TÜRK-RUS İLİŞKİLERİNDE EKONOMİ: 2000 SONRASI BİR DEĞERLENDİRME

Year 2020, Issue: 85, 35 - 44, 31.03.2020

Ertugrul Gazi Aksoy

Abstract

Birinci Dünya Savaşı sonrasında Türkiye ve Rusya ilişkileri inişli-çıkışlı kulvarda ilerlemiştir. Ancak, her iki devletin birbirleriyle olan ekonomik ilişkileri siyasi ilişkilerine nazaran daha iyi bir boyutta olmuştur. 2002 sonrası süreçte ekonomiyle birlikte siyasi ilişkilerde de gelişme kaydedilmiştir. İkili ilişkilerdeki ekonomik orantısızlık, Türkiye’nin siyasi anlamda aktif politika üretimine engel olmaktadır. Dolayısıyla bu çalışma içerisinde, Türkiye Cumhuriyeti ve Rusya Federasyonu’nun ekonomik ilişkilerinin tarihi ele alınacak ve Rusya’nın ekonomik üstünlüğünü Türkiye ile siyasi ilişkilerde nasıl kullanmaya çalıştığına değinilecektir.

Keywords

Türkiye, Rusya, Ekonomik İlişkiler

ECONOMY IN TURKISH-RUSSIAN RELATIONS: AN EVALUATION AFTER 2000

Abstract

After the First World War, the relations between Turkey and Russia have progressed on a rolling course. However, the economic relations of both states have been better than their political relations. In the post-2002 period, along with the economy, political relations have improved. The economic disproportion in bilateral relations hinders Turkey’s active policy production. Therefore, in this study, the history of the economic relations of the Republic of Turkey and the Russian Federation will be discussed and how Russia tries to use its economic superiority in political relations with Turkey will be discussed.

Keywords

Turkey, Russia, Economic Relations

References

• Özersay, K. "Montreux Boğazlar Sözleşmesi," içinde Türk Dış Politikası - Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar Cilt I (1919-1980), B. Oran Ed. İstanbul: İletişim Yayınları, 2006, ss. 370-384.
• Tellal, E."SSCB'yle İlişkiler," içinde Türk Dış Politikası - Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar Cilt I (1919-1980), B. Oran Ed. İstanbul: İletişim Yayınları, 2006, ss. 314-324.
• Erhan, Ç."ABD ve NATO'yla İlişkiler," içinde Türk Dış Politikası - Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar Cilt I (1919-1980), B. Oran Ed. İstanbul: İletişim Yayınları, 2006, ss. 681-715.
• Scott, L."International History: 1945-1990," içinde The Globalization of World Politics: An Introduction to International Relations, J. Baylis, S. Smith, and P. Owens Eds. New York: Oxford University Press, 2001.
• Qasımlı, M. SSCB Türkiye İlişkileri: Türkiye’de 1980 Darbesi’nden SSCB’nin Dağılmasına Kadar. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2012.
• Bölükbaşı, S. "Behind The Turkish-Israeli Alliance: A Turkish View," Journal of Palestine Studies, vol. 29, no. 1, ss. 21-35, 1999.
• Gözen, R. "Türk Dış Politikasında Değişim Var mı?," içinde Türkiye'nin Değişen Dış Politikası, C. Yenigün and E. Efengil Eds. Ankara: Nobel Yayıncılık, 2010, ss. 19-35.
• Bozkurt, G. S."Türkiye-Rusya İlişkileri: Tarihi Rekabetten Çok Boyutlu İşbirliğine," içinde Türkiye'nin Değişen Dış Politikası, C. Yenigün and E. Efengil Eds. Ankara: Nobel Yayıncılık, 2010, ss. 699-723.
• Yılmaz, S. and Yakşi, A."Osmanlı Devleti’nden Günümüze Türk-Rus İlişkileri," TYB Akademi, vol. 17, ss. 9-57, 2016.
• Sarı, Y."Türkiye-Rusya İlişkileri," içinde Osmanlı'dan Günümüze Türkiye'nin Dış Politikası, A. Çaylak and S. A. Avcu Eds. Ankara: Savaş Yayınevi, 2018.
• Özbay, F."Soğuk Savaş Sonrası Türkiye-Rusya İlişkileri: 1992-2010," Bilge Strateji, vol. 3, no. 4, ss. 35-77, 2011.
• Çelikpala, M.""Rusya Gazı Keser Mi?": Son Gelişmeler Işığında Türkiye-Rusya Enerji İlişkilerine Bakmak," içinde Türkiye ve Rusya İlişkilerinde Değişen Dinamikler: Kuşku ile Komşuluk, G. Özkan, E. Balta, and B. Beşgül Eds. İstanbul: İletişim Yayınları, 2017, ss. 205-224.
• Gürün, K. Türk-Sovyet İlişkileri, (1920-1953). Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1991.
• Korhan, T. "Türkiye Cumhuriyeti’nin İlk Yıllarında Türk-Rus Ticari ve Ekonomik İlişkileri Üzerine," Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol. 12, no. 1, ss. 91-104, 2012.
• Çalışkan, Ü."Türk Kurtuluş Savaşına Sovyet Rusya'nın Mali ve Askeri Yardımları," Karadeniz Araştırmaları, vol. 9, ss. 35-54, 2006.
• Özder, F. "Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı Ekseninde Atatürk Dönemi Türk-Sovyet Ekonomik ve Ticari İlişkileri," Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, vol. 60, ss. 143-170, 2017.
• Müderrisoğlu, A.Kurtuluş Savaşı’nın Mali Kaynakları. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2013.
• Müderrisoğlu, A."Kurtuluş Savaşının Mali Kaynakları," Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, vol. 4, no. 13, ss. 27-54, 1994.
• Dokuyan, S. "İkinci Dünya Savaşı Sonrasında Sovyetler Birliği'nin Türkiye'den İstekleri," CTAD, vol. 9, no. 18, ss. 119-135, 2013.
• Yücel, H.Cumhuriyet Ekonomisinin Kuruluşu ve Gelişimi. Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları, 2017.
• Kurban, V."1950-1960 Yıllarında Türkiye İle Sovyetler Birliği Arasındaki İlişkiler," Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, vol. 14, no. 28, ss. 253-282, 2014.
• Hodaloğulları, Z. and Aydın, A."Türkiye ile Rusya Arasındaki Doğal Gaz İşbirliğinin Türkiye’nin Enerji Güvenliğine Etkisi," Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, vol. 9, no. 43, ss. 744-755, 2016.
• Karaçay, A. B."Türkiye-Rusya İlişkilerinin Unutulan İnsani Boyutu," içinde Türkiye ve Rusya İlişkilerinde Değişen Dinamikler: Kuşku ile Komşuluk, G. Özkan, E. Balta, and B. Beşgül Eds. İstanbul: İletişim Yayınları, 2017, ss. 225-248.
• Olson, R.Türkiye'nin Suriye, İsrail ve Rusya İle İlişkileri: 1979-2001. Ankara: Orient Yayınları, 2005.
• Büyükakıncı, E. "Türk Rus İlişkilerinin Değerlendirilmesi: Güvenlik Sorunsalından Çok Boyutlu Derinliğe Geçiş," içinde Sovyetler Birliği’nin Dağılmasından Yirmi Yıl sonra Rusya Federasyonu: Türk Dilli Halklar ve Türkiye ile İlişkiler, E. Büyükakıncı and E. Bacanlı Eds. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 2012, ss. 779-842.
• Hill, F. and Taspinar, O."Turkey and Russia: Axis of the Excluded?," Survival, vol. 48, no. 1, ss. 81-92, 2006.
• TÜİK. "Konularına Göre İstatistikler: Dış Ticaret İstatistikleri." http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1046 (Erişim Tarihi: 10 Aralık 2020).
• Saçık, S. Y. "Türkiye’de Bavul Ticaretinin Dış Ticaret İçerisindeki Yeri ve Büyüme - Bavul Ticareti İlişkisi," Gaziantep University Journal of Social Sciences, vol. 12, no. 4, ss. 807-815, 2013.
• Çelikpala, M."Rusya Federasyonuyla İlişkiler," içinde Türk Dış Politikası - Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar Cilt III (2001-2012), B. Oran Ed. İstanbul: İletişim Yayınları, 2017, ss. 532-559.
• Duman, M. and Samadov, N."Türkiye ile Rusya Federasyonu Arasındaki İktisadi ve Ticari İlişkilerin Yapısı Üzerine Bir inceleme," Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol. 6, no. 2, ss. 25-47, 2003.
• Öniş, Z. and Yılmaz, Ş. "Turkey and Russia in a shifting global order: cooperation, conflict and asymmetric interdependence in a turbulent region," Third World Quarterly, vol. 37, no. 1, ss. 71-95, 2016.
• Yardımcı, O. "Energy Cooperation in the History of Turkish-Russian Relations." https://www.linkedin.com/pulse/energy-cooperation-history-turkish-russian-relations-okan-yard%C4%B1mc%C4%B1 (Erişim Tarihi: 2 Mart 2018).
• Warhola, J and Mitchell, W."The Warming of Turkish-Russian Relations: Motives and Implications," Demokratizatsiya: The Journal of Post-Soviet Democratization, vol. 14, no. 1, ss. 127-143, 2006.
• Çulha, E."Türk-Rus İlişkilerinin Kronolojisi (1991-2017)," Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, vol. 3, no. 2, ss. 287-298, 2016.
• Erşen, E. "Zihinsel Kurgular ve Dış Politika: Avrasyacılık Örneği," içinde Mekan, Kimlik, Güç ve Dış Politika, G. Ayman Ed. İstanbul: Yalın Yayıncılık, 2012.
• Aktürk, Ş. "Turkish-Russian Relations after the Cold War (1992-2002)," Turkish Studies, vol. 7, no. 3, ss. 337-364, 2006.
• Arafat, M. and Alnuaimy, L. O. M."The Turkish-Russian Relations in the Era of Akp," Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, vol. 13, no. 2, ss. 103-133, 2011.
• Masumova, N. R."Russia and Turkey: Resetting Economic Partnership," Perceptions: Journal of International Affairs, vol. 23, no. 2, ss. 33-50, 2018.
• Haber7. "Rusya, Türkiye kararını açıkladı." http://ekonomi.haber7.com/ekonomi/haber/2277815-rusya-turkiye-kararini-acikladi (Erişim Tarihi: 3 Mart 2017).
• Özalp, M. "Türkiye'de Nükleer Enerji Kurulumunun Enerjide Dışa Bağımlılık ve Arz Güvenliğine Etkisi," Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, vol. 18, no. 2, ss. 175-188, 2017.
• Furuncu, Y."Türkiye’nin Enerji Bağımlılığı ve Akkuyu Nükleer Enerji Santralı," Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Fen Bilimleri Dergisi, vol. 37, ss. 198-207, 2016.
• Yılmaz, E."Güvenlik ve Ekonomik Boyutuyla Nükleer Enerji Tartışmaları: Akkuyu Nükleer Santrali Örneği," Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol. 39, no. 1, ss. 227-245, 2015.
• BBCTürkçe. "TürkAkım: Putin'in isim babası olduğu doğalgaz boru hattı projesi." https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-51018807 (Erişim Tarihi: 8 Ocak 2020).
• İlter, E. and Kınık, H. "Türkiye’nin Enerji Denklemi: Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı ve Türk Akımı," Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 18, ss. 185-200, 2017.
• Kaynak, B. " Mavi Akım’dan Türk Akım’a Türkiye’nin Rusya’ya Enerji Bağımlılığının Bir Değerlendirmesi," Aurum Sosyal Bilimler Dergisi, vol. 3, no. 1, ss. 79-90, 2018.
• TÜİK. "Konularına Göre İstatistikler: Turizm İstatistikleri." http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1046 (Erişim Tarihi: 10 Aralık 2020).
• Kranz, M."Doğu Akdeniz’de enerji rekabeti: Rusya Lübnan’da üstünlüğü ele geçirdi." https://www.al-monitor.com/pulse/tr/contents/articles/originals/2019/04/lebanon-amercian-russia-influence-energy-sectors.html (Erişim Tarihi: 10 Nisan 2019).
• Demirci, M. C."Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki sondaj faaliyeti Rusya ile ilişkilerini nasıl etkiler?" https://tr.euronews.com/2019/05/10/turkiye-nin-dogu-akdeniz-deki-sondaj-faaliyeti-rusya-ile-iliskilerini-nasil-etkiler-kibris (Erişim Tarihi: 10 Mayıs 2019).
• Aksoy, M.. "Rusya'nın derdi Hafter değil enerji." https://www.star.com.tr/acik-gorus/rusyanin-derdi-hafter-degil-enerji-haber-1509524/ (Erişim Tarihi: 26 Ocak 2020).