KENTSEL VE KIRSAL BÖLGEDE EĞİTİM GÖREN OKUL ÖNCESİ ÇOCUKLARININ DEĞER DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 1, 43 - 54, 31.03.2023

Büşra Yalgın , Hüseyin Çalışkan

Öz

Değerler erken çocukluk döneminde temelleri atılan ve içinde bulunulan çevreden etkilenen dinamik bir olgudur. Bu bağlamda okul öncesi öğrencilerinin değerlere duyarlı olmaları önemlidir. Bu araştırma öğretmen görüşlerine göre kırsal ve kentsel bölgede eğitim gören okul öncesi öğrencilerinin değer düzeylerini belirlemek ve farklı değişkenler açısından durumlarını karşılaştırmak amacıyla yapılmıştır. Dolayısıyla araştırma betimsel tarama modelinde nicel bir araştırma olarak tasarlanıp gerçekleştirilmiştir. Araştırma grubu, Türkiye’nin farklı bölgelerinde bulunan okul öncesi eğitim kurumlarında eğitim gören 232 okul öncesi dönem öğrencisinden oluşmaktadır. Bu araştırmada veri toplama aracı olarak “Okul Öncesi Değerler Ölçeği-Öğretmen Formu” tercih edilmiştir. Kullanılan ölçekten elde edilmiş olan verilerin analiz işleminde araştırmanın amacı bağlamında Kruskal Wallis ve Mann Whitney U testleri ve aritmetik ortalamadan yararlanılmıştır. Yürütülen araştırma sonucunda okul öncesi dönem öğrencilerinin değerlere duyarlılık düzeylerinin yüksek düzeyde olduğu; kadın öğrencilerin lehine cinsiyet değişkeni bağlamında anlamlı farklılıklar oluştuğu sonucuna ulaşılmıştır. Kullanılan ölçek işbirliği, sorumluluk, dürüstlük, saygı, paylaşım ve dostluk alt boyutlarına sahiptir. Sonuçların boyutların toplamı bağlamında anlamlı farklılıklar göstermediği, alt boyutlar bağlamında ise aile türü değişkenine göre çekirdek ailelerin lehine; sorumluluk ve saygı, konut yapısı değişkenine göre apartmanda yaşayanların lehine; saygı, okulun fiziksel donanımı değişkenine göre yeterli fiziksel donanıma sahip olanların lehine; saygı, dostluk, paylaşım boyutlarında anlamlı farklılıklar gösterdiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

değer, değerler eğitimi, okul öncesi dönemde değerler eğitimi

Destekleyen Kurum

Sakarya Üniversitesi

Kaynakça

• Akçay, İ. (2006). Farklı ülkelerde okul öncesi öğrencilerine yönelik çevre eğitimi. Doktora Tezi. Bursa Üniversitesi, Bursa.
• Adıgüzel, A. (2011). Okul değişkenlerinin eğitimde verimliliğe etkisi. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 45-64.
• Aktepe, V., & Yalçınkaya, E. (2016). Okul ortamında değerler eğitiminin öğrenci görüşlerine göre çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 113-131.
• Creswell, J.W. (2017). Eğitim araştırmaları: Nicel ve nitel araştırmanın planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi. Edam.
• Çakmak, Ö. Ç. (2010). Okul öncesi eğitim kurumlarında aile katılımı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1), 1-18. https://doi.org/10.11616/AbantSbe.256
• Çiftçi, C., & Çağlar, A. (2014). Ailelerin sosyoekonomik özelliklerinin öğrenci başarısı üzerindeki etkisi fakirlik kader midir? İnsan Bilimleri Dergisi, 11 (2), 155-175. https://doi.org/10.14687/ijhs.v11i2.2914
• Delijeva, G., & Ozola, A. (2021, Mayıs). Toplum içinde okul öncesi eğitimde değerlerin yetkinlik temelli öğrenim içeriği uygulanarak gerçekleştirilmesi. Uluslararası Bilimsel Konferans Bildirileri (Cilt 2, s. 715-728).
• Göksoy, S. (2017). Okulların altyapı yeterliliği. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi, 1(1), 9-15.
• Gürbüz S., & Şahin F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• İzzati, UA, Bachri, BS, Sahid, M., & Indriani, DE (2019). Karakter eğitimi: Endonezya'daki ilkokullarda ahlaki bilgi, ahlaki duygu ve ahlaki eylemde cinsiyet farklılıkları. Üstün Yetenekli Genç Bilim Adamlarının Eğitimi Dergisi, 7 (3), 547-556.
• Johansson, E. (2002). Okul öncesi etkileşimde ahlak: Çocukların ahlakı ile çalışmak için öğretmenlerin stratejileri. Erken Çocukluk Gelişimi ve Bakımı Dergisi, 172 (2), 203-221.
• Kandır, A., & Alpan, U. Y. (2008). Okul öncesi dönemde sosyal-duygusal gelişime anne-baba davranışlarının etkisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 14 (14), 33-38.
• Kara, M. A. (2016). Toplumsal dayanışma kavramı temelinde imece kültürü: Tirebolu-Doğankent yöresi örneği1. İnternational Journal of Social Science, 53, 377-386. https://doi.org/10.9761/JASSS4863
• Karoğlu, H., & Ünüvar, P. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarınn gelişim özellikleri ve sosyal beceri düzeyleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (43), 231-254. https://doi.org/10.21764/efd.12383
• Karakaya, İ. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. A. Tanrıöğen (Edt.), Anı Yayıncılık, Ankara.
• Kayır, G. (2011). Ortaöğretim Öğrencilerinin Değer Algılarının İncelenmesi: Eskişehir İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Kesici, A. (2018). Lise öğrencilerinin sorumluluk düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38 (3), 965-985. https://doi.org/10.17152/gefad.380376
• Kıldan, A. O. (2010). Okul öncesi eğitim bağlamında; "Eğitim hizmetlerinde kalite". Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 111-130.
• Koçyiğit, A. (2019). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki değerler eğitimine yönelik veli tutumları (Sivas ili örneği). (Yüksek Lisans Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No: 549959).
• Meriç, A., & Özyürek, A. (2018). Okul öncesi dönem çocukların ahlaki ve sosyal kural bilgilerinin incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8 (14), 137-166. https://doi.org/10.26466/opus.378956
• Neslitürk, S., & Çeliköz, N. (2015). Okulöncesi değerler ölçeği aile ve öğretmen formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (24), 19-42. https://doi.org/10.14582/DUZGEF.405
• Oruç, C. (2010). Okul öncesi dönem çocuğunda ahlaki değerler eğitimi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, (2), 37-60.
• Özkubat, S. (2013). Okul öncesi kurumlarında eğitim ortamlarının düzenlenmesi ve donanım. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 4 (2), 58-66.
• Sodirovich, SJ (2022). Okul öncesi çocukların eğitimin içeriği ulusal değerlere göre. Avrupa Uluslararası Multidisipliner Araştırma ve Yönetim Çalışmaları Dergisi, 2 (4), 223-225.
• TDK. (2011). Güncel Türkçe Sözlük. Erişim Tarihi: 4 Kasım 2020, http://tdk.gov.tr/
• Turhan, S. (2018). Türklerde milli değerlerden birisi: Ana-baba sevgisi. Folklor Akademi Dergisi, 1 (1), 137-148. https://doi.org/10.32590/fad.17
• Yaşartürk, İ. (2019). İlkokul öğrencilerinin adalet, dürüst olma, sorumluluk ve yardımseverlik değerlerine yönelik yargılarının Kohlberg’in ahlak gelişim kuramına göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Yazıcı, K. (2006). Değerler eğitimine genel bir bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, (19), 499-522.
• Yıldırım, S.G. (2019). Değerler eğitimine yönelik bir model önerisi: Değer içselleştirme. (Doktora Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No: 581988).
• Zdanevych, L., Syrova, Y., Kolosova, S., Pyvovarenko, M., & Kurhannikova, O.(2020). Kültür ve eğitim alanında okul öncesi çocuklara değerler sistemini aşılamak. Evrensel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8 (11B), 5991–5999. https://doi.org/10.13189/ujer.2020.082235