FİNANSAL OLMAYAN RAPORLAMA VE BİR UYGULAMA

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 43 - 70, 30.06.2023

Zeynep Hatunoğlu , M. Mustafa Kılıç

Öz

İşletmelerin performans analizinde kullanılan finansal raporlar günümüzde bilgi kullanıcıların stratejik kararlar almasında yetersiz kalabilmektedir. İşletmelerin çevresel, yönetimsel ve sosyal yönden kontrol edemediği sorunlar, işletmelerin risk düzeylerini ve sürdürebilirliğini etkilemektedir. Doğru kararlar almak isteyen bilgi kullanıcılarının sadece finansal tablolardan sağlanan mali bilgilerin yanında finansal olmayan tablolardan sağlanan çevresel, sosyal ve sürdürebilirlik gibi konularla ilgili bilgilere de ihtiyaç duyduğu yeni bir sistem oluşmuştur. Bu sistem finansal ve finansal olmayan bilgilerin raporlanarak analiz edilmesi suretiyle kısa, orta ve uzun vadede işletmelerin oluşturacağı değerleri gösteren bir raporlama sistemidir. Bu sistemde iç ve dış bilgi kullanıcıları bütüncül bir bakış açısı temelinde daha doğru kararlar alabileceklerdir. Bu kapsamda çalışmanın amacı finansal olmayan raporlamanın işletmelerin sürdürülebilir performansı için öneminin ortaya konması ve Uluslararası Entegre Raporlama Konseyi (IIRC) ilkeleri kapsamında işletmelere örnek olacağı düşünülen bir entegre rapor hazırlanmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Finansal Olmayan Raporlama, Entegre Raporlama, Sürdürebilirlik Raporlaması, Çevre Raporlaması, Kurumsal Sosyal Sorumluluk Raporlaması

Kaynakça

• Akatay, A. ve Aslan, Ş. (2008). Yeşil Yönetim ve İşletmeleri ISO 14001 Sertifikası Almaya Yönelten Faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(10), 313-339.
• Akbaş, E. (2010). Kurumsal Sosyal Sorumluluk Uygulamalarının Tüketici Marka Bağlılığına Etkisinin Araştırılması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale On sekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Akmeşe, H. ve Aras, S. (2016). Borsa İstanbul’da İşlem Gören Turizm İşletmelerinin Kurumsal Sosyal Sorumluluk Farkındalıkları ve Uygulamaları. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 18(1), 917-942.
• Akmeşe, K., 2015. “Kurumsal Sosyal Sorumluluk Raporlaması: Türk Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma”, Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Aktekin, S. (2014). Entegre Raporlama Türkiye’de Uygulanabilirliğinin Değerlendirilmesi ve Uygulama Örnekleri (Yeterlilik Etüdü). Sermaye Piyasası Kurulu Ortaklıklar Finansmanı Dairesi, Ankara, 1-56.
• Albez, A. (2013). Çevre Maliyet Raporu: Aşkale Çimento. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (1), 189-208.
• Altınay, T. A. (2016). Entegre Raporlama ve Sürdürebilirlik Muhasebesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (25), 47-64.
• Altınbay, A. (2007). Çevresel Maliyetlerin Raporlanması, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 11, 1-11.
• Aras, G., Tezcan, N. ve Furtuna, K. Ö. (2016). Geleneksel Bankacılık ve Katılım Bankacılığında Kurumsal Sürdürülebilirlik Performansının Topsıs Yöntemiyle Karşılaştırılması. İstanbul Üniversitesi İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi, 27 (81), 58-81.
• Aydın, S. (2012). Konaklama İşletmelerinde Çevre Muhasebesi Uygulamaları ve Çevresel Maliyetlerin Yaşam Döngüsü Değerlemesi: Türkiye-Birleşik Krallık Örneği. Muhasebe Öğretim Üyeleri Bilim ve Dayanışma Vakfı Dergisi,14 (4), 99-120.
• Aydın, S. (2015). Entegre Raporlama, İstanbul: Türkmen Kitapevi
• Bakkal, A. (2014). Çevre Muhasebesi Uygulamalarının Bilecik İşletmelerinde Uygulanması Üzerine Bir Çalışma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bilecik.
• Bekçi, İ. ve Alkan, H. (2009). Finansal Bilgi Sisteminin Hisse Senetlerine Yatırım Kararı Üzerine Etkisi: İMKB’de Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 1-20.
• BORSA İstanbul. (2014). Sürdürebilirlik Bülteni. https://borsaistanbul.com/files/borsa-istanbul-2014-surdurulebilirlik-bulteni.pdf
• BORSA İstanbul. (2014a). Şirketler İçin Sürdürebilirlik Rehberi. https://www.borsaistanbul.com/data/kilavuzlar/surdurulebilirlik-rehberi.pdf
• Büyüktopçu, İ. H. (2009). Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının Finansal Tablo Düzenlemelerine Etkileri ve Örnek Bir Uygulama (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Çalışkan, Ö. A. (2012). Sürdürebilirlik Raporlaması. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 5 (1), 41-68.
• Çetin, E. (2011). Üretim İşletmelerinin Sosyal Bir Sorumluluk Olarak Çevre Muhasebesine Verdikleri Önem: Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölgesi’nde Faaliyet Gösteren Üretim İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman.
• Edmans, A. (2011). Does the Stock Market Fully Value Intangibles? Employee Satisfaction and Equity Prices, Journal of Financial Economics, 101(3), 621-640.
• Ercan, C. ve Kestane, A. (2017). Kurumsal Raporlamada Yeni Bir Yaklaşım Olarak Entegre Raporlama ve Bir Vaka Çalışması, ASSAM International Refereed Journal, 8 (4), 13-29.
• Ersöz, Ö. H. (2014). Kurumsal Toplumsal Sorumluluk: Aydın Organize Sanayi Bölgesinde Üretim İşletmeleri Örneği (Yayımlanmamış doktora tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Gönen, S. ve Güven, Z. (2014). Çevresel Maliyetlerin Muhasebeleştirilmesine Yönelik Bir Seramik Fabrikasında Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (63), 39-58. DOI: 10.25095/mufad.396476
• GRI 4 (Küresel Raporlama İnisiyatifi) (2013). Sürdürebilirlik Raporlaması Kılavuzu, https://www.globalreporting.org/resourcelibrary/Turkish-G4-Part-One.pdf
• Helms, S, W., Olıver, C. ve Webb, K. (2012). Antecedents Of Settlement On A New Instıtutıonal Practıce: Negotıatıon Of The ISO 26000 Standard On Socıal Responsıbılıty. Academy of Management Journal, 55 (5), 1120-1145
• IIRC (Uluslararası Entegre Raporlama Konseyi), 2013. Uluslararası Entegre Raporlama Çerçevesi. https://integratedreporting.org/wp-content/uploads/2013/12/13- 12-08-THE-INTERNATIONAL-IR-FRAMEWORK-2-1.pdf
• Isaksson, R. ve Steimle, U. (2009). What Does GRI- Reporting Tell Us About Corporate Sustainability? The TQM Journal, 21 (2), 168- 181.
• Işgüden Kılıç, B. (2018). Entegre Raporlama ve Türkiye’deki Gelişmeler: Entegre Rapor Hazırlayan İşletmeler ve BIST Kurumsal Sürdürülebilirlik Endeksinde Yer Alan İşletmeler Açısından Bir İnceleme. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20 (1), 28-64.
• Karacaer, S. ve Bozkurt, G, F. (2010). Türkiye’de Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Raporlanmasında Kullanıcıların Algıları Üzerine Bir Alan Araştırması, Muhasebe Öğretim Üyeleri Bilim ve Dayanışma Vakfı Dergisi, (3), 43-65.
• Karaer, F. ve Pusat, T. (2002). ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Standartlarının Otomotiv Yan Sanayiine Uygulanması, Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, (7) 1, 11-20
• Kaya, H. P. (2015). Entegre Raporlama Sistemin Ortaya Çıkış Sebepleri ve Şirketlere Sağlayacağı Faydalar. Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 15(45) 113-130.
• Keitel, B., Elizabeth, G., Grisel, P. ve Reynier, R. (2011). How To Calculate The Envıronmental Costs? Case Company Grafıca Cienfuegos. Visión de Futuro” Año 8, 15 (2), 1-18.
• King, M. ve Roberts, L. (2017). Entegre Düşünce. E. Erinmez (Çev.) İstanbul: Argüden Yönetişim Akademisi Yayınları.
• Koçoğlu, M.C. ve Aksoy, R. (2017). Demografik Değişkenlerin Kurumsal Sosyal Sorumluluk Algısı Üzerindeki Etkileri: Otomobil İşletmesi Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13 (1), 1-28.
• Köse, E. ve Çetinel, T. (2017). Kurumsal ve Entegre Raporlama: Bir Araştırma. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (8), 155-181.
• Kurnaz, N. ve Kestane, A. (2016). Kurumsal Sürdürülebilirliğin Ekonomik Açıdan İncelenmesi ve Yatırımcı Davranışları İlişkisi: Bıst Sürdürülebilirlik Endeksinde Bir Uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (49), 278-302.
• Lazol, İ., Muğal, E. ve Yücel, Y. (2008). Sürdürebilir Bir Çevre İçin Çevre Muhasebesi ve KOBİ’lere Yönelik Bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (38), 56-69.
• Mertins, K., Kohl, H. and Orth, R. (2012), "Integrated reporting and integrated thinking – A resource oriented perspective", paper presented at the 8 th Interdisciplinary Workshop on “Intangibles, Intellectual Capital & Extra-Financial Information”, 27-28 September, Grenoble, France
• Önce, S., Onay, A. ve Yeşilcelebi, G. (2015). Kurumsal Sürdürebilirlik Raporlaması ve Türkiye’deki Durum. Journal of Economics, Finance & Accounting, 2(2), 230-252.
• Önder, Ş. (2017). İşletme Karlılığına Kurumsal Sürdürülebilirliğin Etkisi: BİST’te Bir Uygulama. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(4), 937-956.
• Özdemir, Z. ve Pamukçu, F. (2016). Kurumsal Sürdürülebilir Raporlama Sisteminin Borsa İstanbul Sürdürülebilirlik Endeksi Kapsamındaki İşletmelerde Analizi. Mali Çözüm Dergisi, Mart-Nisan, 13-35.
• Öztürk, A. (2010). İşletmelerde Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinin Çalışanların Performansına Etkileri Üzerine Bir Araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Öztürk, E. ve Ötkem, B. (2016). Sosyal Sorumluluk Raporlamasından Beklenen Kısa ve Uzun Dönemli Faydaların Kurumsal Sosyal Sorumluluk Boyutları Çerçevesinde Tartışılması. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 18 (1), 133-155.
• Özyer, B. (2017). Kurumsal Gönüllülük Deneyiminin Çalışanların Sivil Toplum Algısına Etkisinin Araştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Parlakkaya, R., Akmeşe, H. ve Akmeşe, K. (2016). Türk Bankacılık Sektöründe Kurumsal Sosyal Sorumluluk Raporlaması Farkındalık Düzeyi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 18 (Özel sayı-1), 881-896.
• Saban, M., Küçüker, H. ve Küçüker, M. (2017). Kurumsal Sürdürebilirlik ile İlgili Raporlama Çerçeveleri ve Sürdürebilirlik Raporlamada Muhasebenin Rolü. İşletme Bilimi Dergisi, 5 (1), 101-115.
• Sarı, D. A. (2015). Sürdürülebilir Katma Değer Yaklaşımı ile Sürdürülebilirlik Ölçümü. Uluslararası Akademik Yönetim Bilimleri Dergisi, 1 (1), 38-51.
• Schwartz, M. S. ve Carroll, A. B. (2003). Corporate Social Responsibility: A Three- Domain Approach. Business Ethics Quarterly, 13(4), 503-530.
• Sofıan, I. ve Dumıtru M. (2017). The Compliance of the Integrated Reports Issued by European Financial Companies with the International Integrated Reporting Framework. MDPI Dergisi, 9 (8), 1-16.
• Şendurur, U. ve Karacaer, S. (2017). Üçlü Sorumluluk Raporlaması: BIST 100 Endeksi Üzerinde Bir Araştırma. Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, (5) 12, 897-930.
• Top, S. ve Öner, A. (2008). İşletme Perspektifinden Sosyal Sorumluluk Teorisinin İncelenmesi. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi (ZBE) Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 97-110.
• Topcu, K., M. ve Korkmaz, G. (2015). Entegre Raporlama: Kavramsal Bir İnceleme”, Dokuz Eylül üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (30)1, 1-22
• Tüm, K. (2014). Kurumsal Sürdürebilirlik ve Muhasebeye Yansımaları: Sürdürebilirlik Muhasebesi. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, (5) 1, 58-81.
• TÜSİAD, 2015. Kurumsal Raporlamada Yeni Dönem: Entegre Raporlama, https://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/8539-kurumsal-raporlamada-yeni-donem-entegre-raporiama
• Yetkin, N. (2013). Çevresel Bilgilerin Muhasebesi ve Raporlanmasına Yönelik Bir Uygulama (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Yılmaz, B., Atik, M. ve Okyay, A. (2017). Geleceğin Raporlama Sistemi: Entegre Raporlama. Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 17(52), 95-108.
• Yükçü, S. ve Kaplanoğlu, E. (2016). Sürdürebilir Kalkınmada Finansal Olmayan Raporlamanın Önemi, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 18(1), 63-101.
• Yüksel, F. ve Arıcı, H. (2017). Hizmet İşletmelerini Ait Raporların Entegre Raporlama İlkeleri Açısından İncelenmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 16 (16. UİK Özel sayısı), 729-748. OCEAN TOMO (2020). https://www.oceantomo.com/intangible-asset-market-value-study/ (Erişim Tarihi: 02.04.2023).
• Kamu Gözetimi Kurumu (2022). https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/Surdurulebilirlik/S1%2030_11_2022.pdf (Erişim tarihi: 01.11.2022)
• Kamu Gözetimi Kurumu (2022). https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/Surdurulebilirlik/S2%2030_11_2022.pdf (Erişim tarihi: 01.11.2022)