The Analysis of Causes of Death in Turkey Between 2009-2019 According to TUIK Data

Yıl 2022, Cilt: 44 Sayı: 2, 258 - 267, 28.02.2022

Mine Tepetaş , Didem Arslantas , Alaettin Ünsal

https://doi.org/10.20515/otd.975000

Cited By: 1

Öz

In this study, it was aimed to examine the deaths that occurred in our country and to determine the most common causes of death in Turkey and the changes in deaths according to age group, gender, marital status, education level and season between 2009-2019. The study, which was planned as a descriptive study, was carried out by examining the statistics of deaths aged 15 and over between the years 2009-2019 on the TUIK website between 05.25.2021-06.07.2021. When the death statistics were examined, it was determined that the most common cause of death was diseases of the cardiovasculer system and its incidence was gradually decreasing. It was observed that the most common age group with deaths was between the ages of 74-85. It was determined that the mortality rates in the winter season were higher than the death rates in other seasons. Considering the legal marital status of the deceased, it was found that the death rate was higher in women who were widowed or divorced and the death rate was higher in men who were married. When the education level was evaluated, it was determined that most of the deaths were individuals with primary school or less education level and the higher the education level, the lower the mortality rate. In this study, it was determined that the most common cause of death was cardiovasculer system diseases, deaths occurred most frequently in the range of 74-85 years, deaths were higher in winter than in other seasons and higher in women who were divorced or widowed, while it was more in married people in men, the death rate decreased as the education level increased. The data will be helpful for health managers and policymakers to develope and improve health. It was concluded that it would be appropriate to raise public awareness, ensure health literacy, take preventive measures, correct and reduce the risk factors that cause increased mortality.

Türkiye’de 2009-2019 Yılları Arasındaki Ölüm Nedenlerinin TÜİK Verilerine Göre İncelenmesi

Öz

Bu çalışma ülkemizde 2009-2019 yılları arasında gerçekleşen ölümleri inceleyerek, Türkiye’de en sık ölüm nedenlerini ve ölümlerin yaş grubunu ve cinsiyet, medeni durum, öğrenim durumu ve mevsime göre gösterdiği değişiklikleri belirlemek amaçlandı. Tanımlayıcı tipte planlanan çalışma 25.05.2021-07.06.2021 tarihleri arasında TÜİK internet sitesinde yer almakta olan 2009-2019 yıları arasındaki 15 yaş ve üzeri ölümlere ait istatistikler incelenerek gerçekleştirildi. Ölüm istatistikleri incelendiğinde en sık ölüm nedeninin dolaşım sistemi hastalıkları olduğu ve görülme sıklığının da giderek azaldığı saptandı. Ölümlerin en sık görüldüğü yaş grubunun dolaşım sistemi hastalıkları, solunum sistemi hastalıkları, sinir sistemi ve duyu organları hastalıkları ve endokrin beslenme ve metabolizmayla ilgili hastalıklar için 74-85 yaş olduğu gözlendi. Kış mevsiminde görülen ölüm oranlarının diğer mevsimlerde görülen ölüm oranlarından daha yüksek olduğu belirlendi. Ölenlerin yasal medeni durumlarına bakıldığında kadınlarda dul ya da boşanmış olanlarda erkeklerde ise evli olanlarda ölüm oranlarının daha yüksek olduğu saptandı. Öğrenim durumuna göre değerlendirme yapıldığında ise ölümlerinin çoğunun ilkokul ve altı öğrenim düzeyine sahip bireyler olduğu ve öğrenim düzeyi arttıkça ölüm oranlarının azaldığı belirlendi. Bu çalışmayla en sık ölüm nedeninin dolaşım sistemine bağlı hastalıklar olduğu, ölümlerin en sık ortalama 74-85 yaş aralığında gerçekleştiği, ölümlerin kış mevsiminde diğer mevsimlerden daha fazla olduğu, ölümlerin kadınlarda boşanmış ya da dul olanlarda daha fazla iken erkeklerde evlilerde daha fazla olduğu ve öğrenim düzeyi arttıkça ölümlerin azaldığı gözlemlenmiştir. Çalışmadan elde edilen veriler sağlık yöneticileri ve politika belirleyiciler tarafından sağlığın iyileştirilmesi ve geliştirilmesi için yardımcı olacaktır. Ölümlere en sık neden olan hastalıklara yönelik olarak halkın bilinçlendirilmesi, sağlık okuryazarlığının sağlanması, koruyucu tedbirler alınması, ölüm oranlarının artmasına neden olan risk faktörlerinin düzeltilmesi ve azaltılmasını sağlayan çalışmaların gerçekleştirilmesinin uygun olacağı kanısına varıldı.

Anahtar Kelimeler

Ölüm nedenleri, ölüm oranları, TÜİK, istatistik

Kaynakça

• 1. Tezcan S. (1985). Türkiye'de bebek ve çocuk ölümleri. Hacettepe Üniversitesi Tip Fakültesi Halk Sağliği Anabilim Dali.
• 2. WHO. (30.05.2014). Civil registration: Why counting births and deaths is important: Erişim tarihi: 09.04.2021. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/civil-registration-why-counting-births-and-deaths-is-important.
• 3. Güler Ç AL. (2004). Halk Sağlığı Temel Bilgiler Palme Yayınları. Ankara.
• 4. CDC. (04.02.2021) National Health Statistics Reports 2021 Erişim tarihi:09.04.2021. https://www.cdc.gov/nchs/products/nhsr.htm.
• 5. TÜİK. (24.06.2020). Ölüm ve Ölüm Nedeni İstatistikleri, 2019 2020. Erişim tarihi:26.05.2021. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Olum-ve-Olum-Nedeni-Istatistikleri-2019-33710.
• 6. Akturan S, Gümüş B, Ömer Ö, Balandız H, Erenler AK. TÜİK verilerine göre Türkiye'de 2009 ve 2016 yılları arasındaki ölüm oranları ve nedenleri. Konuralp Tıp Dergisi. 2019;11(1):9-16.
• 7. Mathers CD, Boerma T, Ma Fat D. Global and regional causes of death. British medical bulletin. 2009;92(1):7-32.
• 8. Okyay P, Bilgen MA, Dirlik M, Barutca S. Adnan Menderes Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi 2008-2009 yılı ölüm nedenleri istatistiklerinde değişim: bir müdahale çalışması,Aydın. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi 2011; 12(1):1 - 10 2011.
• 9. Foreman KJ, Lozano R, Lopez AD, Murray CJ. Modeling causes of death: an integrated approach using CODEm. Population health metrics. 2012;10(1):1-23.
• 10. WHO. (17.05.2017). Cardiovascular diseases (CVDs) Erişim tarihi:26.05.2021. https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/cardiovascular-diseases-(cvds).
• 11. Şencan I, Keskinkılıç B, Ekinci B, Öztemel A, Sarıoğlu G, Çobanoğlu N, et al. (2015) Türkiye Kalp ve Damar Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı Eylem Planı (2015-2020). TC Türkiye halk Sağlığı Kurumu. TC Sağlık Bakanlığı Yayın. (988):1-63.
• 12. Unal B, Critchley JA, Capewell S. Modelling the decline in coronary heart disease deaths in England and Wales, 1981-2000: comparing contributions from primary prevention and secondary prevention. Bmj. 2005;331(7517):614.
• 13. WHO. (2021) Global cancer observatory 2021 Erişim tarihi:26.05.2021. https://gco.iarc.fr/.
• 14. Afshin A, Sur PJ, Fay KA, Cornaby L, Ferrara G, Salama JS, et al. Health effects of dietary risks in 195 countries, 1990–2017: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2017. The Lancet. 2019;393(10184):1958-72.
• 15. Siegel RL, Miller KD, Jemal A. Cancer statistics, 2019. CA: a cancer journal for clinicians. 2019;69(1):7-34.
• 16. Kahveci R, Aydın RM, Özsarı H, Dilmaç E. (2013). Sağlıklı yaşlanma ve kronik hastalıklar farkındalık projesi 2013. Ankara.
• 17. WHO. (14.05.2014) WHO calls for stronger focus on adolescent health 2014 Erişim tarihi:26.05.2021. https://www.who.int/news/item/14-05-2014-who-calls-for-stronger-focus-on-adolescent-health.
• 18. Becker S, Weng S. Seasonal patterns of deaths in Matlab, Bangladesh. International journal of epidemiology. 1998;27(5):814-23.
• 19. Dereköy S, Güçlü O. Üst solunum solu enfeksiyonları. Klinik tıp aile hekimliği.8(4):33-43.
• 20. Can G, Şahin Ü, Sayılı U, Dubé M, Kara B, Acar HC, et al. 2013-2017 Yılları arasındaki aşırı sıcak hava dalgaları sırasında İstanbul'da mortalite artışı. 3. International 21 national public health congress; 2019.
• 21. Demir A. Aile kalıplarındaki değişim ve farklılıkların çözümlenmesi. Ulakbilge. 2020(53): 1097–1108
• 22. Karahan TF, Sardoğan ME, Gençoğlu C, Yılan G. Lise öğrencilerinde trafik, madde kullanımı ve toplumsal konumla ilgili risk alma davranışı. Eğitim ve Bilim. 2010;31(142).
• 23. Toprakcı E, Meşe ÖF. Türkiye’de bireylerin eğitim düzeyi ile sağlığı arasındaki ilişkisi: ulusal veriler ışığında bir analiz. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2019(51):118-43.