Bu makalede,
eleştirel teorinin günümüzdeki temsilcilerinden Jürgen Habermas’ın oluşturduğu iletişimsel
eylem kuramı ile kamusal alan kavramı tartışılmıştır. Habermas’ın bu
yaklaşımlarının tanınması ve anlaşılması adına yürütülen bu çalışma ile sosyal
bilimler alanına farklı bir bakış açısından bakılarak boyut kazandırılması
amaçlanmıştır. Habermas’ın düşünceleri, Frankfurt Okulunun eleştirel teorisini temsil
etmekle birlikte yeni- Marksist ve yeni-Kantçı olarak da değerlendirilmiştir. Habermas,
Marx’ın alt-yapı ve üst-yapı kavramlarına kişiler arası iletişim kavramını
ekleyerek, üretim ilişkilerinin toplumun belirlenim sürecinde etkili olan tek
unsur olmadığını belirtmiştir. Bununla birlikte kamusal alan kavramı ile
kamusal etkileşimin, boş zaman etkinliklerini de kapsayacak biçimde kapitalist
çıkar çevrelerince kontrol edildiğini göstermektedir. Eleştirel teorinin
özellikle üzerinde durduğu hegemonik ilişkileri açıklamak adına, Habermas’ın bu
yaklaşımları verimli birer alan oluşturmaktadır. Kültürün bir araç olarak
kullanılması Frankfurt Okulu düşüncesinin bir diğer çalışma alanıdır.
Habermas’ın iletişimsel eylem kuramı, kültürün üretimi, yeniden üretimi ve
dağıtılması süreçlerinin değerlendirilmesi, yorumlanması ve anlaşılmasında
etkili bir kuramdır. İletişim aygıtlarının kontrolü kamuoyunun oluşması ve
oluşturulmasında en etkili yöntemdir. Bu çalışma ile iletişimsel eylemin ve
kamusal alanın başta Frankfurt Okulu düşüncesi olmak üzere sosyolojik boyutta
değerlendirilmesi yapılmıştır. Bununla beraber anlama ve uzlaşı tanımları
üzerinden kişiler arası iletişimsel ilişkilerin yapısı değerlendirilmiştir.
Özellikle bir sosyal bilimcinin iletişimsel yapıların farkında olması kuramsal
kavramları aktarım gücüne olumlu yönde katkı sunacaktır. Ayrıca Habermas’ın
zengin düşünce dünyası ve yaklaşımları sosyal bilimciler için yeni bir ufuk
sunmaktadır.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Sociology |
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | October 24, 2019 |
Acceptance Date | August 5, 2019 |
Published in Issue | Year 2019 |