İran’ın kuzey batısında yer alan ve stratejik olarak önemli bir konumda bulunan Güney Azerbaycan, 1907 Rus-İngiliz Antlaşması ile Rus nüfuz bölgesi ilan edildi. Bu tarihten sonra Güney Azerbaycan’da siyasi, iktisadi ve askeri faaliyetlerini arttıran Rusya, İran hükümetinin tepkilerine rağmen bölgeyi adım adım işgal etmeye başladı. Bu süreçte Güney Azerbaycan’daki Ermeni, Nasturi ve bazı Kürt aşiretlerinin de desteğini alan Rusya, Osmanlı-İran sınırında asayiş problemlerine sebep oldu. Birinci Dünya Savaşı başladıktan sonra da Güney Azerbaycan’daki faaliyetlerini arttıran Rusya, buradaki asker sayısını arttırdı ve bölgenin önemli ticaret merkezi olan Tebriz’i işgal etti. Fakat kısa bir süre sonra Sarıkamış harekâtından dolayı Güney Azerbaycan’da bulunan birliklerinin önemli bir kısmını Kafkasya’ya sevk eden Rusya, bölgeyi tahliye etmeye başladı. Bu durumdan istifade eden Osmanlı birlikleri, Ocak 1915’de Güney Azerbaycan vilayetlerini zapt etmeye başladılar. 9 Ocak’ta da Tebriz’e giren Osmanlı birlikleri, yerli ahali tarafından coşkulu bir şekilde karşılandılar. Fakat Sarıkamış harekâtının faciayla sonuçlanması üzerine Tebriz tekrar Ruslar tarafından işgal edildi.
Bu çalışmanın amacı, Birinci Dünya Savaşı sırasında Güney Azerbaycan’ın önemini ve Tebriz’in Osmanlı birlikleri tarafından zaptını kaynaklar ışığında incelemektir.
South Azerbaijan, located in the northwest of Iran and in a strategically important position, was declared a Russian sphere of influence with the Anglo-Russian Convention of 1907. Russia, which increased its political, economic, and military activities in South Azerbaijan after that date, started to invade the region step by step despite the reactions of the Iranian government. In that process, Russia, receiving the support of the Armenian, Nestorian, and some Kurdish tribes in South Azerbaijan, caused public order problems on the Ottoman-Iran border. Raising its activities in South Azerbaijan after the First World War started, Russia increased the number of soldiers there and occupied Tabriz, which was an important commercial center of the region. However, after a short time, Russia, sending a significant portion of its troops in South Azerbaijan to Caucasia due to the Sarıkamış operation, started to evacuate the region. Taking advantage of this, Ottoman troops began to seize the South Azerbaijan provinces in January 1915. The Ottoman troops entering Tabriz on January 9 were welcomed enthusiastically by the local people. However, as the Sarıkamış operation ended in disaster, Tabriz was again occupied by the Russians.
The purpose of this study is to examine the importance of South Azerbaijan during the First World War and the seizure of Tabriz by Ottoman troops in light of relevant sources.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | November 2, 2021 |
Acceptance Date | June 14, 2021 |
Published in Issue | Year 2021 |