Kamu Yönetimi Geleneği Açısından Osmanlı’da Ahilik Kurumu (Devlet Ana Eseri’nin Ahilik Değinileri Üzerinden Bir Değerlendirme)

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 351 - 370, 30.12.2022

Azizeserap Tuncer

https://doi.org/10.30586/pek.1103259

Öz

Bir ahlak ve sanat okulu, esnaf teşkilatı, kooperatif, sivil toplum kuruluşu olan Ahilik teşkilatı, 13.yüzyıldan 18.yüzyıl başlarına kadar Anadolu toplumunun ekonomik ve sosyal hayatını düzenlemiştir. İmparatorluk düzeyinde örgütlenen ahilik kurumu, iktisadi faaliyet alanı yanında, bir sivil toplum örgütü olarak, toplumsal yapının dinamizmini ve gücünü de desteklemiştir. Böylece tüm kentlerde yeni ve farklı bir kent hayatı başlamıştır. Bu örgütler, bazı ekonomik, siyasal, sosyal ve hatta askeri konuların çözümünde önemli bir rol oynamışlar ve aynı zamanda çözüm üretmede, insanlar ve yerel otoritelerle yönetişim teknikleri kullanmışlardır. Toplumların yaşadığı, hemen tüm toplumsal, siyasal ve ekonomik değişmeler, romancılar için önemli malzemeler sunarlar. Kemal Tahir’in ünlü Devlet Ana romanında, Osmanlı İmparatorluğunun kuruluş yıllarında Ahilik kurumunun nasıl önemli bir rol oynadığı açıklanmıştır. Çalışmada, romanda ele alındığı şekliyle Ahiliğin tüm yönleri işaret edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ahilik, Kamu Yönetimi, Osmanlı, Roman, Ekonomi

Ahi Organization in the Ottoman Empire in Terms of Public Administration Tradition (An Evaluatıon of The Novel Devlet Ana on The Vırtues of Akhısm)

Öz

Akhi community, which is a school of ethics and arts, an institution of artisans, a cooperative, a non-governmental organization, regulated economic and social life of the Anatolian society from 13th century to the early 18th century. Having been organized across the Empire, the ahi institution, in addition to its functions in the economic sphere, supported the dynamism and strength of the social structure as a sivil society organisation. Thus in the all cities started a new bright and different urban life in that years. These organizations play an important role in overcoming some economic, politic, societal even military issues and also use governance techniques in finding solutions to help people and local authorities. Almost every social, political and economic changings that societies lived has offered important meterials to the novelists. In Kemal Tahir’s famous novels Devlet Ana is explained, how was playing an important role of Ahilik, in the Ottoman Empire’s beganning years. In this work is noted every perspectives of Akhism, which we found in this novel.

Anahtar Kelimeler

Akhism, Public Administration, Ottoman, Novel, Economy

Kaynakça

• Aktaş, C. 2015. Şehir Tutulması. İstanbul: İz yayıncılık.
• Arslan, Y. 2008. XIX. Yüzyılda Çankırı Sosyo-Ekonomik Hayatına Genel Bir Bakış. 100. Yıla Doğru Çankırı (IV. Çankırı Kültürü Bilgi Şöleni Bildirileri). Çankırı Valiliği. 393-409.
• Baykaler, G., Demiröz, A., Gürbüz, E.Y., Deneci, A., Absarıloğlu, A. 2017. Dünya Kültür Mirasımız Yâran. Çankırı.
• Biricik, İ. 2016. Devlet Ana Romanının Sosyolojik Boyutları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi. 5(3). 1267-1287. http://www.tekedergisi.com/Makaleler/ 144944501613biricik.pdf (13.04.2022).
• Ekinci, Y. 2012. Ahilik. 12. Basım. Ankara: Sistem Yayıncılık.
• Eraslan, İ. 2013. Köy Odası Hatıraları (Bir Ahilik Geleneği). Kırşehir: Kırşehir Belediyesi Yayınları.
• Huberman, L. 2002. Feodal Toplumdan Yirminci Yüzyıla. Çev.M. Belge. Ankara: Dost.
• Kıvılcımlı, H. 1996. Dinin Türk Toplumuna Etkileri. Nasıl Müslüman Olduk? (Türklerin Müslümanlaştırılmasının Resmi Olmayan Tarihi) içinde. Aydın, E. 11.Basım. İstanbul: Doruk. 321-372.
• Köksal, M.F., 2006. Ahi Evran ve Ahilik. Kırşehir: Kırşehir Valiliği Yayını.
• Kuban, D. 2017. Batı’ya Göçün Sanatsal Evreleri. 4. Baskı. İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Pirenne, H. 1982. Ortaçağ Kentleri (Kökenleri ve Ticaretin Canlanması). Ankara: Dost.
• Sabah (2014). Davutoğlu: AVM'lerde Yüzde 5 Esnaf Kotası Uygulanacak. https://www.sabah.com.tr/gundem/2014/09/27/basbakan-davutoglu-konusuyor. (13.04.2022).
• Şimşek, M. 2002. Ahilik: TKY’nin Tarihteki Uygulaması. İstanbul: Hayat.
• Tahir, K., 1975. Devlet Ana. 5. Basım. Ankara: Bilgi.
• Tanpınar, A.H. 2011. Beş Şehir. 28. Baskı. İstanbul: Dergah.
• Uygur, T.N. 2002. Çankırı Halk Edebiyatı. Ankara: Okuyan Adam.
• Üçok, H.H. 2002. Çankırı Tarih ve Halkiyatı. Ankara: Okuyan Adam.