Öğretmenlerin Mesleki Gelişimi Üzerine Bir Durum Çalışması

Year 2021, Volume: 18 Issue: Eğitim Bilimleri Özel Sayısı, 4063 - 4106, 15.09.2021

Burcu Altun , Pınar Yengin Sarpkaya

https://doi.org/10.26466/opus.932403

Cited By: 1

Abstract

Öğretmenin mesleki gelişimi, onların mesleki başarımını etkileyen etmenlerden biridir. Araştırmalar öğretmen niteliği ile akademik başarı arasındaki ilişkiyi ortaya koyarken (Barnett, 2003; Levin, 2003), uygulamada öğretmen niteliğini geliştirici girişimlere duyulan ihtiyaç artmaktadır. Bu girişimler, okulda durum saptama ile başlayan öğretmen denetimine dayalıdır. Öğretmenin mesleki gelişiminin sağlanması için öncelikli olarak mesleki gelişime ilişkin var olan durumun belirlenmesi gerekmektedir. Bu araştırmanın amacı öğretmenlerin mesleki gelişime ilişkin görüşlerini belirlemektir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseninde tasarlanmıştır. Çalışma grubu Aydın ili Efeler ilçesinde iki resmi ortaokulda görev yapan 8 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırma verileri yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla 2017-2018 eğitim öğretim yılı bahar yarıyılında toplanmış, içerik analiziyle analiz edilmiştir. Sonuç olarak öğretmenler meslek yaşamlarının ilk dönemlerinde çeşitli zorluklar yaşamaktadırlar. Öğretmenlerin mesleki gelişimde çıktı odaklı bir anlayışının olduğu belirlenmiştir. Öğretmenler en çok yerel hizmet içi eğitimlere katılmıştır ve bunlara ilişkin bazı sorunlar söz konusudur. Mesleki gelişim için en önemli ögelerden biri güdülenme olmasına karşın öğretmenlerin güdülenmeleri oldukça düşüktür ve mesleği yürütme odaklıdır. Mesleki gelişimlerini engelleyen etmenler ise bir dizi yönetsel soruna dayanmaktadır. Öğretmenlerin ihtiyaç temelli mesleki gelişim yaşantılarına gereksinimi vardır. Bunun için hem okul yöneticilerinin hem de Milli Eğitim Bakanlığının bazı düzenlemeler yapması gerekmektedir. Öğretmen güdülenmesi ve ihtiyaçları temel alınarak örgütsel destek sunulmalıdır. Araştırmacılar mesleki gelişimde yönetsel desteği ve güdülenmeyi konu alan araştırmalar yürütebilir.

Keywords

Mesleki gelişim, denetim, durum saptama, öğretmen denetimi

Supporting Institution

Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri

Project Number

EĞF-18029

A Case Study on the Professional Development of Teachers

Abstract

Professional development experiences of the teacher is one of the factors affecting their professional performance. While researches reveal the relationship between teacher qualifications and student academic success (Barnett, 2003; Levin, 2003), the need for attempts to improve teacher qualification in practice increases. These initiative based on teacher supervision which begins with determining the situation in schools. To provide professional development of teachers, it is prior to determine the case of professional development of teachers. The purpose of this research is to determine teachers' views on professional development. The research was designed in case study, one of the qualitative research methods. The study group consists of 8 teachers working in two public secondary schools in Aydin province Efeler district. Research data were obtained in 2017-2018 academic year spring semester through semi-structured interviews and analyzed by content analysis. As a result, in the early stages of their professional life, teachers encounter many difficulties. It has been determined that teachers have an output-oriented approach for professional development. Teachers mostly attended local in-service training seminars and there are several problems related to them. Although motivation is one of the most important elements for professional development, the motivation of teachers is very low and it is focused on sustaining the profession. The factors that hinder their professional development are based on a series of managerial problems. Teachers need needs-based professional development experiences. For this, both the school administrators and the Ministry of Education have to make some arrangements. Organizational support should be provided based on teacher motivation and needs. Researchers can study on administrative support and motivation of teachers in professional development.

Keywords

Professional development, supervision, situation analysis, teacher supervision

Project Number

EĞF-18029

References

• Açıkalın, A. (2014). Mesleki gelişim ortamı olarak "öğretmenler odası". Öğretmenler Odası Öğretmen ve Eğitim Dergisi. 10.05.2020 tarihinde http://ogretmenlerodasi.org.tr/sayfa.php?id=154 adresinden alınmıştır.
• Altun, B. (2014). Denetime eleştirel yaklaşım: Öğretmen denetimi nasıl olmalı? Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Altun, B. ve Yengin Sarpkaya, P. (2014). Öğretmen ve okul müdürlerinin ders denetimine ilişkin görüşleri. Sözlü Bildiri, 1. Avrasya Eğitim Araştırmaları Kongresi. 24-26 Nisan, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Altun, B. ve Yengin Sarpkaya, P. (2020). The actors of teacher supervision. Journal of Human Sciences, 17(1), 284-303. DOI:10.14687/jhs.v17i1.5880.
• Arık, K. (2017). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin 4+4+4 eğitim sistemi sonrası hizmet içi eğitim uygulamalarına ilişkin görüşleri Kütahya ili örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Arslan, M. (2015). Türkiye milli eğitim sistemindeki değişmeler ışığında “hizmet içi eğitim”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Arslantaş, H. İ. ve Özkan, M. (2012). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin görüşlerine göre okul müdürlerinin çatışma yönetimi yaklaşımlarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(2), 555-570.
• Aslan, B. ve Yıldırım, N. (2004). Okul yöneticisinden beklentiler. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya 1-15.
• Aslanargun, E. (2015). Teachers’ expectations and school administration: Keys of better communication in schools. Eurasian Journal of Educational Research, 60, 17-34 Doi: 10.14689/ejer.2015.60.2
• Atmaca, T. (2020). Öğretmenlerin toplumsal saygınlık ve imajlarına olumsuz etki eden faktörlerin incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 34(1), 152-167.
• Avrupa Komisyonu (2010). Teachers’ professional development. EU: Belgium.
• Balyer, A., Özcan, K. ve Yıldız, A. (2017). Teacher empowerment: School administrators’ roles. Eurasian Journal of Educational Research, 70, 1-18, DOI: http://dx.doi.org/10.14689/ejer.2017.70.1
• Barnett, W. S. (2003). Better teachers, better preschools: Student achievement linked to teacher qualifications. New Brunswick: NIEER Preschool Policy Matters.
• Bayrak, M. ve Yengin Sarpkaya, P. (2016, Kasım). Zümre öğretmenler kurulunun öğrenen takım haline dönüşmesi için meslektaş yardımlaşması: Bir uygulama örneği. Sözlü Bildiri, 7. EYFOR, 3-5 Kasım. Girne, Kıbrıs.
• Brookfield, S. (Ed.). (2018). Training educators of adults: The theory and practice of graduate adult education. Routledge.
• Bümen, N. T., Ateş, A., Çakar, E., Ural, G. ve Acar, V. (2012). Türkiye bağlamında öğretmenlerin mesleki gelişimi: Sorunlar ve öneriler. Milli Eğitim Dergisi, 42(194), 31-50.
• Bush, T. (2011). Theories of educational leadership and management. Los Angeles: SAGE Publication.
• Çalışıcı Çelik, N. ve Kıral, B. (2018). Öğretmenlik mesleğine saygıya ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri. Electronic Turkish Studies, 13(27), 405-432.
• Can, E. (2019). Öğretmenlerin mesleki gelişimleri: Engeller ve öneriler. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(4), 1618-1650. DOI: 10.14689/Issn.2148-2624.1.7c.4s.14m
• Carr, J. F., Herman, N. and Harris, D. E. (2005). Creating dynamic schools through mentoring, coaching, and collaboration. Viriginia: ASCD.
• Çelik, V. (2012). Eğitimsel liderlik. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çiltaş, A., ve Akilli, M. (2011). Öğretmenlerin pedagojik yeterlilikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (4), 64-72.
• Çimen, C. A. (2013). Orta sınıf ve eğitimde neoliberal yeniden yapılanma. Eleştirel Pedagoji, 5(30), 10-12.
• Colquitt, J. A., Conlon, D. E., Wesson, M. J., Porter, C. O. L. H. and Ng, K. Y. (2001). Justice at the millennium: A meta-analytic review of 25 years of organizational justice research. Journal of Applied Psychology, 86(3), 425–445.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (Çev. Ed. M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Siyasal Kitabevi. Çeviri tarihi: 2015.
• Cuban, L. (1990). Reforming again, again and again. Educational Researcher, 19(1), 3-13.
• Cüceloğlu, D. (2008). Korku kültürü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Demirer, D. K. (2014). Eğitsel başarının değişen anlamı. Eleştirel Pedagoji, 6(36), 2-6.
• Dinç, S. (2007). Örgütsel güven yaratmada örgüt kültürünün rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Dodge, B. (1995). WebQuests: A technique for internet-based learning. Distance educator, 1(2), 10-13.
• Doğanay, G. (2013). Lise coğrafya programında zümreler arası iş birliğinin önemi ve ortak konuların analizi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• DuFour, R. (2004). What is a professional learning community? Education leadership. Association for Supervision and Curriculum Development, 61(8), 6-11.
• Dunning, D. (2011). The Dunning–Kruger effect: On being ignorant of one's own ignorance. In J. Olson, M.P. Zanna (Eds.), Advances in experimental social psychology (Vol. 44) (p.247-296). Academic Press.
• Erdem, H., B. (2010). İlköğretim müfettişlerinin görevlerini yerine getirirken karşılaştığı sorunlar (Kahramanmaraş ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Eroğlu, M. ve Özbek, R. (2018b). Zümre öğretmenler kurulu toplantılarının mesleki gelişim bağlamında incelenmesi. Researcher: Social Science Studies, 6(3), 255-271.
• Eryılmaz, A. ve Burgaz, B. (2011). Özel ve resmi lise öğretmenlerinin örgütsel yabancılaşma düzeyleri. Eğitim ve Bilim, 36(161), 271-286.
• Evren, H. U. (2019). Öğretim elemanlarının bakış açısıyla örgütsel sessizlik. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Freire, P. (2003). Ezilenlerin pedagojisi. (Çev. D. Hattatoğlu ve E. Özbek). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Çeviri tarihi: 2013.
• Girux, H. A. (2013). When schools become dead zones of the imagination: A critical pedagogy manifesto. 29.11.2014 tarihinde http://www.truth-out.org/opinion/item/18133-when-schools-become-dead-zones-of-the-imagination-a-critical-pedagogy-manifesto adresinden alınmıştır.
• Glatthorn, A. A. (1984). Differentiated supervision. Alexandria: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Glickman, C. D. (1985). Supervision of instruction: a developmental approach. USA: Allyn and Bacon, Inc.
• Glickman, C. D., Gordon, S. P. and Ross-Gordon, J. M. (2013). The basic guide to supervision and instructional leadership. USA: Pearson Education, Inc
• Gökçe Kaya, İ. (2019). Ortaöğretim kurumlarında gerçekleştirilen mesleki gelişim çalışmalarının etkililiği. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi (ULED), 1(1), 1-23.
• Guba, E. (1981). Criteria for assessing the trustworthiness of naturalistic inquiries. Educational Technology Research and Development, 29(2), 75-91.
• Güler, M., Altun, T. ve Türkdoğan, A. (2015). Matematik öğretmenlerinin zümre öğretmenler kurulunun etkililiği hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 14(2), 395-406.
• Gültekin, M., Aktay, E., G. ve Gültekin, I. (2018). İlköğretimde mesleki çalışma (seminer) dönemi uygulamaları. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(2), 482-513.
• Hopkins, W. S. ve Moore, K. D. (1993). Clinical supervision: A practical guide to student, teacher supervision. USA: Brown & Benchmark Publishing.
• Hord, S. M. (1997). Professional learning communities: Communities of continuous inquiry and improvement. Austin, TX: Southwest Educational Development Laboratory.
• Hoşgörür, V. (1997). Eğitim iş görenlerinin örgütsel tutumları: Samsun ili merkez ortaöğretim okulları örneği. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• İlğan, A. (2012). Öğretmenlerin mesleki gelişimi ve denetimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• İpek, C. (2010). Predicting organizational commitment from organizational culture in Turkish primary schools. Asia Pacific Education Review, 11(3), 371-385.
• Kahraman, Ü. ve Çelik, K. (2019, Ekim). Okul yöneticilerinin yönetim tarzı, örgüt DNA’sı ve örgütsel değişim ile korku kültürü arasındaki ilişki. Tam Metin Bildiri, 1.Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi, 4-6 Ekim, İzmir (s.30-36).
• Kahyaoğlu, R. B. ve Karataş, D. D. S. (2019). Mesleki gelişim eğitim seminerlerine ilişkin öğretmen görüşleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 37, 201-220.
• Karal Eyüpoğlu, I. S. (2015). Eğitim bölgesi fizik öğretmenleri zümre başkanları kurulunun etkinliği. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry (TOJQI), 6(3),1-27.
• Kaya, S. ve Kartallıoğlu, S. (2010). Okul temelli mesleki gelişim modeline yönelik koordinatör görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 115-130.
• Kennedy, A. (2005). Models of continuing professional development: A framework for analysis. Journal of In-service Education, 31(2), 235-250.
• Kesen, İ. ve Öztürk, M. (2019). Etkili öğretmen meslekî gelişimi, etkinlik temelli öğretmen eğitimi yaklaşım. 266. İstanbul: Seta Yayınları.
• Koç, E. S. (2015). An evaluation of the effectiveness of committees of teachers according to the teachers’ views, Ankara province sample. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 174, 3–9.
• Kocabaş, İ. ve Yirci, R. (2011). Öğretmen ve yönetici yetiştirmede mentorluk. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Korkmaz, İ., Saban, A. ve Akbaşlı, S. (2004). Göreve yeni başlayan sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları güçlükler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 38(38), 266-277.
• Köroğlu, H. (2011). Eğitim müfettişlerinin rehberlik rollerine yönelik öğretmen, yönetici ve eğitim müfettişi görüşleri (Samsun ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Köse, A. (2016). Okul yöneticilerinin görüşlerine göre aday öğretmen yetiştirme sürecinin değerlendirilmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(3), 924-944.
• Kozikoğlu, İ. ve Soyalp, H. (2018). Aday öğretmenlerin, danışman öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin aday öğretmen yetiştirme programına yönelik görüşlerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(4), 934-952.
• Kutani̇s, R ve Çeti̇nel, E . (2015). Adaletsizlik algisi sinisizmi tetikler mi?: Bir örnek olay. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(26), 186-195.
• Levin, B. B. (2003). Case studies of teacher development: An in-depth look at how thinking about pedagogy develops over time. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Lindahl, R. (2006). The role of organizational climate and culture in the school improvement process: A review of the knowledge base. Educational Leadership Review, 7(1), 19-29.
• Lune, H. ve Berg, B. L. (2017). Qualitative research methods for the social sciences (9. Baskı). Essex: Pearson.
• MacIntosh, E. W. ve Doherty, A. (2010). The influence of organizational culture on job satisfaction and intention to leave. Sport Management Review, 13(2), 106-117.
• Marzano, R. J., Frontier, T. ve Livingston, D. (2011). Effective supervision - supporting the art and science of teaching. Virginia: ASCD Member Book.
• Maslowski, R. (2001). School culture and school performance: An explorative study into the organizational culture of secondary schools and their effects. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Twente Üniversitesi, Hollanda.
• MEB. (2010). Okul temelli mesleki gelişim kılavuzu. Ankara: MEB
• MEB. (2015). Millî Eğitim Bakanlığı öğretmen atama ve yer değiştirme yönetmeliği. Ankara: Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü. 13. 06. 2019 tarihinde http://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_11/08144242_mevzuat.pdf adresinden alınmıştır.
• MEB. (2017a). Öğretmen strateji belgesi 2017-2023. Ankara: Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü. 19.04.2018 tarihinde https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_07/26174415_Strateji_Belgesi_RG-Ylan-_26.07.2017.pdf adresinden alınmıştır.
• MEB. (2017b). MEB Eğitim Bölgeleri ve Eğitim Kurulları Yönergesi. 28.06. 2018 tarihinde https://ogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_08/24145201_yYnerge.pdf adresinden alınmıştır.
• MEB. (2017c). Aday öğretmen yetiştirme programı. Ankara: Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü. 03.05. 2019 tarihinde http://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_01/03150840_Aday_YYretmen_YetiYtirme_ProgramY.pdf adresinden alınmıştır.
• MEB. (2017d). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Ankara: Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü. 03.09.2019 tarihinde http://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/11115355_YYRETMENLYK_MESLEYY_GENEL_YETERLYKLERY.pdf adresinden alınmıştır.
• MEB. (2018a). MEB Eğitim Kurulları ve Zümreleri Yönergesi. 03.09.2019 tarihinde e-mufredat.meb.gov.tr/Dokumanlar/MEBKurullarZumreler_08082018.pdf adresinden alınmıştır.
• MEB. (2018b). 2023 Eğitim vizyonu. 03.09.2019 tarihinde http://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf adresinden alınmıştır.
• MEB. (2019). 2015-2020 Mesleki çalışma programları. Mesleki Gelişimi Destekleme ve İzleme Dairesi Başkanlığı. 03.09.2019 tarihinde http://oygm.meb.gov.tr/www/2015-2019-mesleki-calisma-programlari/icerik/693 adresinden alınmıştır.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
• Midilli, B. (2019). Örgütsel adaletsizlik, çalışanların negatif duygu durumu ve örgüt kültürü ile üretkenlik karşıtı iş davranışları etkileşimi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Mills, G. E. (2018). Action research : A guide for the teacher researcher (6th edition). USA: Pearson Education Publications.
• Morrison, E. W. and Milliken F. J. (2000). Organizational silence: A barrier to change and development in a pluralistic world. The Academy of Management Review, 25(4), 706-725. doi:10.2307/259200
• Nayir, F. (2012). The relationship between perceived organizational support and teachers' organizational commitment. Eurasian Journal of Educational Research, 48, 97-116.
• Nemli, S. (2017). İlkokul öğretmenlerinin hizmet içi eğitim programlarının etkililiğine yönelik görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• OECD (2019), TALIS 2018 Results (Volume I): Teachers and School Leaders as Lifelong Learners, TALIS, OECD Publishing, Paris. 10.11.2019 tarihinde https://doi.org/10.1787/1d0bc92a-en. adresinden alınmıştır.
• Öksüz, C. ve Uça, S. (2010). İlköğretim okullarında matematik derslerinde WebQuest kullanımı: Bir video örnek olay. e-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 5(4), 1751-1763.
• Önder, E. (2018). Aday öğretmen görüşlerine göre aday öğretmen yetiştirme programı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 24(1), 143-189.
• Seashore Louis, K. and Lee, M. (2016). Teachers’ capacity for organizational learning: The effects of school culture and context. School Effectiveness and School Improvement, 27(4), 534-556.
• Senge, P., Cambron-McCabe, N., Lucas, T., Smith, B., Dutton, J. and Kleiner, A. (2000). Schools that learn. New York: Doubleday.
• Sıcak, A. ve Parmaksız, R., Ş. (2016). İlköğretim kurumlarındaki mesleki çalışmaların etkililiğinin değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 17-33.
• Somyürek, S. ve Çelik, İ. (2018). Dunning-Kruger sendromu ve öznel değerlendirmeler. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 8(1), 141-157.
• Sullivan, S. ve Glanz, J. (2013). Okullarda eğitim ve öğretimi geliştiren denetim. (Çev. Ed. A. Ünal). Ankara: Anı Yayıncılık. Çeviri tarihi: 2015.
• Takahashi, A. and Yoshida, M. (2004). Lesson-study communities. Teaching children mathematics, 10(9), 436-437.
• Tanrıöğen, A. (2000). Temel eğitim öğretmenlerinin okul müdürlerinden bekledikleri öğretimsel liderlik davranışları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(7), 67-73.
• Taymaz, H. (2011). Eğitim sisteminde teftiş. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• TEDMEM. (2019). TALIS 2018 sonuçları ve Türkiye üzerine değerlendirmeler (TEDMEM Analiz Dizisi 6). Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları.
• Tok, T. N. (2013). Who is an education supervisor? A guide or a nightmare?. International Journal of Social Sciences & Education, 3(3), 752-769.
• Toprak, M. ve Savaş, A. C. (2013). Türkiye’de okul geliştirmede uygun model arayışı: bir okul geliştirme reformu olarak Memphis yeniden yapılandırma girişiminin analizi. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(1), 121–137.
• Türker, Y. ve Tok, T. N. (2019). Öğretmenlerin mesleki çalışmalara ilişkin metaforik algıları. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 12(1), 274-297.
• Tutar, H. ve Köse, S. (2018). Örgütsel adaletsizlik ve sessizlik ilişkisinde örgütsel sinizmin düzenleyici rolü. International Journal Entrepreneurship and Management Inquiries, 2(3), 152-175.
• Uçar, P. (2016). Örgütsel adalet algısı ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Ünal, A. ve Gürsel, M. (2007). İlköğretim denetçilerinin öğrenen organizasyon yaklaşımı açısından değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 463-481.
• Uştu, H., Taş, A. ve Server, B. (2016) Öğretmenlerin mesleki gelişime yönelik algılarına ilişkin nitel bir araştırma. Elektronik Mesleki Gelişim be Araştırma Dergisi, 1, 15-23.
• Wiles, J. and Bondi, J. (2000). Supervision a guide to practice. New Jersey: Prentice Hall.
• Yalçınkaya, H, Mete, F. ve Albuz, S . (2013). The effect of the OTMG model on school culture (Example of Hatay city). Journal of Teacher Education and Educators, 2(2) , 289-316.
• Yetiş, A. (2011). Zümre öğretmenler kurulunun coğrafya öğretmenleri görüşlerine göre değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yıldız, A. (2013). Türkiye’de öğretmenlik mesleğinin dönüşümü: İdealist öğretmenden sınava hazırlayıcı teknisyen öğretmene. Eleştirel Pedagoji Dergisi, 5(27), 43-50.
• Yılmaz, S. ve Yengin Sarpkaya, P. (2009). Eğitim örgütlerinde yabancılaşma ve yönetimi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 314-333.
• Yin, R. K. (2011). Qualitative research from start to finish. New York: The Guilford Press.
• Zhu, C., Devos, G. ve Li, Y. (2011). Teacher perceptions of school culture and their organizational commitment and well-being in a Chinese school. Asia Pacific Education Review, 12(2), 319-328.
• Zpeda, S. J. (2007). Instructional supervision: Applying tools and concepts. Larchmont: Eye on Education.