Mardin Büyükşehir Belediyesi Örneğinde Yeni Büyükşehir Belediye Modeli Uygulamasının Yerel Halka Yansımaları

Year 2020, Volume: 16 Issue: Eğitim ve Toplum Özel sayısı, 6215 - 6243, 31.12.2020

Muzaffer Bimay

https://doi.org/10.26466/opus.823674

Cited By: 1

Abstract

Günümüzde her geçen gün büyüyen kentlerin artan sorunları ve çeşitlenen ihtiyaçlarının karşılanması için yeni yerel yönetim modellerine veya var olanların revize edilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Türkiye’de 1980'lerden sonra yasal ve anayasal bir zırha bürünen büyükşehir modeli 2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı Kanun ile yeniden reforme edilmiş, ancak Kanun’un içerik ve uygulamasından kaynaklı ortaya çıkan tartışmalar günümüze kadar devam etmiştir. İşte bu çalışma, 2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı Kanun ile büyükşehir statüsüne kavuşan Mardin’de, söz konusu Kanun’un yerel halka olan yansımalarını yapılan tartışmalar bağlamında ortaya koymayı amaçlamıştır. Bu çerçevede Mardin’de yaşayan yerel halkın arada geçen sekiz yıllık zaman diliminde büyükşehir yerel yönetim modeline ilişkin yaklaşımları ve algıları irdelenmiştir. Bu bağlamda yapılan çalışma için nicel araştırma yöntemi benimsenmiş, teorik arka plandan sonra bulguların betimsel veya tanımlayıcı istatistikleri yapılarak yorumlanmıştır. Elde edilen verilerden yola çıkarak katılımcıların yeni büyükşehir modeline olumlu yaklaştıkları, ancak yetki, denetim, temsil ve katılım gibi birçok açıdan bu modeli yetersiz gördükleri söylenebilir. Ayrıca katılımcıların yeni büyükşehir modeline karşı olan tutumları ile demografik değişkenler arasında da istatiksel olarak anlamlı farklılıklar ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla 6360 sayılı Kanun eskiye göre daha iyi gelişmeler ortaya koymuş olsa da özellikle uygulamada, merkez-yerel ilişkileri ile demokratik temsil ve katılım açısından beklentileri karşılamadığı ve bu yüzden Kanun’un yeniden reforme edilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Keywords

Yeni Büyükşehir Modeli, 6360 sayılı Kanun, Reform, Mardin

Reflections of the New Metropolitan Municipality Model Application to Local People in the Example of Mardin Metropolitan Municipality

Abstract

Today, new local administration models or revision of existing ones are needed in order to meet the increasing problems and diverse needs of the growing cities. After the 1980s in Turkey, which assumes a legal and constitutional armor metropolitan model with Law No. 6360 issued in 2012 it has been re-reformed, however, the discussions arising from the content and implementation of the Law have continued until today. This study aims to reveal the reflections of the Law in question on the local people in the context of the discussions in Mardin, which gained metropolitan status with Law No. 6360 enacted in 2012. In this framework, the approaches and perceptions of the local people living in Mardin regarding the metropolitan local administration model in the intervening period of eight years were examined In this context, the mixed research method was adopted for the study conducted, and after the theoretical background, the findings were interpreted by making descriptive and other statistical analyzes. Based on the data obtained, it can be said that the participants approach the new metropolitan model positively, but see this model inadequate in many aspects such as authority, supervision, representation and participation In addition, statistically significant differences have emerged between the attitudes of the participants towards the new metropolitan model and demographic variables.Therefore, although the Law No. 6360 showed better developments than the past, it was stated that especially in practice, it did not meet the expectations in terms of center-local relations and democratic representation and participation, and therefore the Law should be reformed again.

Keywords

New Metropolitan Model, Law No. 6360, Reform, Mardin

References

• Adıgüzel Ş. (2018). Avrupa Konseyi Yerel Yönetimler Özerklik Şartı Çerçevesinde büyükşehir-bütünşehir düzenlemeleri. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 27(4), 1-28.
• Al, H. (1996). Cumhuriyet dönemi belediyeciliğinin tarihsel gelişimi. V. Akyüz ve S. Ünlü (Der.), İslam Geleneğinden Günümüze Şehir ve Yerel Yönetimler içinde (s. 21-57), Cilt II, İstanbul: İlke Yayınları.
• Apan A. (2016). Bütünşehir modeli ve taşra yönetimine etkileri. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 25(1),1-24.
• Arıkboğa, E. (2013). Geçmişten geleceğe büyükşehir modeli. Yerel Politikalar Dergisi, 48-96.
• Arıkboğa, E. (2014). Büyükşehir Belediye Meclislerindeki temsil adaletsizliğinin coğrafi ve siyasi görünümleri. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 2(2), 35-61. https: //doi: 10.14782/sbd.201439372.
• Belli, A. ve Aydın, A. (2016). 6360 Sayılı Yasa ile kapatılan belde belediyelerinin hizmette etkinlik, verimlilik ve temsil sorunsalı üzerine bir alan araştırması: Önsen Belediyesi örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(43), 1698-1713.
• Bingöl, Y., Yazıcı, E. ve Büyükakın, T. (2013). İl Sınırında Büyükşehir Belediye modeli: Kocaeli Deneyimi. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Dairesi Başkanlığı Yayınları Yayın No: 38.
• Bowornwathana, B. ve Poocharoen O., O. (2005). Managing reforms: The politics of organizing reform work. Public Organisation Review: A Global Journal, 5(3), 233-247. 12.05.2020 tarihinde https: //Link. Springer.Com/ Content/Pdf/ 10.1007/S11115-005-0950-Z.Pdf. adresinden erişildi.
• Bulut Y. ve Dönmez, D. (2019). 6360 sayılı düzenlemeyle oluşan büyükşehir modelinde büyükşehir belediyesi ile ilçe belediyeleri arasında yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri: Hatay İli örneği. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 2(1), 29-40, https://doi.org/10.33712/mana.551905.
• Can, A. (2017). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi, (5. Baskı), Ankara: Pegem Akademi.
• Çalcalı, Ö. (2014). 6360 Sayılı Kanun’un Türkiye’de yerel yönetimler sistemine getireceği değişiklikler. Çağdaş Yerel Yönetimler, 23(4), 49-68.
• Çelik, M. L. ve Altıparmak C.(2013). Hukuki açıdan 100 soruda yeni büyükşehir belediye modeli. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Çınar, T., Çiner, C. U. ve Zengin, O. (2009). Büyükşehir Yönetimi bütünleştirme Süreci. 1. Baskı, Ankara: TODAİE Yayınları.
• Çolak, H., Sağlam, H. ve Topal, A. (2017). Bütünşehir modelinin 2014 büyükşehir belediye başkanlığı seçimlerine etkileri. Çağdaş Yerel Yönetimler, 26(29), 1-47.
• Çukurçayır, M. A. (2012). Siyasal katılma ve yerel demokrasi. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• Davis K. (1965). The urbanization of the human population. Scientific American, 213(3), 40-53. 14.05.2020 tarihinde https://www.jstor.org/stable/pdf/24931110.pdf? adresinden erişildi.
• DeHoog, R., D. Lowery ve W. Lyons (1991). Metropolitan fragmentation and suburban ghettos: Some empirical observations on institutional racism. Journal of Urban Affairs, 13(4), 479–493. https://doi.org/10.1111/j.1467- 9906.1991.tb00268.x
• Department of Economic and Social Affairs [UN DESA], (2018). 25.05.2020 tarihinde https://www.un.org/development/desa/publications/pdf adresinden erişildi.
• Eke, A. E. (1982). Anakent yönetimi ve yönetimlerarası ilişkiler. Ankara: A.Ü.S.B.F. Yayınları.
• Emini, F. T. (2009). Türkiye’de yerel yönetimler reformunun iç ve dış dinamikleri. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 16(2), 31-48.
• Frey, W. H. ve Zimmer, Z.(2001). Defining the city. Ronan Paddison (Der.), Handbook of Urban Studies içinde (ss. 14-35), London: Sage Publications,
• Genç, F. N. (2014). 6360 Sayılı Kanun ve Aydın’a etkileri. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (Özel Sayı), 1-29.
• Genç, F. N. ve Korkın, E. (2017). 6360 Sayılı Kanun’la Tüzel Kişiliği Kaldırılan Belde Belediyelerinde Halkın Uygulamaya İlişkin Algısı: Atça (Sultanhisar-Aydın) Örneği. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 19 (32), 84-95.
• Görmez, K. (1993). Türkiye'de anakent yönetiminin sorunları. Çağdaş Yerel Yönetimler, 2(1), 19-29.
• Gözler, K. (2013). 6360 Sayılı Kanun hakkında eleştiriler: Yirmi dokuz ilde il özel idareleri ve köylerin kaldırılması ve ilçe belediyelerinin büyükşehir ilçe belediyelerine dönüştürülmesi anayasamıza uygun mudur? Legal Hukuk Dergisi, 11(22), 37-82.
• Güler, B. A. (1987). Büyük kentler için yönetim arayışları. Türk İdare Dergisi, 59(374), 117-144.
• Huot,J., L., Thalmann, J., P. ve Valbelle D. (2000). Kentlerin doğuşu. (A. B. Girgin, Çev.), Ankara: İmge Kitabevi.
• İspir, E. (1982). Kentleşme ve metropolitan alan yönetimi. Ankara: AİTİ Akademisi Yayınevi
• İzci, T. ve Turan, M., (2013). Türkiye’de büyükşehir belediyesi ve 6360 sayılı yasa ile büyükşehir belediye sisteminde meydana gelen değişimler: Van örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 18(1), 117-152.
• Kaçmaz Y. ve Er A. (2018).Yeni büyükşehir belediye sistemine yönelik kamuoyu algısı ve memnuniyet düzeyi: Alanya örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 23(2), 605-629.
• Karasu, M.A. (2014). Şanlıurfa kentsel gelişmesi ve 6360 sayılı büyükşehir belediyesi kanunu. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(Özel Sayı), 178-193.
• Kavruk, H. (2002). Anakente bakış, Türkiye’de Anakent belediyeciliği ve kent hizmetlerinin yönetimi. Ankara: Hizmet-İş Yayınları.
• Kaypak, Ş. ve Yılmaz, V. (2017). Yeni Büyükşehir uygulamasının yerel halk üzerindeki etkileri: Van örneği. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 124-135.
• Keleş, R. (1985). Türkiye’de anakent yönetimi. Amme İdaresi Dergisi, 18(1), 69-82.
• Keleş, R.(1998). Yerinden Yönetim ve Siyaset. 3. Baskı, İstanbul: Cem Yayınevi.
• Koçak, S. Y. ve Ekşi A. (2010). Katılımcılık ve Demokrasi Perspektifinden Türkiye’de Yerel Yönetimler. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 295-307.
• Lefevre, C. (1998). Metropolitan goverment and govarnance in western countries: A Critical rewiew. İnternational Journal Of Urban and Regional Research, 22(1), 9-25. https://doi.org/10.1111/1468-2427.00120.
• MacLeod, G. ve Jones, M. (2011). Renewing urban politics. Urban Studies, 48(12) 2443–2472.
• Mumford, L. (2007). Tarih boyunca kent kökenleri, geçirdiği dönüşümler ve geleceği. (G.Koca ve T.Tosun, Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Onyango,A. O.(2018). Global and regional trends of urbanization: A critical review of the environmental and economic imprints. World Environment 8(2), 47-62. https://doi.org/ 10.5923/j.env.20180802.03.
• Ökmen, M. ve Arslan, R . (2014). Türkiye’de 6360 sayılı yasa ile yeni kurulan büyükşehir belediyeleri: Manisa Büyükşehir Belediyesi örneği. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (5) , 88-101. https://doi.org/ 10.30803/adusobed.188831
• Ökmen, M., ve Parlak, B. (2015). Yerel yönetimlerde yeni vizyonlar. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Özaslan, R., Kızılboğa, H. A. ve Özaslan K.(2014). 6360 Sayılı Kanun Çerçevesinde Gümüşlük Belde Belediyesinin Kapatılmasına İlişkin Yöre Halkının Algısı. Marmara Üniversitesi İ.İ.B. Dergisi, 16(2), 215-235.
• Özgür, H. (2007). Orta ölçekli kentsel alanların yönetimine ilişkin alternatifler. H. Özgür, M. Kösecik(Der.). Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar-II içinde (ss.94-115), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Parlak, B. (2013). Yeni büyükşehir belediye yasasının analizi. Yerel Yönetim Dergisi, 5(23), 38-40.
• Punch, K. F. (2011). Sosyal araştırmalara giriş/nicel ve nitel yaklaşımlar. (D. Bayrak, H. B. Arslan ve Z. Akyüz, Çev.), Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Rydergard, E. H. (2012). Belediyelerin birleştirilmesi. Teori, metodoloji ve uluslararası deneyimler. Türk-İsveç Yerel Yönetim Ortaklığı (TUSELOG).
• Sezik, M. (2015). 6360 Sayılı Kanun'a Göre büyükşehirlerde bütünleşme sürecinin etkileri: Malatya örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi SBE, Malatya.
• Sjoberg G. (2002). Sanayi öncesi kenti, 20. yüzyıl kenti. (B. Duru ve A. Alkan, Haz.), Ankara: İmge Kitabevi
• Tortop, N., Aykaç, B., Yayman, H, ve Özer, M.A., (2014). Mahalli idareler. Ankara: NOBEL Akademik Yayıncılık.
• Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK]. (2020). 20.07.2020 tarihinde http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do? metod=temelist adresinden erişildi.
• Usta, S., Akman E. ve Kocaoğlu M. (2018). 6360 Sayılı Kanun’un büyükşehir belediye sistemine etkileri: Konya Büyükşehir Belediyesi örneği. Tesam Akademi Dergisi, Yerel Yönetimler Özel Sayısı, 217 - 249. http://dx.doi.org/ 10.30626/.
• Ünal, A. ve Tanrıvermiş, H. (2018). 6360 Sayılı kanun ve zorunlu kentleşme. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 27(2), 1-44.
• Visser, J. A. (2002). Understanding local government cooperation in urban regions: Toward a cultural model of interlocal relations. American Review of Public Administration, 32(1), 40-65. https://doi/pdf/10.1177/0275074002032001003
• Wood, R. (1958). Metropolitan government, 1975: An extrapolation of trends: The New Metropolis:Greeenbelt, grass roots or Gargantua? American Political Science Review, 52, 108–122. 06.07.2020 tarihinde https://www.jstor.org/stable/pdf/1953016.pdf?. adresinden erişildi.
• Yaşamış, F. D. (1995). Büyükşehir sorunsalı. Amme İdare Dergisi, 28 (1), 93-111.
• Zimmermann U. (2007). Metropolitan governance. Department of Political Science and International Affairs, Kennesaw State University, Kennesaw, Georgia, U.S.A., https://doi:10.1081/E-EPAP-120041422