha yüksek olmaktadır. Biçimlendirici değerlendirme sürecinde aktif bir şekilde kullanılan geri bildirimler; öğrenme sürecinde var olan öğrenme eksikliklerinin belirlenmesi ve giderilmesi noktasında önemlidir. Öğrenme sürecinde kullanılan sorular öğrenci açısından anlamlı ve anlaşılır olmalıdır. Öğrencilere yöneltilen sorular öğrenme eksikliklerinin belirlenmesi noktasında önemlidir. Biçimlendirici değerlendirme sürecinin sonunda kullanılan öz ve akran değerlendirme etkinlikleri öğrencilerin eksik yönlerini görebilme fırsatı sunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Öğretmenlerin Biçimlendirici Değerlendirme Uygulamaları Ölçeği’nin Türk kültürüne uyarlanarak geçerlik ve güvenirlik analizlerinin yapılmasıdır. Çalışmanın araştırma deseni tarama modelidir. Çalışma grubunda iki grup yer almaktadır. İlk grupta farklı kademelerde görev yapan toplam 177 öğretmen, ikinci grupta ise 151 öğretmen bulunmaktadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak Yan ve Pastore tarafından geliştirilen “Öğretmenlerin Biçimlendirici Değerlendirme Uygulamaları Ölçeği” kullanılmıştır. Çalışma grubundan elde edilen verilerin analizine yönelik açımlayıcı faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizi teknikleri kullanılmıştır. Çalışma sonucunda yapılan açımlayıcı faktör analizine göre ölçeğin orijinalindeki yapı ile birebir uyumlu sonuçlar elde edilmiştir. Çalışmanın doğrulayıcı faktör analizine göre ölçeğin iki faktörlü yapısı doğrulanmıştır. Orijinal ölçek ile uyumlu şekilde, altı maddeden oluşan birinci faktör “Öğretmen Yönelimli Biçimlendirici Değerlendirme”, dört maddeden oluşan ikinci faktör “Öğrenci Yönelimli Biçimlendirici Değerlendirme” olarak isimlendirilmiştir. Güvenirlik için elde edilen veriler de hem ölçeğin geneli hem de alt boyutları için ölçümlerin güvenilir olduğunu göstermektedir. Sonuç olarak Türk kültüründe öğretmenlerin biçimlendirici uygulamalarını incelemek amacıyla kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçek elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Biçimlendirici değerlendirme, Öğretmen uygulamaları, Ölçek uyarlama, Ölçme ve değerlendirme

Adaptation of Teacher Formative Assessment Practices Scale to Turkish Culture

Öz

Formative assessment is based on identifying and eliminating the learning deficiencies in students during the learning process. Elements of formative assessment; determination of success criteria and goals, asking questions, feedback, self and peer evaluation. Determining success criteria and goal outcomes based on teacher-student collaboration in the formative assessment process is meaningful in achieving the goal. Students who assimilate and internalize goal attainment and success criteria have higher motivation. Feedback is actively used in the formative evaluation process. It is essential to identify and eliminate learning deficiencies in the learning process. The questions used in the learning process should be meaningful and understandable for the student. The questions asked to students are essential in determining learning deficiencies. Self- and peer-evaluation activities used at the end of the formative evaluation process allow students to see their shortcomings. This study aims to analyze the validity and reliability of the Teachers' Formative Assessment Practices Scale by adapting it to Turkish culture. The research design of the study is the survey model. There are two groups in the working group. 177 teachers work at different levels in the first group and 151 teachers in the second group. "Teachers' Formative Assessment Practices Scale", developed by Yan and Pastore, was used as a data collection tool in the study. Exploratory factor analysis and confirmatory factor analysis techniques were used to analyze the data obtained from the study group. According to the exploratory factor analysis conducted as a result of the study, results that were exactly compatible with the structure of the original scale were obtained. According to the confirmatory factor analysis of the study, the two-factor structure of the scale was confirmed. Consistent with the original scale, the first factor, consisting of six items, was named "Teacher-Oriented Formative Assessment"; the second factor, consisting of four items, was named "Student-Oriented Formative Assessment". The data obtained also show that the measurements are reliable for the overall scale and its sub-factors. As a result, a valid and reliable scale that can be used to examine the formative practices of teachers in Turkish culture has been obtained.

Anahtar Kelimeler

Formative assessment, Teacher practices, Scale adaptation, Meausurement and Evaluation

Kaynakça

• Akbaş, Ç., & Ozan, C. (2024). The effects of formative assessment on student achievement and attitudes in math. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science and Mathematics Education, 18(2).
• Bagozzi, R. P., & Yi, Y. (1988). On the evaluation of structural equation models. Journal of the Academy of Marketing Science, 16(1), 74-94.
• Bandalos, D. L., & Finney, S. J. (2010). Factor analysis: Exploratory and confirmatory. In G. R. Hancock & R. O. Mueller (Eds.), The reviewer's guide to quantitative methods in the social sciences (pp. 93-114). New York, NY: Routledge.
• Black, P., & Wiliam, D. (1998a). Assessment and classroom learning. Assessment in Education: Principles, Policy & Practice, 5(1), 7-74. https://doi.org/10.1080/0969595980050102
• Black, P., & Wiliam, D. (1998b). Inside the black box: Raising standards through classroom assessment. Phi Delta Kappan, 80(2), 139-148.
• Brookfield, S. D., & Preskill, S. (2005). Discussion as a way of teaching: Tools and techniques for democratic classrooms (2nd ed.). Jossey-Bass.
• Brown, T. A. (2015). Confirmatory factor analysis for applied research (2nd ed.). Guilford.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak-Kılıç, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri (28. baskı). Pegem Akademi.
• Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications, and programming (2nd ed.). Routledge.
• Conrad, R. M., & Donaldson, J. A. (2016). Engaging online learners: Activities and resources for creative instruction. Jossey-Bass.
• Cronbach, L. J. (1951). Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika, 16(3), 297–334.
• Çepni, S. (2010). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (5. baskı). Erol.
• Deci, E. L., Vallerand, R. J., Pelletier, L. G., & Ryan, R. M. (1991). Motivation and education: The self-determination perspective. Educational Psychologist, 26(3-4), 325-346. https://doi.org/10.1207/s15326985ep2603&4_6
• DeVellis, R. F. (2016). Scale development: Theory and applications (4th ed.). Sage.
• Fryer, R. G., Levitt, S. D., List, J., & Sadoff, S. (2012). Enhancing the efficacy of teacher incentives through loss aversion: A field experiment (No. w18237). National Bureau of Economic Research.
• Güvendir, M. A. & Özkan, Y. Ö. (2015). Türkiye'deki eğitim alanında yayımlanan bilimsel dergilerde ölçek geliştirme ve uyarlama konulu makalelerin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(52), 23- 33.
• Hair, J. F. Jr., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2010). Multivariate data analysis (7th ed.). Pearson Prentice Hall.
• Hattie, J., & Timperley, H. (2007). The power of feedback. Review of Educational Research, 77(1), 81-112.
• Higgins, R., Hartley, P., & Skelton, A. (2002). The conscientious consumer: Reconsidering the role of assessment feedback in student learning. Studies in Higher Education, 27, 53-64. https://doi.org/10.1080/03075070120099368
• Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
• Jöreskog, K. G., & Sörbom, D. (1996). LISREL 8: User’s reference guide. Scientific Software International.
• Kaiser, H. F. (1974). An index of factorial simplicity. Psychometrika, 39(1), 31-36.
• Kaptan, F. (1998). Fen bilgisi öğretimi, İstanbul: MEB Öğretmen Kitapları Dizisi. Fen Bilgisi Öğretimi, Anı Yayıncılık.
• Karaman, P. (2014). Öğretmen adaylarının ölçme değerlendirme okuryazarlıklarının belirlenmesi ve mikro öğretim yolu ile geliştirilmesi. (Tez No. 10028977) [Doktora Tezi, On Sekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Karaman, P. (2017). Öğretmen adayları için biçimlendirici değerlendirmeye yönelik tutum ve niyet ölçeği uyarlaması ve bir yapısal eşitlik modeli. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 118-131. https://doi.org/10.17679/inuefd.300688
• Karaman, P., & Şahin, Ç. (2017). Adaptation of Teachers' Conceptions and Practices of Formative Assessment Scale into Turkish culture and a structural equation modeling. International Electronic Journal of Elementary Education, 10(2), 185-194. https://doi.org/10.26822/iejee.2017236114
• Karasar, N. (2000). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kıncal, R. Y., & Ozan, C. (2018). Effects of formative assessment on prospective teachers’ achievement, attitude and self-regulation skills. International Journal of Progressive Education, 14(2), 77-92. https://doi.org/10.29329/ijpe.2018.139.6
• Kline, R. B. (2016). Principles and practice of structural equation modeling (4th ed.). Guilford.
• Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. Routledge.
• Kluger, A. N., & DeNisi, A. (1996). The effects of feedback interventions on performance: A historical review, a meta-analysis, and a preliminary feedback intervention theory. Psychological Bulletin, 119(2), 254–284. https://doi.org/10.1037/0033-2909.119.2.254
• Küçükahmet, L. (2008). Öğretimde planlama ve değerlendirme. Ankara: Nobel Dağıtım.
• Marzano, R. J. (2000). Transforming classroom grading. Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
• McTighe, J., & Wiggins, G. (2013). Essential questions: Opening doors to student understanding. Association for Supervision and Curriculum Development.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2020). Okul ve Sınıf Tabanlı Değerlendirmeye Dayalı Öğretmen Kapasitesinin Güçlendirilmesi Matematik Dersi Öğretmen Rehber Kitapçığı.
• Nunnally, J., & Bernstein, I. (1994). Psychometric theory (3rd ed.). McGraw-Hill.
• Ozan, C., & Kıncal. R. Y. (2018). The effects of formative assessment on academic achievement, attitudes toward the lesson, and self-regulation skills. Educational Sciences-Theory & Practice, 18, 85-118. https://doi.org/10.12738/estp.2018.1.0216
• Pallant, J. (2005). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using SPSS for Windows version 12 (2nd ed.). Allen & Unwin.
• Pintrich, P. R. (2003). A motivational science perspective on the role of student motivation in learning and teaching contexts. Journal of Educational Psychology, 95(4), 667–686. https://doi.org/10.1037/0022-0663.95.4.667
• Sadler, D. R. (1989). Formative assessment and the design of instructional systems. Instructional Science, 18(2), 119-144.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research, 8(2), 23-74.
• Slavin, R. E. (1996). Research on cooperative learning and achievement: What we know, what we need to know. Contemporary Educational Psychology, 21(1), 43-69.
• Stanford, P., & Reeves, S. (2005). Assessment that drives instruction. Teaching Exceptional Children, Volume: 37 Number: 4, 18-22.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2019). Using multivariate statistics (7th ed.). Pearson.
• Topping, K. (1996). The effectiveness of peer tutoring in further and higher education: A typology and review of the literature. Higher Education, 32(3), 321-345.
• Walsh, S. A., & Sattes, D. E. (2016). Quality questioning: Research-based practice to engage every learner (2nd ed.). Corwin.
• Wiggins, G. P., & McTighe, J. (2005). Understanding by design (2nd ed.). Association for Supervision and Curriculum Development.
• Wiliam, D., & Thompson, M. (2008). Integrating assessment with instruction: What will it take to make it work? In C. A. Dwyer (Ed.), The future of assessment: Shaping teaching and learning (pp. 53-82). Erlbaum.
• Worthington, R. L., & Whittaker, T. A. (2006). Scale development research: A content analysis and recommendations for best practices. The Counseling Psychologist, 34(6), 806-838. https://doi.org/10.1177/0011000006288127
• Yan, Z., & Pastore, S. (2022). Assessing teachers’ strategies in formative assessment: The teacher formative assessment practice scale. Journal of Psychoeducational Assessment, 40(5) 592-604.
• Zengin, Y., Bars, M., & Şimşek, Ö. (2017). Matematik öğretiminin biçimlendirici değerlendirme sürecinde Kahoot! ve Plickers uygulamalarının incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 18(2), 602-626. https://doi.org/10.12984/egeefd.318647
• Zimmerman, B. J. (2002). Becoming a self-regulated learner: An overview. Theory Into Practice, 41(2), 64-70.