AB Raporları Üzerinden Ak Parti Dönemi Demokratikleşme Politikalarının Analizi

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 1, 173 - 183, 31.03.2018

Mahmut Bozan

Öz

Demokratik rejimlerde kamu politikalarının oluşturulması, uygulanması ve değerlendirilmesi şeffaf bir süreç içinde gerçekleşir. Bir sonraki dönemde devleti idare etme yetkisinin alınması, önceki dönemde uygulanan politikaların başarı düzeyi ile yakından ilgilidir. Bu sebeple iktidara talip olan siyasi partilerin kamuoyuna açıkladıkları parti programları ile milli iradeyi temsil etme hakkını kazanan partinin hükümet programı oldukça önemli politika araçları ve siyasi belgelerdir. Ancak uygulamaya konulan kamu politikalarının denetimi ve değerlendirmesi için yalnız başına parlamento yeterli değildir. Başta güçlü bir sivil toplum ve medya olmak üzere ihtisaslaşmış kurumlara ihtiyaç vardır. Ayrıca küresel ölçekte meşruiyeti resmen kabul edilen bir takım uluslararası kuruluşların takip ve değerlendirmeleri de kamu politikalarının sağlıklı değerlendirilmesine katkı sağlayabilir. Türkiye’de kamu politikalarının değerlendirilmesinde bu sayılanlara ilave olarak Avrupa Birliği üyelik sürecinde hazırlanan yıllık değerlendirme raporları da önemli bir fonksiyona sahiptir. Her ne kadar bu raporların objektifliği tartışma konusu olsa da hariçten bir bakışı yansıtması ve raporun kendisinin de eleştiriye açık olması açısından dikkate alınmasını önemli kılmaktadır. Bu çalışmada Türkiye tarihinde çok partili hayata geçtikten sonra en uzun süredir tek başına iktidar olan AK Parti Hükümetlerinin uyguladığı politikalar, hem parlamentoda güvenoyu alan hükümet programları, hem de bu programların uygulanmasını yakından izleyen Avrupa Komisyonunun yıllık ilerleme raporları üzerinden değerlendirilecektir. Değerlendirme, Hükümet Programları ve İlerleme Raporlarının kapsamı ve sektörel çeşitliliği dikkate alınarak sadece demokratikleşme süreci ile sınırlı tutulmuştur. Değerlendirmede açık politika belge ve raporları üzerinden kıyaslama ve analiz yöntemi kullanılacaktır. Benzer şekilde Türkiye’nin üyesi olduğu uluslararası kuruluşların demokratikleşme sürecine ilişkin raporları da yapılan analizde dikkate alınacaktır. Sonuç olarak Türkiye’nin yaklaşık olarak son 15 yıllık sürede demokratikleşmede kat ettiği merhale iç ve dış gözlemlerin örtüşme ve ayrışmaları üzerinden objektif olarak değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

AB İlerleme Raporu, Hükümet Programı, Demokratikleşme

Kaynakça

• Akçiçek, Arda (2015). 2014 İnsani Gelişme Endeksi ve Türkiye’nin İnsani Gelişme Performansı, Stratejik Düşünce Enstitüsü. Anadolu Ajansı (2017). http://aa.com.tr/tr/gunun-basliklari/ab-bakani-ve-basmuzakereci-celikapnin-raporu-aynen-iade-edilecektir/855659?amp=1, 06.07.2017. Erişim: 01.10.2017. Avrupa Komisyonu 2016 Türkiye Raporu, Brüksel, SWD (2016) 366 nihai, http://www.ab.gov.tr/index.php?p=46224. Avrupa Komisyonu 2015 Türkiye Raporu, Brüksel, SWD (2015) 216, http://www.ab.gov.tr/index.php?p=46224. Avrupa Komisyonu Türkiye 2014 Yılı İlerleme Raporu, Brüksel, SWD(2014) 307. Avrupa Komisyonu Türkiye 2013 Yılı İlerleme Raporu, Brüksel, SWD (2013) 417. Avrupa Komisyonu Türkiye 2012 Yılı İlerleme Raporu, Brüksel, SWD (2012) 336. Avrupa Komisyonu Türkiye 2011 Yılı İlerleme Raporu, Brüksel, SEC (2011) 1201 Avrupa Komisyonu Türkiye 2010 Yılı İlerleme Raporu, Brüksel, SEC(2010) 1327 Avrupa Komisyonu Türkiye 2009 Yılı İlerleme Raporu, Brüksel, SEC(2009)1334 Avrupa Komisyonu Türkiye 2008 Yılı İlerleme Raporu, Brüksel, SEC (2008) 2699 Avrupa Komisyonu Türkiye 2007 Yılı İlerleme Raporu, Brüksel, SEC (2007) 1436 Avrupa Komisyonu Türkiye 2006 Yılı İlerleme Raporu, Brüksel, SEC (2006) 1390 Avrupa Komisyonu Türkiye 2005 Yılı İlerleme Raporu, Brüksel, SEC (2005) 1426 Avrupa Komisyonu Türkiye 2004 Yılı İlerleme Raporu, Brüksel, SEC(2004) 1201 DPT (2003). Türkiye’nin Avrupa Birliğine Katılım Sürecine İlişkin 2003 Yılı İlerleme Raporu, DPT, Avrupa Birliği ile İlişkiler Genel Müdürlüğü, Ankara. TBMM (2002) 58. Hükümet Programı https://www.tbmm.gov.tr/ kutuphane/e_kaynaklar_kutuphane_hukumetler.html. TBMM (2003) 59. Hükümet Programı https://www.tbmm.gov.tr/ kutuphane/e_kaynaklar_kutuphane_hukumetler.html. TBMM (2007) 60. Hükümet Programı https://www.tbmm.gov.tr/ kutuphane/e_kaynaklar_kutuphane_hukumetler.html. TBMM (2011) 61. Hükümet Programı https://www.tbmm.gov.tr/ kutuphane/e_kaynaklar_kutuphane_hukumetler.html. TBMM (2014) 62. Hükümet Programı https://www.tbmm.gov.tr/ kutuphane/e_kaynaklar_kutuphane_hukumetler.html. TBMM (2015) 64. Hükümet Programı https://www.tbmm.gov.tr/ kutuphane/e_kaynaklar_kutuphane_hukumetler.html. TBMM (2015) 65. Hükümet Programı https://www.tbmm.gov.tr/ kutuphane/e_kaynaklar_kutuphane_hukumetler.html. TÜİK (2014). Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması, 2006-2014, http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist, erişim: 01.06.2016. TUİK (2017). Haber Bülteni, Sayı: 24579, www.tuik.gov.tr/PdfGetir.do?id=24579, Erişim: 01.10.2017. UNDP (2016). Human Development Report, http://hdr.undp.org/sites/default/files/2016_human_development_report.pdf, Erişim: 01.10.2017. YSK (2017). Yüksek Seçim Kurulu Karar No: 663, http://www.ysk.gov.tr/ysk/content/conn/YSKUCM, Erişim: 01.10.2017.