Dönüşen Sinema Sektörü ve Değişen İzleyici Alışkanlıkları: 7163 Sayılı Kanun’un Değerlendirilmesi

Year 2020, Volume: 15 Issue: 22, 1435 - 1459, 29.02.2020

Fikret Yazıcı

https://doi.org/10.26466/opus.642270

Abstract

Sinema, kullandığı ve sürekli yenilediği teknoloji, oluşturduğu endüstri ve etkilediği kitleler dikkate alındığında diğer kitle iletişim araçlarından ayrılmaktadır. Sektörün büyüklüğü ve arz\talep (tüketim\üretim) dengesi sonucu oluşan yüksek bütçeler başta yapımcılar ve sinema işletmeleri olmak üzere sektör bileşenlerinin tamamı tarafından kontrol edilmeye çalışılmaktadır. Ulusal kültürel kimliği yansıtmak, sektöre dinamizm katmak ve düzenleyici tedbirleri almak adına Devletler sinemaya müdahale etmektedirler. Yapım ve dağıtım şirketlerinin kurdukları sinema işletmeleri ile gösterim ayağını da üstlenmeleri büyük kartelleri de beraberinde getirmiştir. Kartelleşen bu yapı içerisinde bağımsız film yapım süreci haksız rekabete uğramaktadır. Türkiye’de özellikle 2018 yılının son aylarında benzer bir tartışma başlamış; bir grup yapımcı ve sinema oyuncusu sinema salonlarında yapılan promosyon ve kampanyaların haksız rekabete yol açtığını dile getirmişlerdir. Sinema işletmeleri ve yerli yapım şirketlerinin uzlaşamaması sonucunda Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın hazırladığı yeni düzenlemeler kanunlaşarak hayata geçirilmiştir. Bu çalışmada, 30 Ocak 2019 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 7163 Sayılı “Sinema Filmlerinin Değerlendirilmesi ve Sınıflandırılması ile Desteklenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un getirdiği düzenlemeler sinema işletmeleri perspektifinden incelenmiştir. Sinema işletmelerinin kanuna yönelik eleştirilerinin ortaya konulmasının yanı sıra sinema sektöründe hangi değişim ve dönüşümlerin ortaya çıkacağına yönelik bir perspektif ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda, sinema işletme müdürleri ( 5 kişi ) ile 10 Şubat-18 Haziran 2019 tarihleri arasında yüzyüze derinlemesine görüşme yapılmıştır. Örneklem olarak, Türkiye’nin 5 büyükşehirindeki ( İstanbul, Ankara, Konya, Adana ve Kayseri) 5 farklı sinema seçilmiştir. Sinema işletme müdürlerine yarı yapılandırılmış görüşme formu üzerinden 5 soru sorulmuştur. Sinema işletme müdürlerine göre 7163 Sayılı Kanunla getirilen reklam süresindeki kısıtlar sektörü olumsuz etkileyecek ve küçülmesine yol açacaktır. Ayrıca promosyon, kampanya ve abonelik gibi uygulamaların yasaklanması ile bilet fiyatlarının artacağı, bu artışın izleyicilere mali bir yük getireceği fikri ortaya konulmaktadır. İşletme müdürleri, sinema sektörünün önemli bir dönüşüme uğrayacağını ve sinema salonlarının multipleks bir yapıya kavuşarak alternatif yatırım alanları yaratacağını dile getirmişlerdir.

Keywords

Sinema Politikaları, 7163 Sayılı Kanun, Sinema Desteği

Transforming Cinema Sector and Changing Audience Habits: Evaluation of Law 7163

Abstract

Cinema differs from other mass media considering the technology it uses and constantly renews, the industry it creates and the masses it influences. The size of the sector and the high budgets created as a result of the balance of supply / demand (consumption / production) are being controlled by all the components of the sector, especially the producers and cinema companies. States are intervening in cinema in order to reflect national cultural identity, add dynamism to the sector and take regulatory measures. The production and distribution companies have established the cinema enterprises and the footsteps of the films brought along with the big cartels. Within this cartelized structure, the independent filmmaking process is subject to unfair competition. Turkey, especially in the year of 2018 started a similar debate in recent months; a group of filmmakers and film actors stated that promotions and campaigns in movie theaters led to unfair competition. As a result of the failure of reconciliation of cinema enterprises and local production companies, new regulations prepared by the Ministry of Culture and Tourism were enacted and enacted. In this study, the regulations of the Law Amending the Law No. 7163 on ”Evaluation and Classification of Cinema Films and their Support” which were published in the Official Gazette on 30 January 2019 were examined from the perspective of cinema enterprises. In addition to revealing the criticisms of the film companies towards the law, a perspective has been tried to put forward which changes and transformations will emerge in the cinema sector. In this context, in - depth interviews were conducted face -to- face with film business directors (5 persons) between 10 February and 18 June 2019 .As the sample 5 in Turkey's big cities (Istanbul, Ankara, Konya, Adana and Kayseri) 5 different films have been selected. Cinema business managers were asked 5 questions on semi-structured interview form. According to the cinema management directors, the restrictions on the advertising period introduced by Law 7163 will affect the sector negatively and cause it to shrink. In addition, the prohibition of applications such as promotions, campaigns and subscriptions will increase ticket prices, and this increase will put a financial burden on the audience. Business managers stated that the cinema sector will undergo a significant transformation and cinema halls will create a multiplex structure and create alternative investment areas.

Keywords

Cinema Policies, Law No. 7163, Cinema Support

References

• Adorno, T.W. (2001). The culture ındustry: Selected esssays on mass culture. London: Routledge
• Arslan, E. (2011). Sinema reklamcılığı: Sinema salonunun bir reklam mecrası olarak kullanımının Türkiye örneğinde incelenmesi. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 1(39), 5-27.
• Avşar, Z., Elden, M.,Çaydere, O. ve Bakır, U. (2011). Reklam ve hukuksal düzenlemeleri. İstanbul:Geçit Kitabevi,
• Baykal, K.C.(2015). Avrupa Birliği’ne uyum sürecinde 5224 sayılı kanun çerçevesinde sinema filmlerinin denetlenmesi ve ortaya çıkan sorunlar. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bıçak, V.(2002). Avrupa İnsan Hakları mahkemesi kararlarında ifade özgürlüğü. Ankara:Liberal Düşünce Topluluğu Yayınları.
• Burton, G. (1995). Görünenden fazlası. İstanbul:Alan Yayıncılık.
• Cankaya, Ö. ve Yamaner, M.B. (2006). Kitle iletişim özgürlüğü. Ankara:Turhan Kitabevi.
• Creswell, J.W. (2015). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara:Siyasal Kitabevi.
• Çiftçi, A. (1999). Uluslararası hukuk açısından radyo ve televizyon hukuku. Ankara:Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Basımevi.
• Çiftçi, A. (2001). Mukayeseli hukuk açısından film denetim sistemleri ve 3257 sayılı sinema, video ve müzik eserleri kanununun getirdiği sistem. Selçuk İletişim , 2(1) , 16-35.
• Dickson, M. ve Harvey, S.(2005). Film policy in the United Kingdom New Labour of the movies. The Political Quarterly, 76(3), 420-429.
• Dönmezer, S. (2003). Demokratik ve uygar toplumlarda ifade özgürlüğü ve işlevi, ifade özgürlüğü ve Türk Ceza Hukuku içinde (s.7-14). İstanbul:Ceza Hukuku Derneği Yayınları.
• Erdoğan, İ. ve Solmaz, P.B. (2005). Sinema ve müzik. Ankara:Erk Yayınları.
• Erkılıç, H. (2008). Sinema politikaları çerçevesinde filmlere sağlanan devlet desteği. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 33(1) (57-71). 18.01.2019 tarihinde
• Erem, O. (Şubat 1, 2019). Sinema yasası: Neden tartışılıyor, yeni yasa çözüm olacak mı?. BBC Türkçe. https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-46925169 adresinden erişilmiştir.
• Keskin, A. ve Akkır, A. (Ocak 30, 2019). Sinema kanunu’nda değişiklik. MGC Legal. 02.08.2019 tarihinde http://www.mgc.com.tr/sinema-kanununda-degisiklik adresinden erişilmiştir.
• İçel, K. ve Ünver Y. (2005). Kitle haberleşme hukuku. İstanbul:Beta Basım Yayım.
• Kılıç, L. (2008). Fotoğraf ve sinemanın toplumsal tarihi, Ankara:Dost Kitabevi Yayınları.
• Punch, K.F.(2005). Sosyal araştırmalara giriş. Ankara:Siyasal Kitabevi.
• Rotha P. ve Griffith R. (2001). Sinema yazıları. (Çev. A. Ovatman), İstanbul:İzdüşüm Yayınları,.
• Sümer, B. (2010). Avrupa Birliği ile uyum süreci bağlamında Türkiye’de yeni yayıncılık yasası. Mülkiye Dergisi, XXXIV(269), 199-223.
• Trager, R., Russomanno, J. ve Ross, S.D. (2010). The law of journalism and mass communication. (Second Edition). Washington, D.C: CQ Press A Division of SAGE,
• Yazıcı, F. (2008). İfade özgürlüğü ve Avrupa Birliği medya politikası çerçevesinde televizyon programlarının sınıflandırılması sorunu. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yıldırım, A. ve Şimşek H. (2008). Sosyal Bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara:Seçkin Yayıncılık.