Medeniyetler Çatışması ve İsrail-Filistin Savaşı

Year 2025, Volume: 9 Issue: 3, 988 - 1004, 19.09.2025

Habib Aydın

https://doi.org/10.30586/pek.1594495

Abstract

Hamas ve İsrail arasında, 7 Ekim 2023 tarihinde başlayan çatışmalar, İsrail-Filistin sorununun ötesine geçip küresel düzeyde tartışmalar başlatmıştır. Samuel Philips Huntington’ın geliştirmiş olduğu “Medeniyetler Çatışması” kuramı, İsrail-Filistin sorununun aynı zamanda farklı medeniyetler arasında bir problem olduğu tartışmasını gündeme getirmiştir. Huntington yazılarında sıkça Batı’nın küresel hegemonik propagandasını yapmaktan uzak kalmamış, medeniyetler arasına çatışmaların şiddetleneceği uyarısında bulunmuştur. Budizm, Hinduizm, Konfüçyanizm ve İslam gibi dinlere karşı oryantalist (şarkiyatçı) eleştiriler yöneltmiştir. Huntington’a göre Batı dünyası kendi medeni değerlerini empoze edemediği diğer medeniyetlerin meydan okumasıyla karşı karşıyadır. Ekonomik ve siyasi nedenlerden ziyade kültürel farklılıklardan dolayı medeniyetler arasında savaşlar ortaya çıkacaktır. Medeniyetler arası çatışma kuramı uluslararası ilişkiler ve siyaset bilimi disiplinlerinde büyük yankılar uyandırmıştır. Çalışmanın amacı, Huntington’ın “Medeniyetler Çatışması” kuramı bağlamında İsrail ve Filistin savaşını analiz etmektir. Bu çalışma, İsrail-Filistin sorununun medeniyetler arasında bir cepheleşme olduğu iddiasına dayanmaktadır. Bu çalışma kapsamında konu ile ilgili kitap, kitap bölümü, makale, bildiri ve gazete haberleri incelenmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi olarak karşılaştırmalı analiz kapsamında vaka analizi yapılmıştır. Örnek olay olarak İsrail-Filistin sorunun tarihsel gelişimi seçilmiştir.

Keywords

Samuel Philips Huntington , Medeniyetler Çatışması , İsrail-Filistin Sorunu.

The Clash Of Civilizations And The Israel-Palestine War

Abstract

The clashes between Hamas and Israel, which began on October 7, 2023, have gone beyond the Israeli-Palestinian issue and have sparked global discussions. The “Clash of Civilizations” theory developed by Samuel Philips Huntington has brought to the agenda the discussion that the Israeli-Palestinian issue is also a problem between different civilizations. Huntington has frequently made global hegemonic propaganda of the West in his writings and warned that conflicts between civilizations will intensify. He has directed orientalist criticisms against religions such as Buddhism, Hinduism, Confucianism and Islam. According to Huntington, the Western world is faced with the challenge of other civilizations on which it cannot impose its own civilized values. Wars between civilizations will arise due to cultural differences rather than economic and political reasons. The theory of conflict between civilizations has had great repercussions in the disciplines of international relations and political science. The aim of the study is to analyze the Israeli-Palestinian war in the context of Huntington’s “Clash of Civilizations” theory. This study is based on the claim that the Israeli-Palestinian issue is a confrontation between civilizations. Within the scope of this study, books, book chapters, articles, reports and newspaper reports on the subject were examined. In the study, a case analysis was conducted within the scope of comparative analysis as a qualitative research method. The historical development of the Israeli-Palestinian conflict was chosen as a case study.

Keywords

Samuel Philips Huntington , Clash of Civilizations , Israel-Palestine Problem

References

• Abrahamian, E. (2003). The US Media, Huntington and September 11. Third World Quarterly, 24(3), 529–544. http://www.jstor.org/stable/3993384
• Abuaisha, N. (2024). “TIMELINE - One year on: Key developments in Israeli offensive against Gaza”. Geliş tarihi 14 Kasım 2024 (https://www.aa.com.tr/en/1-year-of-gaza-genocide/timeline-one-year-on-key-developments-in-israeli-offensive-against-gaza/3354737).
• Aktaş, M. (2014). Avrupa’da Yükselen İslamofobi Ve Medeniyetler Çatışması Tezi. Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi.
• Alqaisiya, Walaa, ve Nicola Perugini. (2024). The Academic Question of Palestine. Middle East Critique 33(3), 299-311. https://doi.org/10.1080/19436149.2024.2384009.
• Alp, E. (2023). İsrail-Filistin Çatışmasına Yönelik Çin Dış Politikası: Filistin Yanlısı Söylemden Ara Buluculuk Diplomasisine. Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi, 11(2), 148-185
• Ayhan, V. (2016). HAMAS: Filistin Direnişinde Politik İslam. Ortadoğu Etütleri 1(1), 101-36.
• Aytaş, G. (2025). Postkolonyal Çeviri ve Algı Yönetimi: Filistin Sorunu Örneği. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(Filistin Özel Sayısı), 322-341. https://doi.org/10.31592/aeusbed.1600568
• Bahdi, Reem, ve Mudar Kassis. (2016). Decolonisation, Dignity and Development Aid: A Judicial Education Experience in Palestine. Third World Quarterly 37(11), 2010-27. https://doi.org/10.1080/01436597.2016.1181521.
• Bayraklı, E. ve Güngörmez. O. (2018). İslamofobi Ve Anti-Semitizm Karşilaştirmalarini Anlamlandirmak: Kapsamli Bir Literatür Değerlendirmesi. Muhafazakar Düşünce Dergisi 14(53), 119-48.
• Byman, D. (2024). “Full article: A War They Both Are Losing: Israel, Hamas and the Plight of Gaza”. Geliş tarihi 25 Kasım 2024 (https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/00396338.2024.2357484).
• Cankara, P. Ö., & Cankara, Y. (2020). 2000’lerde Filistin’de Meşru Temsilcilik Tartişmalari: Hamas İle El-Fetih Arasindaki Rekabet. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(21), Article 21. https://doi.org/10.36543/kauiibfd.2020.021
• Canlı, E. (2025). İsrail-Filistin Çatışması ve Adlandırma Sorunu: Felsefi Bir İnceleme. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(Filistin Özel Sayısı), 557-571. https://doi.org/10.31592/aeusbed.1602085
• Celso, A. (2024). Hamas’s Unholy Jihad. Israel Affairs 30(5), 844-62. https://doi.org/10.1080/13537121.2024.2394286.
• Chughtai, A., & Okur, M. (2024). Israel has killed 1 out of every 55 people in Gaza. Al Jazeera. https://www.aljazeera.com/news/longform/2024/10/8/one-year-of-israels-war-on-gaza-by-the-numbers
• Çetin, N., & Aslan Özcan, S. (2025). Çatışma Çözümü Bağlamında Orta Doğu Devletleri: Filistin – İsrail Savaşı Örneği. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(Filistin Özel Sayısı), 517-536. https://doi.org/10.31592/aeusbed.1602165
• Çınar, B. (2024). Filistin-İsrail Gerilimine İlişkin Theo-Politik Bir Değerlendirme. İslam Medeniyeti Dergisi 10(52), 30-53. https://doi.org/10.55918/islammedeniyetidergisi.1458063
• Çınkara, G. (2024). Filistin’de İslami Hareketin Siyasallaşmasi: Hamas (1946-2024). https://dergipark.org.tr/tr/pub/ombudsmanakademik/issue/84567/1441548
• Devran, Y., & Tanır, M. (2019). İslamofobinin Yayilmasi: “Inside The Koran” Örneği. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(38), Article 38. https://doi.org/10.35343/kosbed.655705
• Duran, M. A. (2020). Politik Siyonizm Ekseninde Yahudi Devleti Fikri. Akademik Tarih ve Araştırmalar Dergisi, 2(1), Article 1.
• Düzgün, D. M. (2020). Realizm Teorisinin Ortaya Çikişi Ve Gelişme Evreleri. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 1(47), 256-276. https://doi.org/10.17498/kdeniz.759320
• Egner, D. (2011). Civilisation And Empire: Some Notes on Samuel P Huntington’s Thesis. World Affairs: The Journal of International Issues, 15(1), 14–31. https://www.jstor.org/stable/48504840
• eş-Şami, T. (2023). ABD-İsrail ilişkileri mevcut anlaşmazlıklardan etkilenir mi? Independent Türkçe. https://www.indyturk.com/node/629251/d%C3%BCnya/abd-i%CC%87srail-ili%C5%9Fkileri-mevcut-anla%C5%9Fmazl%C4%B1klardan-etkilenir-mi
• Fox, J. (2003). State Failure and the Clash of Civilisations: An Examination of the Magnitude and Extent of Domestic Civilisational Conflict from 1950 to 1996. Australian Journal of Political Science, 38(2), 195–213. https://doi.org/10.1080/1036114032000092684
• Franco, J. (2023). The Palestine Commission: The forgotten chapter in United Nations peacemaking and peacekeeping in the Arab-Israeli conflict. Middle Eastern Studies, 1-14. https://doi.org/10.1080/00263206.2023.2280232
• gencistikbal. (?). Amerika Neden İsrail’i Destekliyor? - Genç İstikbal Dergisi. http://www.gencistikbal.com/amerika-neden-israil-i-destekliyor-335
• Halliday, F. (2007). Culture and International Relations, University of the Basque Country, Summer Programme on International Law and International Relations, Vitoria-Gasteiz 9-13 July 2007, pp.227-237.
• Haynes, J. (2019). From Huntington to Trump: Twenty-Five Years of the “Clash of Civilizations.” The Review of Faith & International Affairs, 17(1), 11–23. https://doi.org/10.1080/15570274.2019.1570755
• Huntington, S., P. (1982). American Ideals versus American Institutions, Political Science Quarterly, 97(1), 1-37
• Huntington, S. P. (t.y.-b). Will More Countries Become Democratic? Political Science Quarterly.
• Huntington, S. P. (1957). Conservatism as an Ideology. The American Political Science Review, 51(2) 454-473.
• Huntington, S. P. (1965). Political Development and Political Decay. World Politics, 386-430.
• Huntington, Samuel P. (1966). The Political Modernization of Traditional Monarchies. Daedalus. 95(3), Tradition and Change (Summer, 1966), pp. 763-788
• Huntington, S. P. (1971). The Change to Change: Modernization, Development, and Politics. Comparative Politics, 3(3), 283. https://doi.org/10.2307/421470
• Huntington, S. P. (1974). Postindustrial Politics: How Benign Will It Be? Comparative Politics, 6(2), 163. https://doi.org/10.2307/421460
• Huntington, Samuel P. (1991). How Countries Democratize. Political Science Quarterly. 579-616
• Huntington, S. P. (1993). The Clash of Civilizations?, Foreign Affairs, pp. 22-49. https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/1993-06-01/clash-civilizations
• Huntington, S. P. (1993). If Not Civilizations, What? Paradigms of the Post-Cold War World. Foreign Affairs, 72(5), 186. https://doi.org/10.2307/20045880
• Huntington, S. P. (1996). The West Unique, Not Universal. Foreign Affairs, 75(6), 28. https://doi.org/10.2307/20047828
• Huntington, S. P. (1999). The Lonely Superpower. Foreign Affairs, 78(2), 35. https://doi.org/10.2307/20049207
• Huntington, S. P. (2005). Medeniyetler çatışması ve dünya düzeninin yeniden kurulması = The clash of civilizations and the remaking of world order. Okyanus Us.
• Jung, D. (2004). Globalization, State Formation and Religion in the Middle East: “Is Islam Incompatible with Democracy?” Distinktion: Journal of Social Theory, 5(1), 61-78. https://doi.org/10.1080/1600910X.2004.9672877
• Karagöz, H. G. (2023). İsrail Siyasi Yapısı ve Türkiye Karşılaştırması. https://www.turksam.org/detay-israil-siyasi-yapisi-ve-turkiye-karsilastirmasi
• McConnel, A. (2023). GÖRÜŞ - ABD’nin İsrail politikası sürdürülebilir mi? https://www.aa.com.tr/tr/analiz/gorus-abdnin-israil-politikasi-surdurulebilir-mi/3060179
• McKinnon, J. (1997). The clash of civilisations. New Zealand International Review, 22(3), 22–25. http://www.jstor.org/stable/45234641
• Miller, B. (2010). Contrasting Explanations for Peace: Realism vs. Liberalism in Europe and the Middle East. Contemporary Security Policy, 31(1), 134–164. https://doi.org/10.1080/13523261003640967
• Nir, O. ve Joel W. (2018). Where Is the Marxist Critique of Israel/Palestine? Rethinking Marxism 30(3), 336-55. https://doi.org/10.1080/08935696.2018.1525965
• O’Hagan, J. (1995). Civilisational Conflict? Looking for Cultural Enemies. Third World Quarterly, 16(1), 19–38. http://www.jstor.org/stable/3992972
• Özer, A. (2009). 11 Eylül, Bölünen Dünya, Huntington ve Çatışma.
• Pitcho, S. (2024). The stuff that nightmares are made of: Israeli dreams in times of the Israel-Hamas war. Death Studies, 0(0), 1-11. https://doi.org/10.1080/07481187.2024.2348054
• Rajendram, L. (2002). Does the Clash of Civilisations Paradigm Provide a Persuasive Explanation of International Politics after September 11th? Cambridge Review of International Affairs, 15(2), 217–232. https://doi.org/10.1080/09557570220151272
• Rakipoğlu, Mehmet (2024). Gazze’den Keşmir’e Hindistan-İsrail Ortaklığı, Kriter Dergi, 9(94). https://kriterdergi.com/dis-politika/gazzeden-kesmire-hindistan-israil-ortakligi
• Rizvi, F. (2011). Beyond the Social Imaginary of ‘Clash of Civilizations’? Educational Philosophy and Theory, 43(3), 225–235. https://doi.org/10.1111/j.1469-5812.2009.00593.x
• Rothstein, D. (2011). The Hostile Brothers: Judaism and Christianity. Psychological Perspectives. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00332925.2011.622656
• Said, Edward (1998), The Myth of ‘The Clash of Civilizations’, Editör: Sanjay Talreja, MEF transcript, 2-14
• Sarı, B. (2018). Filistin Direnişinde Aşil Tendonu: Hamas-Fetih Çatışması. Yeni Fikir Dergisi, 10(21), Article 21.
• Schultz, W. C. (2012). The Crusades, Christianity, and Islam. Al-Masaq. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/09503110.2012.655591
• Schwake, G., & Allegra, M. (2024). Studentwashing: A New Territorial Strategy In Israel/Palestine. Geographical Review, 114(2), 206-223. https://doi.org/10.1080/00167428.2024.2314026
• Semin, A. (2023). Orta Doğu’da Filistin-İsrail Sorununda Bölgesel Dengeler: Algilar, İş Birlikleri, Jeopolitik Ve İran Etkisi. Akademik Hassasiyetler, 10(22), Article 22. https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1265223
• Serbest, M. (2015). Tarihsel Kökenleriyle İsrail’de Siyasal Partiler. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60(2), Article 2. https://doi.org/10.17567/dfd.85707
• Silinir, M. (2016). Stratejik Bir İnşa Planı Olarak Medeniyetler Çatışması, Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi 6(1). https://dergipark.org.tr/tr/pub/buyasambid/issue/29813
• Singh, S. R. (2006). The “Clash of Civilizations” Theory: An Overview from the South. India Quarterly, 62(2), 38–98. http://www.jstor.org/stable/45073288
• Shuja, Syeda Fatima. (2024). Realism and the invasion of Gaza: Critiquing Israel’s Zionist agenda. Middle East Monitor. 2024. https://www.middleeastmonitor.com/20241121-realism-and-the-invasion-of-gaza-critiquing-israels-zionist-agenda/.
• Şalom. (2020). Şalom. Şalom Gazetesi. https://www.salom.com.tr/arsiv/haber/113545/kaynasamamis-kulturler
• Tekin, F. (2025). Siyonizmden Günümüze Filistin Meselesi: İşgal, Direniş ve Müzakere. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(Filistin Özel Sayısı), 1-20. https://doi.org/10.31592/aeusbed.1559576
• Topcan, Ö. (2022). Protestan Evanjeliklerin Amerika-İsrail İlişkilerindeki Rolü Üzerine Teolojik, Politik ve Tarihsel Değerlendirme. Turkish Academic Research Review, 7(4), Article 4. https://doi.org/10.30622/tarr.1181376
• Tuastad, D. (2003). Neo-Orientalism and the New Barbarism Thesis: Aspects of Symbolic Violence in the Middle East Conflict(s). Third World Quarterly, 24(4), 591–599. http://www.jstor.org/stable/3993426
• Ulutaş, U. (2014). ABD Neden İsrail’e Toz Kondurmuyor? SETA. https://www.setav.org/abd-neden-israile-toz-kondurmuyor/
• Üngör, U. Ü. (2024). Screaming, Silence, and Mass Violence in Israel/Palestine. Journal of Genocide Research, 1-9. https://doi.org/10.1080/14623528.2024.2309709
• Üregen, A. (2011). Medeniyet Kavramı Etrafında Yeni Tartışmalar:"Medeniyetler Çatışması mı?. Istanbul Journal of Sociological Studies, 25, Article 25.
• www.jewishvirtuallibrary.org. (2024). İsrail Siyasi Partileri İçindekiler. https://www.jewishvirtuallibrary.org/israeli-political-parties
• www.ydh.com.tr. (2024). İsrail’de siyasi partiler. https://ydh.com.tr/. https://www.ydh.com.tr/HD60_israil-de-siyasi-partiler.html
• Yamaç, M. (2021). Post-Truth Paradigma ve Medeniyetler Çatışması Tezi Bağlamında Batı ve İslâm Medeniyeti. 1(1).
• Yang, F. (2008). Difficulties in the Solution to the Palestine-Israel Conflict and Some Contemplation Concerning Them. Journal of Middle Eastern and Islamic Studies (in Asia), 2(2), 3-12. https://doi.org/10.1080/19370679.2008.12023194
• Yardim, M., & Karakoyunlu, B. (2021). 11 Eylül Sonrası Valeurs Actuelles ve L’express’de Medeniyetler Çatışması ve İslam Algısı. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi, 4(2), 251-262. https://doi.org/10.47951/mediad.1020796
• Zelkovitz, I., & Limor, Y. (2024). Postage Stamps as Political and Religious Propaganda: The Case of Hamas. Studies in Conflict & Terrorism, 0(0), 1-16. https://doi.org/10.1080/1057610X.2024.2403058