Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Biçimbilimsel Ve Sözdizimsel Uzatıma İlişkin Öğrenici Farkındalık Düzeyleri

Year 2023, Issue: 59, 141 - 159, 05.09.2023

Seda Demir , Alpaslan Okur

https://doi.org/10.9779/pauefd.1123297

Abstract

Çalışmanın amacı, dilbilimsel uzatımın Türkçeyi yabancı/ikinci dil olarak öğrenenlerin söylemlerinde biçimbilimsel ve sözdizimsel alanlarda ne şekillerde ortaya çıktığını incelemektedir. Dilbilimsel uzatım, söylemde somut veya soyut dil ögesi olarak dilbilimin herhangi bir alanında zaten sağlanmış anlamın veya işlevin tekrarlandığı durumlara işaret eder. Tümcede bu türden ögelerin kullanılmasıyla mevcut unsur sayısında meydana gelen artış, söylemin anlamını veya dilbilimsel yapının işlevini etkilemez veya değiştirmez. Yani söz konusu dilbilimsel olgu edebi, edimbilimsel veya dolaylı söylemde bulunmak gerektiğinde bir takım amaçlara da hizmet edebilmektedir. Araştırma nitel araştırma deseninde ve durum çalışması şeklinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubu B1 düzeyinde Türkçe öğrenen 12 yabancı uyruklu öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak kullanılan detaylı gözlem ve araştırmacı notları, görüşme soruları ve katılımcılara uygulanan yazılı uygulama üzerinden bir üçgenleme oluşturularak Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin biçimbilim ve söz dizimi alanlarında dilbilimsel uzatım örneklerini tespit edip edemedikleri incelenmiştir. Araştırmada elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Katılımcı cevaplarında biçimbilimsel ve sözdisimsel uzatım alanlarında bazı kavramsal çerçevede yer alan bazı unsurların katılımcı cevaplarında sık ortaya çıktığı gözlenmiştir. Çalışma sonucuna dayanarak dilbilimsel uzatımın yabancı/ikinci dil öğretim süreçlerinde özellikle bilişsel süreçlerde işlemlenmesi gerekenden daha fazla unsurun söz konusu olduğu söylem örneklerinde sezdirme veya doğrudan öğretimle fark ettirilmesi gereken bir olgu olduğu saptamasında bulunulmuştur.

Keywords

dilbilimsel artıklık, biçimbilimsel uzatım, Sözdizimsel uzatım, Türkçenin yabancı/ikinci dil olarak öğretimi

Learners’ Awareness Levels Regarding Morphological and Syntactic Pleonasm in Teaching Turkish as a Foreign Language

Abstract

The study aims to examine how linguistic pleonasm emerges in the morphological and syntactic fields in the discourses of learning Turkish as a foreign/second language. Linguistic pleonasm refers to situations when the meaning or function is already provided linguistically but is repeated as a concrete or abstract language element in discourse. The increase in the number of elements present in the sentence does not affect or change the meaning or the function of the linguistic structure. In other words, the linguistic phenomenon in question can also serve some specific purposes (literary or pragmatic) when it is necessary. The research was carried out in a qualitative research design and as a case study. A triangulation was created based on detailed observation and research notes, interview questions, and a written application applied to the participants. The data were subjected to content analysis. In the participant answers, morphological and syntactic pleonasm appeared frequently. Based on the results, it has been determined that linguistic extension is a phenomenon that needs to be noticed by intuiting or direct teaching in discourse examples where there are more elements than should be processed in foreign/second language teaching, especially in cognitive processes.

Keywords

linguistic pleonasm and redundancy, Morphological pleonasm, Syntactic pleonasm, Turkish as a foreign/second language

References

• Caballero, G., ve Kapatsinski, V. (2015). Perceptual functionality of morphological redundancy in Choguita Rarámuri (Tarahumara). Language, Cognition and Neuroscience, 30(9), 1134-1143.
• Can, M. (2017). Dilbilgiselleşme ve edat kavramı. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), (26), 37-67.
• Demirci, K. (2008). Dilbilgiselleşme üzerine bir inceleme. Bilig, 45, 131-146.
• Doğan, A. (1998). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim. Ankara: TDK Yayınları.
• Durmuş, M. ve Cihangir, S. (2018). Yabancılara Türkçe öğretiminde okuma metinlerinin sadeleştirilmesi: Gazi Üniversitesi Yabancılara Türkçe Öğretim Seti örneği. International Journal of Language Academy. 5, 684-694.
• Ellis, R. (1997). SLA research and language teaching. New York: Oxford University Press.
• Gardani, F. (2015). Affix pleonasm. Word-formation: An international handbook of the languages of Europe. P. O. Müller, I. Ohnheiser, S. Olsen, F. Rainer (Eds.). Göttingen: Walter de Gruyter. Jaeger, T. F. (2010). Redundancy and reduction: Speakers manage syntactic information density. Cognitive psychology, 61(1), 23-62.
• Haspelmath, M. (1993). The diachronic externalization of inflection. Linguistics, 31, 279-309.
• Hirik, E. (2017). Türkiye Türkçesinde eşzamandalık. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi TAED-60, 203-226.
• Horning, A. (1986). Teaching writing as a second language. Carbondale: SIU Press.
• İmer, K., Kocaman, A. ve Özsoy, A. S. (2011). Dilbilim sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Karaağaç, G. (2013). Dil bilimi terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Krashen, S. D. (1981). Second language acquisition and second language learning. The University of Southern California. Long, M. H. (1985). Input and second language acquisition theory. S. Gass and C. Maden (Ed.), Input in Second Language Acquistion. Rowley, MA.: Newbury House.
• Martinet A. (1955), Economie des changements PhonÈtiques. TraitÈ de Phonologie Diachronique, Bern, Francke.
• Nicolaci‐da‐Costa, A., ve Harris, M. (1983). Redundancy of syntactic information: An aid to young children's comprehension of sentential number. British Journal of Psychology, 74(3), 343-352.
• Nittrouer, S., ve Boothroyd, A. (1984). Quantifying syntactic and semantic redundancy effects in the recognition of words in sentences. The Journal of the Acoustical Society of America, 76(S1), S88-S88.
• Paker, T. (2015). Durum çalışması. Seggie, F. N. Ve Bayyurt, Y. (Ed.). Nitel araştırma: Yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları içinde (ss. 119-134). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Oh, S. Y. (2001). Two types of input modification and EFL reading comprehension: Simplification versus elaboration. TESOL Quarterly, 35(1), 69-96.
• Öner, M. (2016). Genel Türkçede Ekleşen Yardımcı Fiiller (Gramerleşme Üzerine Tarihî-Karşılaştırmalı Bir İnceleme). XI. Uluslararası Büyük Türk Dili Kurultayı Bildirileri Kitabı, 26-27.
• Özezen, M. Y. (2020). Türkiye Türkçesinde ara-orta kavramlarının dilbilgiselleşmesi. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 5(1), 108-135.
• Sarı, İ., (2015a). “Dilbilimsel uzatım ve Türkçedeki yaygın örnekleri. Turkish Studies, 10(16), 1011-1032.
• Sarı, İ. (2015b). Türkçede ekleme dışı sözcük yapımı ve sözlükselleşme. (Doktora tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No: 399559).