Sirah Education as Acculturation Activity in The Digital

Year 2025, Issue: 29, 91 - 102, 20.10.2025

Nejla Ceyhan

https://doi.org/10.32950/rid.1689637

Abstract

Sirah, is the life story of the prophet Muhammad, but which is not a chronological biographical narrative, is a transhistorical narrative of a universal and intrinsic construction. It can be said that Sirah, with its aspect that transcends the boundaries of time and space, has reached the possibility of mass access today more than in history. Various tools of the digital age should be used especially for mass access within the scope of formal and non-formal education of Siyer. The fact that this use is not at the desired level today is due to the continued use of classical tools in formal education, the principled difficulties encountered in the use of Sirah material as digital content, the lack of effort to overcome the difficulties, and the lack of knowledge about digital tools. Another issue that is as important as the use of digital age tools and equipment in the formal Sirah education model is the need to work on the presentation of the content material in a way that appeals to the present, taking into account social demand and need. The scope of non-formal education activities should be developed at least as much as the place given to Sirah in formal education. Sirah education which is started in the school environment during childhood should always have a place in the educational agenda of the society with non-formal education activities even after school life ends. However, the opposite is the case. The fact that non-formal education activities on Sirah consist of limited education in Qur’an courses, academic studies have problems in reaching the level of the public, inadequate and insipid in arousing interest and curiosity are among the points where Sirah is weak in terms of acculturation. There are a few recent articles in the literature on the importance and usage of digital tools and materials in the field of Islamic sciences, but there is no research that deals with the usage of digital materials and portals specific to Sirah education. For this reason, this study was written to examine the usage of digital age tools and materials in Sirah education as a comprehensive universal acculturation activity within the scope of formal and non-formal education activities. In the 21st century, Sirah, as the embodiment of religious life and culture, should comprehensively plan its education and acculturation activities with digital age tools. In our research, in addition to saving the existing literature from insipidity and making it interesting, what can be done about the model of Sirah education and acculturation with digital age tools is emphasized, information about the historical process is included and update suggestions are made. Case study model, one of the qualitative research designs, was used in the study. The aim here is to investigate one or more situations in depth. Since this model allows to define and evaluate the details of an event, it was used to analyze the integration of Sirah education into digital age tools and materials. In addition, document analysis was also used in the sections related to the updating of Sirah education materials, and this method was used to analyze the written materials containing information on the subject. Examples of digital applications related to Sirah education were scanned electronically. By examining the technologies used, it was tried to draw a picture of what is going on in the digital media related to Sirah education and what should be done. As a result of the research, it was seen that the educational activities of Sirah are far from attracting the interest of the learners and that the 21st century opportunities are not fully utilized in the digital sense in Sirah educational activities. For this purpose, the proposal to establish an educational network called ‘Sirah Digital Network’ (SEDA) as a comprehensive study, and to prepare a digital education plan and access map by a large-scale team with the participation of experts in different disciplinary fields has been included in the study. It is thought that the study will provide preliminary information about digital Sirah education within the scope of all formal-nonformal activities and will guide especially extra-curricular education research in the future. It is also planned to pioneer research on the re-evaluation of the access limits of Sirah in terms of acculturation activity using digital age opportunities.

Keywords

Sirah , Education , Method , Digital acculturation , non-formal education , Formal education.

Dijital Çağda Kültürleme Faaliyeti Olarak Siyer İlmi/Eğitimi

Abstract

Dönemsel biyografi anlatısı olmayan Siyer, evrensel ve fıtrî bir inşanın tarih üstü anlatımıdır. Zaman ve mekân sınırlarını aşan yönüyle Siyer’in tarihte olduğundan çok bugün kitlesel erişim imkanına eriştiği söylenebilir. Dijital çağın muhtelif araçları, Siyer’in örgün ve yaygın eğitimi kapsamında kitlesel erişim için özellikle kullanılmalıdır. Bu kullanımın bugün istenilen düzeyde olmayışı; örgün eğitimde klasik araçların kullanımına devam edilmesinden, dijital içerik olarak Siyer malzemesinin kullanımında karşılaşılan ilkesel zorluklardan, zorlukların aşılmasına yönelik gerekli mesainin harcanmamasından ve dijital araçlarla ilgili bilgi yetersizliğinden kaynaklanmaktadır. Örgün Siyer eğitim modelinde dijital çağ araç ve gereçlerin kullanılması kadar önemli bir diğer konu, yaygın eğitim kapsamında içerik malzemesinin toplumsal talep ve ihtiyaç göz önünde bulundurularak güncele hitap eder tarzda sunumu için çalışmaların yapılması gerekliliğidir. En az örgün eğitimde Siyer’e açılan yer kadar yaygın eğitim faaliyetlerinin kapsamı geliştirilmelidir. Okul ortamında öğretimine başlanılan Siyer, okul hayatı bitse de yaygın eğitim faaliyetleri ile halkın eğitim gündeminde daima yer sahibi olmalıdır. Siyer’e dair yaygın eğitim faaliyetlerinin Kur’an kurslarındaki sınırlı eğitimden ibaret olması, akademik çalışmaların halkın düzeyine inmede sorun yaşaması, ilgi, merak uyandırmada yetersiz, yavan kalışı kültürleme hususunda Siyer’in zayıf kaldığı noktalar arasındadır. Literatürde İslamî ilimler alanında dijital araç-gereçlerinin önemine ve kullanımına dair yakın zamanlı birkaç makale çalışması mevcut olmakla birlikte Siyer eğitimine münhasır dijital materyallerin ve portalların kullanımını ele alan bir araştırmaya rastlanılmamıştır. Bu sebeple kapsamlı evrensel bir kültürleme faaliyeti olarak Siyer eğitimde dijital çağ araç ve gereçlerinin kullanımını örgün ve yaygın eğitim faaliyetleri kapsamında inceleyen bu araştırma kaleme alınmıştır. 21. yüzyılda dinî hayatın ve kültürün vücut bulmuş hali olarak Siyer, eğitim programı dahilinde dijital çağ araçları üzerinden örgün ve yaygın kültürleme faaliyetini kapsamlı şekilde planlamalıdır. Araştırmamızda, mevcut literatürün yavanlıktan kurtarılması, ilgi çekice hale getirilmesi için neler yapılması gerektiğine dair önerilerin yanı sıra dijital çağ araçları ile Siyer eğitimi ve kültürleme modeline dair yapılabilecekler üzerinde durulmuş, tarihi sürece dair bilgilere yer verilmiş ve bu minvalde güncelleme önerileri getirilmiştir. Çalışmada nitel araştırma desenlerinden biri olan durum çalışması modeli kullanılmıştır. Burada amaç bir yahut birkaç durumun derinlemesine araştırılmasıdır. Bu model bir olayın ayrıntılarını tanımlamaya ve değerlendirmeye imkân sağladığından Siyer eğitiminin dijital çağ araç ve gereçlerine entegre olma durumunu analiz etmek üzere kullanılmıştır. Ayrıca doküman incelemesi de Siyer eğitim materyallerinin güncellenmesi ile ilgili kısımlarda kullanılmış, konu hakkında bilgilerin yer aldığı yazılı materyallerin analizinde bu yöntemden istifade edilmiştir. Siyer eğitimi ile ilgili dijital uygulama örnekleri elektronik ortamda taranmıştır. Kullanılan teknolojiler incelenerek, Siyer eğitimi ile ilgili dijital mecrada nelerin olup bittiğine, nelerin olması gerektiğine dair bir resim çizilmeye çalışılmıştır. Araştırma sonucunda, Siyer eğitim faaliyetlerinin öğrenicilerin ilgisini çekmekten uzak olduğu, Siyer eğitim faaliyetlerinde 21. yüzyıl imkanlarının dijital manada tam olarak kullanılmadığı görülmüştür. Bunun için kapsamlı bir çalışma olarak ‘Siyer Dijital Ağı’ (SEDA) isimli bir eğitim ağının oluşturulması, farklı disiplin alanlarında uzman kişilerin katılımlarıyla büyük çaplı bir ekip tarafından dijital eğitim planının ve erişim haritasının hazırlanması önerisi çalışmada yer bulmuştur. Çalışmanın, örgün ve yaygın eğitim faaliyetlerinin tamamı kapsamında dijital Siyer eğitimi ile ilgili önbilgi sağlayacağı ve özellikle müfredat dışı eğitim araştırmalarına ilerleyen süreçte rehberlik edeceği düşünülmektedir. Ayrıca dijital çağ imkanları kullanılarak kültürleme faaliyeti bakımından Siyer’in erişim sınırlarının yeniden değerlendirilmesine yönelik araştırmalara öncülük etmesi planlanmaktadır.

Keywords

Siyer , Eğitim , Yöntem , Dijital kültürleme , Yaygın eğitim , Örgün eğitim.

References

• Açıl, Berat. “Tercümeden Telife, Osmanlı’dan Günümüze Siyer Yazıcılığında Ne(Ler) Değişti?”. Siyer-Edebiyat İlişkisi, Siyer Atölyesi Tebliğler Kitabı. İstanbul: 2010.
• Altıntaş, Mustafa Cabir. "Din Eğitiminde Yapay Zekâ Teknolojileri: Fırsatlar Ve Etik Tartışmalar." İslami İlimler Dergisi 40 (2025), 95-119.
• Andı, M. Fatih. “Popüler Siyer Kitaplarında Dil, Üslup Ve Estetik Sorunları”. Türkiye’de Popüler Siyer Çalışmaları: Siyer Atölyesi 2011-2012, Tebliğler Kitabı. İstanbul: Meridyen Kitaplığı, 2013.
• Atmaca, Esra. “Yaygın Din Eğitiminde Yetişkinlerin Siyer Öğrenimi Üzerine Bir Araştırma (Sakarya İli Örnekliğinde)”. The Journal Of Social Sciences 31/31 (2024), 157-174.
• Baş, Eyüp. “Çocuklara Hz. Peygamber’i (S.A.S) Tanıtmaya Yönelik Türkiyede’deki Dijital Platformlar Hakkında Tespit Ve Değerlendirmeler”. 8. Dini Yayınlar Kongresi Dijital Yayıncılık. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 28-30 Mayıs 2021.
• Berk, Mustafa Evren- Ahmet Hasdemir. “Dezenformasyon’un dönüşümü: Sahte içerikler”. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 9/2 (2023), 33-48.
• Birkök, Mehmet Cüneyt. “Bir Toplumsallaştırma Aracı Olarak Eğitimde Alternatif Medya Kullanımı: Sinema Filmleri: Alternate Media Usage İn Education As A Socialization Tool: Movies”. Journal Of Human Sciences 5/2 (2008), 1-12.
• Danış, Zeynep Kevser Şerefoğlu. “Dinî Romanlarda Peygamber Ve Sünnet Algısı”. Türkiye’de Tüm Yönleriyle Siyer Çalışmaları Sempozyumu Tebliğ Kitabı (9-12 Nisan 2015) 2/189-201.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Kur’an Yolu Meâli. 2020.
• Elhan, Büşra Nur. “Siyer-i Nebî İslâm Tasvir Sanatında Hz. Muhammed’in Hayatı” Adlı Eser Üzerine Bir İnceleme”. Siyer Araştırmaları Dergisi 14 (2023), 127-134.
• Eroğlu, Ayşe Farsakoğlu. “Türk İslâm Edebiyatının Konusu Olarak Siyer”. İslâmî İlimlerde Siyer. Ed. Feyza Betül Köse. Kahramanmaraş: Samer Yayınları, 2019.
• Erşahin, Seyfettin. “Osmanlı Toplumunun Hz. Muhammed Hakkındaki Bilgi Kaynakları Üzerine Bir Bibliyografya Denemesi”. İslami Araştırmalar Dergisi 18/3 (2005), 335-339.
• Fayda, Mustafa. “Siyer Ve Megâzî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 37/319-324. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
• Gül, Mutlu. “Hadislerin Ma ‘Nen Rivayeti Bağlamında Çocuk Ve İlk Gençlik Edebiyatında Siyerin Kurgusal Anlatımı”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 25/2 (2016), 59-80.
• Keskin, Alptekin. “Yapay Zekâ ve Dinde Dijitalleşme Tartışmaları Çerçevesinde “Hz. Muhammed’in Mucizevi Hayatı | İlk İslami Yapay Zeka Belgeseli 4 K” Videosunun Analizi”. Darulfunun İlahiyat 36/1 (2025), 143-168.
• Köse, Feyza Betül. “Annales Okulu Yaklaşımlarının Çağdaş Siyer Yazıcılığına Uygulanabilirliği Üzerine”. Şarkiyat 15/1 (2023), 60-75.
• Oruçoğlu, İlhami. “Hz. Peygamber’in Aşırı Yüceltildiğine Dair İddiaların Analizi”. Social Sciences Studies Journal 5/40 (2024), 4029-4036.
• Özdemir, Saadettin- Ahmet Yusuf Gıynaş. “Metaverse Ve Din Eğitimi”. Turkish Academic Research Review 7/4 (2022), 1080-1112.
• Saraçoğlu, Tuba Nur. “Cihet-i Vahde Risalesi Çerçevesinde Siyer Ve Siyer Edebiyat”. Otur Baştan Yaz Beni. Haz. Abdulhamit Kırmızı. İstanbul: Küre Yay., 2013.
• Saraçoğlu, Tuba Nur. “Dijital Beşerî Bilimler Bağlamında İlahiyat/İslâmî İlimler”. İslam Tetkikleri Dergisi 12.2 (2022), 845-891.
• Semiz, Hatice. Kur’an Kurslarında Yetişkin Kadınların Din Eğitimi. Rize: Rize Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• Syed Ameer Ali. The Sirit Of Islam. London: 1891.
• Şahin, Ayşe. “Kurgudan Gerçeğe İslam Peygamberi Algısı: The Message (Çağrı)”. Medya Ve Din Araştırmaları Dergisi 5/1 (2022), 227-241.
• Şimşek, Ahmet. “Kaç Çeşit Tarih Yazımı Vardır? Türkçe Metodoloji Ders Kitapları Üzerine Kısa Bir Tartışma”. C. XVIII. Türk Tarih Kongresi, (2018), 211-224.
• Tekkoyun, Ali. “Siyer Çalışmalarında Paradigma–Anlama Ve Anlamlandırma İlişkisi: Hz. Peygamber’in Zehirlenmesi Hadisesi Rivayetleri”. Rize İlahiyat Dergisi 24 (2023), 1-16.
• Tonbuloğlu, İsmail-Betül Tonbuloğlu. Eğitimde Dijital Dönüşüm Harmanlanmış Öğrenme. İstanbul: 2021.
• Turgut, Gökben - Kışla, Tarık. “Bilgisayar Destekli Hikâye Anlatımı Yöntemi: Alanyazın Araştırması”. Turkish Online Journal Of Qualitative Inquiry 6/2 (2015), 97-121.
• Meridyen Derneği. “Son Peygamber İnfo Portalı”. Erişim 11 Nisan 2025. https://www.sonpeygamber.info
• Meridyen Derneği. “Son Peygamber Çocuk İnfo Portalı”. Erişim 11 Nisan 2025. https://sonpeygambercocuk.info
• Siyer Vakfı. “Siyer TV”. Erişim 11 Temmuz 2025. https://www.siyertv.com
• YouTube. “Herkes İçin Siyer”. Erişim 11 Temmuz 2025. https://www.youtube.com/playlist?list=PLYblxiEFBY-4nZ_iBF-8TC-gph1ithPSI
• Yurdakal, İbrahim Halil (ed.). Dijital Eğitim I. Ankara: Eğitim Yayınevi, 2024.