Beyaz Rusların Türkiye'de Sovyetler Birliği Ticaret Kurumları ile Olan Ekonomik İlişkileri ve Rekabetleri

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: Özel Sayı, 209 - 224, 28.10.2023

Erdal Bilgiç

https://doi.org/10.30586/pek.1342812

Öz

Kızıl Orduya karşı mağlup olan Çarlık yanlısı Beyaz Ordu mensubu askerler, aristokratlar ve sivil halktan oluşan mülteciler grubu 1919'dan itibaren Rusya topraklarını terk etmek zorunda kaldı. İlk ve önemli duraklarından biri İstanbul'du. Çoğunluğu İstanbul'u bir geçiş şehri olarak kullanan Beyaz Ruslar gelişlerinden itibaren işgal altındaki kentin sosyal ve ekonomik hayatı üzerinde büyük bir etki bıraktı. İlerleyen yıllarda Beyaz Rusların büyük çoğunluğu İstanbul'u ve Türkiye'yi terk etse de, aralarından kalmayı tercih eden ve hükümetten vatandaşlık alanlar oldu. Türkiye'de son zamanlarda Beyaz Ruslar hakkında sayısı artarak çoğalan metinler genelde Beyaz Rusların İstanbul'daki sosyal ve ekonomik yaşama etkileri, hükümet ile vatandaşlık üzerinden olan ilişkileri ve Türkiye'den ayrılmaları hakkındadır. Şu ana kadar Beyaz Rusların Sovyetler Birliğinin Türkiye'de bulunan diplomatik ve ekonomik misyonları ile ilişkilerini ortaya koyan bir yazın olmadı. Bu çalışmada Beyaz Rusların Türkiye'de Sovyet ticaret kurumları ile olan ekonomik ilişkileri, rekabetleri ve Sovyet kurumlarının içerisinde yol açtıkları çatışmalar incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

sovyetler birliği, Türkiye Cumhuriyeti, Beyaz Ruslar, Ticaret

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Economic Relations and Competition of White Russians with Soviet Union Trade Organizations in Turkey

Öz

Defeated against the Red Army, the pro-tsarist White Army soldiers, aristocrats, and the civilian population were forced to leave Russia as of 1919. One of their first and noteworthy stop was Istanbul. The White Russians, who mostly used Istanbul as a transit city, had a great impact on the social and economic life of the occupied city since their arrival. Although the majority of White Russians left Istanbul and Turkey in the following years, there were also those who preferred to stay and became a citizen. The increasing number of recently written texts about the White Russians in Turkey is about their effects on the social and economic life in Istanbul, their relations with the government through citizenship, and their departure from the country. However, until now, there has been no literature revealing the relations of the White Russians with the diplomatic and economic missions of the Soviets in Turkey. In this study, the economic relations of the White Russians with the Soviet trade institutions in Turkey, their rivalry against them, and the conflicts they caused within the Soviet institutions will be examined.

Anahtar Kelimeler

Soviet Union, Turkish Republic, White Russians, Trade

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Acar, K. (2018). Rus Mültecilerin İstanbul'daki Ekonomik Uğraşıları ve Meslekleri, MCBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 16(4), 479-496.
• Acar, K. (2017). Beyaz Rus Mültecilerinin Gözünden Millî Mücadele ve Ankara Hükümeti ile Olan İlişkileri, Tarih İncelemeleri Dergisi, 32(2), 297-325.
• Acar, K. (2019). Rusça ve Türkçe Kaynakların Işığında Beyaz Rus Mültecilerinin Anadolu'daki Yaşamları, Tarih İncelemeleri Dergisi, 34(1), 1-22.
• Aleksandrov, V. (2015). Siyah Rus, 1.Basım.; Çev: Devrim Çetinkasap, İş Bankası Kültür Yayınları: İstanbul.
• Ar, B. (2019). İşgal İstanbul'unun Kentsel Dönüşümünü Beyaz Ruslar Üzerinden Okumak, Annual of İstanbul Studies 1, 101-122.
• Asiltürk, A. (2003). Bilinmeyen Bir Tarihi Gerçek, Orkun Dergisi, 58.
• Bakar, B. (2012). Esir Şehrin Misafirleri Beyaz Ruslar, 1. Baskı.; İstanbul: Tarihçi Kitabevi.
• Baran, T. A. (2006). Mütareke Döneminde İstanbul'daki Rus Mültecilerin Yaşamı, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 22(64-65-66), 111-140.
• Bazili K. M. (2006). Oçerki Konstantinopolya; Bosfor i novıye Oçerki konstantinapolya, Moskva.
• Beyaz Rusların Gelibolu Gurbetinin 100. Yıldönümü 1920-1923, (2019). Editörler: Türkan Olcay, Aydın İbrahimov, Vedat Çalışkan. 1. Basım.; ÇOMÜ Yayınları: Çanakkale.
• Bilgiç, E. (2021). Erken Cumhuriyet Döneminde Türk-Sovyet Ekonomik İlişkileri, 1. Baskı.; Ankara: Efil Yayınları.
• Bilgiç, E. (2019). A Different Way of Trade with Soviet Union in the Early Turkish Republican Period: Unlicensed Import Trade, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, 15(2), 247-284.
• Bilgiç, E. (2021). 1927 The Trade Agreement Between Soviet Union and Turkey: A Milestone in Economic Relationship?, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 21(42), 237-267.
• Bilgiç, E. (2020). Soviet Cement Export to Turkey in the Early Republican Period, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 32, 39-58.
• Bilgiç, E., (2020). Kurtuluş Savaşı Yıllarında Türkiye'ye Atanan Sovyet Elçisi Semyon Aralov'un Ekonomik Misyonu, 4. International 19 May Innovative Scientific Approaches Congress, Proceedings Book içinde, 1.Basım s.190-200.
• Carr, H. E. (1970). Socialism İn One Country V-1, Pelican Books, 2. Edition.
• Constantinople To Day or The Pathfinder Survey Of Constantinople A Study In Oriental Social Life Under the Direction of Clarence Richard Johnson, The Macmillan Company, 1922.
• Criss, B. (1993). İşgal Altında İstanbul 1918-1923, 1. Baskı.; İstanbul: İletişim Yayınları.
• Deleon, J. (2008). Beyoğlu'nda Beyaz Ruslar, 3. Basım.; İstanbul:Remzi Kitabevi.
• Göçmen, M. (2008). Mütareke Yıllarında Beyaz Rusların İstanbul'daki Sürgün Hayatları, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 20.
• İngiliz Yıllık Raporlarında Türkiye 1921 2, (2011). Derleyen: Ali Satan, 1. Baskı.; İstanbul: Tarihçi Kitabevi.
• İngiliz Yıllık Raporlarında Türkiye 1922 3, (2011) Derleyen: Ali Satan, 1. Baskı.; İstanbul: Tarihçi Kitabevi.
• Karakaya, A. (2016). İşgal Altında İstanbul, İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Karadoğan, U. (2011). İşgal Döneminde İstanbul ve Gelibolu'da Bolşevik Aleyhtarı Wrangel Ordusu, Bilig, 57,135-157.
• King, C. (2016). Pera Palas'ta Gece Yarısı Modern İstanbul'un Doğuşu, Çev. Ayşen Anadol, 3. Basım.; İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Macar, O. D.; Macar,E., (2010). Beyaz Rus Ordusu Türkiye'de, 1. Baskı.; İstanbul: Libra Yayınları.
• Mansel, P. (2008). Konstantiniyye Dünyanın Arzuladığı Şehir 1453-1924, 6. Basım.; İstanbul: Everest Yayınları.
• The Farewell Almanac, Edited Bya Group of Russian Men of Letters under the Direction of A. A. Bournakine, C.W. Minty, B.V. Ratimoff and Dominic Valery, (1923).
• Olcay, T. (2018). İstanbul'da Rus Mülteci Okulları (1920-1925), TUHED, 7-2, ss. 325-343.
• Raeff, M. (1990). Russai Abroad: A Cultural History of Russian Emigration 1919-1939, 1. Edition.; Oxford Press University, England.
• Reiss, T. (2009). Oryantalist-Tuhaf ve Tehlike Dolu Bir Hayatın Aydınlanan Sırrı, Çev: Selda Somuncuoğlu, 1. Baskı.; İstanbul: İletişim Yayınları.
• Uturgauri, S. (2015). Boğaz'daki Beyaz Ruslar 1919-1929, 1. Baskı.; İstanbul: Tarihçi Kitabevi.
• Üre, P. (2020). Remnants of Empires: Russian Refugees and Citizenship Regime in Turkey 1923-1938, Middle Eastern Studies, 56(2), 207-221.
• Üre, P. (2021). Conditional Welcome: Russian Refugees as a Source of Skilled Labor in Interwar Turkey, Euxenios, 11(32), 12-24.
• Üre, P. (2020). Erken Cumhuriyet Dönemi Ankara'sında Rusya Mültecilerinin İzleri, Toplumsal Tarih, 313, 68-73
• Üsdiken, B. (1994). Eski Beyoğlu'nda Restaurant, Birahane, Bar, Gazino ve Meyhaneler VI, Toplumsal Tarih, ss.32-36.
• Üsdiken, B. (1994). Eski Beyoğlu'nda Restaurant, Birahane, Bar, Gazino ve Meyhaneler I, Toplumsal Tarih, ss.20-23.
• Üsdiken, B. (1994). Eski Beyoğlu'nda Restaurant, Birahane, Bar, Gazino ve Meyhaneler II, Toplumsal Tarih, ss.43-47.
• Tacibayev, R. Kızıl Meydandan Taksime, Siyasette, Kültürde ve Sanatta Türk-Sovyet İlişkileri 1925-1945, 1. Basım.; Ankara:Truva Yayınları: İstanbul.
• Toprak, Z. (2014). Türkiye'de Kadın Özgürlüğü ve Feminizm 1908-1935, 1. Basım.; İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Vardar, D. (2011). İstanbul'un İşgali 1918-1923, 1.Baskı.; İstanbul: Doğu Kitabevi.
• Weiss, C. (2004). Russian Political in Exile, Kritika, 5(1), 219-232.
• Yerasimos, S. (1996). İstanbul 1914-1923, Çeviren: Cüneyt Akalın., 1. baskı.; İstanbul: İletişim Yayınları.
• GARF, fon: 374, opis: 28, delo: 1052
• GARF fon:374, opis:28, delo:1873
• GARF fon:P374, opis:28, delo:3230
• GARF, fon:374, opis:28, delo:3881
• RGAE fon:413, opis:12, delo:1553
• RGAE, fon:413, opis: 12, delo: 1183
• RGAE fon:413, opis:2, delo:2042
• RGAE fon:413, opis:2, delo:2043
• RGAE fon:413, opis:2, delo:2044