Professional Development Activities for Teachers: A Review Study

Year 2025, Volume: 12 Issue: 1, 177 - 196, 30.06.2025

Emre Arslan

https://doi.org/10.34086/rteusbe.1705455

Abstract

The purpose of this study is to examine various professional development activities in national and international literature regarding the professional development of teachers. It is aimed to synthesize the information on the characteristics and benefits of these activities in terms of effective professional development of teachers in Turkey. Traditional review method was used in the study. In addition to scientific articles and texts on the subject, official websites of the ministries of education of the countries, trade unions, OECD and European Commission reports, laws, regulations, etc. related to the profession were examined. According to the results of the study, it was determined that the efficiency of in-service training, departmental cooperation and research teams, which are among the professional development activities implemented in our country, is low. The rate of postgraduate education graduates in Turkey is quite low compared to European countries and there is no regulation in the teaching career ladder system to encourage postgraduate education of teachers. Teachers in Turkey have a negative attitude towards the practice of teacher transfer, especially in Far Eastern countries. Unlike many other countries, teachers with the title of specialist or head teacher in Turkey are not given any new duties and responsibilities. It was also found that teachers have prejudices against lesson research activities. While teachers found mentoring activities for their professional development productive, it was concluded that online learning, school-based professional development, internet and social media activities have gained speed and importance in recent years. In line with the information obtained, various suggestions were presented for the professional development of teachers in our country.

Keywords

Teacher, professional development, professional development activities, teacher training, review

Öğretmenlere Yönelik Mesleki Gelişim Faaliyetleri: Bir Derleme Çalışması

Abstract

Bu çalışmanın amacı, öğretmenlerin mesleki gelişimi ile ilgili olarak ulusal ve uluslararası literatürde yer alan çeşitli mesleki gelişim faaliyetlerini incelemektir. Bu faaliyetlerin özellikleri ve faydalarına ilişkin bilgilerin, Türkiye’deki öğretmenlerin mesleki gelişimlerinin etkili bir şekilde gerçekleşmesi bakımından sentezlenmesi hedeflenmiştir. Çalışmada, geleneksel derleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırma kapsamında konuyla ilgili bilimsel makale ve metinlerin yanı sıra ülkelerin eğitim bakanlıklarının resmi siteleri, sendikalar, OECD ve Avrupa Komisyonu’nun raporları, mesleğe ilişkin düzenlenmiş kanun, yönetmelikler vb. dokümanlar incelenmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre ülkemizde uygulanmakta olan mesleki gelişim faaliyetlerinden hizmet içi eğitim ve zümre iş birliği ve araştırma takımları faaliyetlerinin verimliliğinin düşük olduğu tespit edilmiştir. Türkiye’de lisansüstü eğitim mezunu oranı Avrupa ülkelerine göre oldukça düşük olup öğretmenlik kariyer basamakları sisteminde öğretmenlerin lisansüstü eğitimini teşvik edecek herhangi bir düzenleme bulunmadığı saptanmıştır. Türkiye’de öğretmenler, özellikle Uzak Doğu ülkelerinde uygulanan öğretmen transferi uygulamasına olumsuz yaklaşmaktadır. Birçok ülkenin aksine Türkiye’de görev yapan uzman veya başöğretmen unvanına sahip öğretmenlere yeni bir görev ve sorumluluk verilmediği saptanmıştır. Ayrıca öğretmenlerin ders araştırması faaliyetlerine yönelik önyargıya sahip olduğu belirlenmiştir. Öğretmenler, mesleki gelişimlerine yönelik mentörluk faaliyetlini verimli bulurken son yıllarda çevrimiçi öğrenme, okul temelli mesleki gelişim, internet ve sosyal medya faaliyetlerinin hız ve önem kazandığı sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen bilgiler doğrultusunda ülkemizdeki öğretmenlerin mesleki gelişimleri konusunda çeşitli öneriler sunulmuştur.

Keywords

Öğretmen, mesleki gelişim, mesleki gelişim faaliyetleri, öğretmen yetiştirme, derleme

Ethical Statement

“Öğretmenlere Yönelik Mesleki Gelişim Faaliyetleri: Bir Derleme Çalışması” başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel kurallara, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamış ve bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir. Bu araştırma derleme bir makale olduğundan etik kurul kararı zorunluluğu bulunmamaktadır.

References

• Adey, P. (2004). The professional development of teachers: Practice and theory. Springer Science & Business Media
• Akdaş, T., Kara, K., Yavuz, S., Tutsoy, İ., Sarıtekin, A., & Çiftçi, H. (2023). Öğretmenlerin kariyer basamakları: Karşılaştırmalı bir giriş. Türk Eğitim Araştımaları Dergisi, 4(1), 12-22. https://www.sakajournals.org/ojs/index.php/tjer/article/view/78
• Akyar, B. C. (2020). Investigating the mentoring of collaborative teachers and academic supervisors in pre-service early childhood education teachers’ teaching experience. Kastamonu Education Journal, 28(2), 869-880. https://doi.org/10.24106/kefdergi.702931
• Alabay, A. (2015). Ortaöğretim öğretmenlerinin ve öğrencilerinin EBA (Eğitimde bilişim ağı) kullanımına ilişkin görüşleri üzerine bir araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Alaca, F. (2022). Okul temelli mesleki gelişim eğitimlerinde algoritmik düşünme kursu: Osmaniye öğretmen akademisi örneği. Ocak, M.A. ve Çakır, Ö. (Ed), Eğitim ve Kültür Çalışmalarında Yenilikçi Yaklaşımlar, 73-86.
• Arslan, E. (2019). Eğitim bilişim ağına ilişkin okul öncesi öğretmenlerinin görüşleri (Yüksek lisans tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
• Arslan, E. (2023). Türkiye ve İspanya’nın öğretmen yetiştirme sistemi. Erciyes Akademi, 37(3), 1364-1390. https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1337879
• Ata, B. ve Urman, B. (2008). Sistematik derlemelerin kritik analizi. Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği Dergisi, 5(4), 233-240. Erişim adresi: https://turkmedline.net/detay/sistematik-derlemelerin-kritik-analizi/9f44d80588ab3ad/tr/375%2B2008%2B5%2B4
• Atasoy, R. & Cemaloglu, N. (2018). Evaluation of quality policies on education in turkish education system. Universal Journal of Educational Research, 6(7), 1504-1518. DOI: 10.13189/ujer.2018.060711
• Avcı, A., Kayıran, D. (2023). Uzman öğretmenlik yetiştirme programının öğretmenlik mesleği genel yeterlilikleri çerçevesinde değerlendirilmesi. Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(14), 1-11. https://doi.org/10.57135/jier.1229524
• Aydın, Ü. Y., & Atasoy, B. (2023). COVID-19 salgını sürecinde EBA platformu üzerinden gerçekleştirilen uzaktan eğitimlere ilişkin ilkokul öğretmenlerinin görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(3), 1687-1714. https://doi.org/10.17152/gefad.1336732
• Aydoğan, İ. (2002). MEB ilköğretim okulları yönetici ve öğretmenlerinin personel geliştirmeye ilişkin görüşleri (Kayseri ili örneği) (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Baki, M. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının matematiği öğretme bilgilerinin gelişiminin incelenmesi: Bir ders imecesi (lesson study) çalışması (Doktora Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Balkar, B., & Şahin, S. (2014). Aday öğretmenlere yönelik mentorluk programının uygulanmasına ilişkin eğitimcilerin görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 8(29), 83-100. DOI: 10.9761/JASSS2547
• Bautista, A., Wong, J., ve Gopinathan, S. (2015). Teacher professional development in Singapore: Depicting the landscape. Psychology, Society & Education, 7(3), 311-326. https://doi.org/10.25115/psye.v7i3.523
• Bayar, A. (2014) The components of effective professional development activities in terms of teachers’ perspective. International Online Journal of Educational Sciences, 6(2), 319-327. http://dx.doi.org/10.15345/iojes.2014.02.006
• Bayram, İ., & Bıkmaz, F. (2019). Ders imecesi modeli ve modelin öğretmen mesleki gelişimine katkısı üzerine bir inceleme. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 52(2), 577-610. https://doi.org/10.30964/auebfd.473958
• Bensen, J., ve Farmeri J. (2013). School turnaround in Shanghai: The empowered-management program approach to improving school performance. Center for American Progress. Erişim adresi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED561063.pdf
• Blandford, S. (2000). Managing professional development in schools. Routledge Taylor & Francis, London.
• Blandford, S. (2004). Professional development manual: A practical guide to planning and evaluating successful staff development. Pearson Education.
• Burns, N., & Grove, S. K. (2009). The practice of nursing research: Appraisal, synthesis, and generation of evidence. (6th ed., pp. 90-119, 598-610). USA: Saunders.
• Bümen, N. T., Ateş, A., Çakar, E., Ural, G., & Acar, V. (2012). Türkiye bağlamında öğretmenlerin mesleki gelişimi: Sorunlar ve öneriler. Millî Eğitim Dergisi, 42(194), 31–50. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/442293
• Bütün, M. (2019). Mathematics teachers' early lesson study experiences in Turkey: Challenges and advantages. World Journal of Education, 9(5), 51-62. https://doi.org/10.5430/wje.v9n5p51
• Ceylan, T. (2024). Dkab ve İmam-Hatip Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Öğretmen Bilişim Ağı (ÖBA) ile İlgili Görüşleri. Bilimname, (51), 515-557. https://doi.org/10.28949/bilimname.1411940
• Clariño, J. L. (2020). Organizational support, instructional and professional competencies of master teachers: A theory. International Journal of Trend in Scientific Research and Development, 4(6), 42-59. https://www.ijtsrd.com/papers/ijtsrd33271.pdf
• Cochrane T., & Narayan V. (2013). Redesigning professional development: reconceptualising teaching using social learning technologies. Research in Learning Technology, 21. https://doi.org/10.3402/rlt.v21i0.19226
• Çelikten, M., Şanal, M., & Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(19), 207–237. https://dergipark.org.tr/en/pub/erusosbilder/issue/25118/265225
• Çiftçi, E. (2008). Türkiye’de milli eğitim bakanlığı tarafından müzik öğretmenlerine verilen hizmetiçi eğitimin incelenmesi ve müzik öğretmenlerinin hizmetiçi eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dar, R. A., & Peerzada, N. (2020). Professional Commitment and Job Satisfaction of Effective and Less Effective Secondary School Teachers in Kashmir.
• Dilci, T. & Yıldız, H. (2012). Öğretmen adaylarının mesleki yeterliklerine ilişkin inançları. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 7(1), 245-265. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/gopsbad/issue/48560/616629
• Dilekçi, A. (2023). Öğretmen Bilişim Ağı (ÖBA) eğitim içeriklerinin incelenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(1), 509-530. https://doi.org/10.51460/baebd.1249546
• Driskel, N. (31 Mayıs 2018). International Spotlight: Teaching and Research Groups in Shanghai. NCEE. Erişim adresi: http://ncee.org/2016/05/international-spotlight-cieb-visits-teaching-and-research-groups-in-shanghai/
• Duranay, Y.P. (2005). Ortaöğretim kurumlarının etkili okul özelliklerini karşılama düzeyleri (İzmir İli Örneği) (Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Eliphane, L. E. (2011). Incorporating Lesson Study in Pre-service Matehematics Teacher Education. In Ubuz, B.(Ed.), Proceedings of the 35 th Conference of the International for the Psychology of Mathematics Education, vol.2, pp. 305-312. Ankara, Turkey: PME.
• Eroğlu, M. ve Özbek, R. (2018). Zümre öğretmenler kurulu toplantılarının mesleki gelişim bağlamında incelenmesi. Researcher: Social Science Studies, 6(3), 255-271. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/researcher/issue/66631/1042615
• Erol, Y. C., & Özdemir, T. Y. (2018). Öğretmen adaylarının okul tabanlı mentorluk ve özyeterlik algılarının incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 874-894. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018.18.37322-431457
• European Commission/EACEA/Eurydice, 2018. Avrupa'da öğretmenlik kariyeri: Erişim, devamlılık ve destek. Eurydice Report. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
• Fernandez, M. L. (2005). Learning through microteaching lesson study in teacher education. Action in Teacher Education, 26(4) , 37- 47. https://doi.org/10.1080/01626620.2005.10463341
• Feyman Gök, N. & Ölmez, E. (2023). An examination of the views of preschool teachers on the use of social media for professional development. e-Kafkas Journal of Educational Research, 10, 101-117. https://doi.org/10.30900/kafkasegt.1177302
• Fidan, N. K., Erbasan, Ö., & Kolsuz, S. (2016). Sınıf öğretmenlerinin Eğitim Bilişim Ağı’ndan (EBA) yararlanmaya ilişkin görüşleri. Journal of International Social Research, 9(45), 626-637. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.20164520642
• Fujita, H., ve Dawson, P. (2007). The qualifications of the teaching force in Japan. In R. M. Ingersoll (Ed.), A Comparative Study of Teacher Preparation and Qualifications in Six Nations. The USA: CPRE.
• Garuba, A. (2004). Continuing education: an essential tool for teacher empowerment in an era of universal basic education in Nigeria. International Journal of Lifelong Education, 23(2), 191–203. https://doi.org/10.1080/0260137042000184219
• Gerrish, K., & Lacey, A. (2010). The research process in nursing. (6th ed., pp. 79-92, 188-198, 284-302). London: Wiley-Blackwell.
• Goodwin, A. L., Low, E., ve Darling - Hammond, L. (2016). Empowered Educators in Singapore: How High-Performing Systems Shape Teaching Quality. Jossey Band: NCEE
• Göksoy, S., & Yenipınar, Ş. (2015). Öğretmenlerin okul zümre öğretmenler kurullarına ilişkin görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 45(205), 26-43. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/milliegitim/issue/36159/406448
• Guskey, Thomas R. (2000). Evaluating professional development. Corwin Press, California.
• Gültekin, M., & Çubukçu, Z. (2008). İlköğretim öğretmenlerinin hizmetiçi eğitime ilişkin görüşleri. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19), 185-201. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/manassosyal/issue/49945/640047
• Güneş, D., & Yağcı Turan, M. M. (2022). Görsel sanatlar öğretmenlerinin EBA'ya (Eğitim Bilişim Ağı) yönelik algılarının incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 1461-1481. https://doi.org/10.17679/inuefd.1142125
• Hemingway, P., & Brereton, N. (2009). What is a systematic review? https://familymedicine.med.wayne.edu/mph/project/what_is_a_systematic_review.pdf
• INTEF Platformu. (2023, 25 Haziran). INTEF Platformu. Erişim adresi: https://intef.es/
• İlğan, A. (2013). Öğretmenler için etkili mesleki gelişim faaliyetleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(ÖYGE Özel Sayısı), 41-56. https://doi.org/10.12780/UUSBD174
• İlğan, A. (2020). Öğretmenler için etkili mesleki gelişim yaklaşımları ile bir model önerisi ve uygulama yönergesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 11(21) , 171-197. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/eibd/issue/53462/726421
• İlğan, A. (2021). Öğretmenlerin mesleki gelişimi üzerine kavramsal bir çerçeve ve Türk eğitim sistemi için çıkarımlar. Yaşadıkça Eğitim, 35(1), 256-280. https://doi.org/10.33308/26674874.2021351225
• Kanbolat, O., Yıldırım, U., Pirimoğlu, B., Tat, E., & Kalkan, İ. (2023). Ders imecesi araştırmaları bize ne söylüyor? Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi, 7(2), 49-65. https://doi.org/10.32960/uead.1353775
• Karaçam, Z. (2013). Sistematik derleme metodolojisi: Sistematik derleme hazırlamak için bir rehber. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 6(1), 26-33. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/deuhfed/issue/46815/587078
• Karasolak, K., Tanrıseven, I., & Konokman, G. Y. (2013). Öğretmenlerin hizmetiçi eğitim etkinliklerine ilişkin tutumlarinin belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(3), 997-1010. Erişim adresi: https://arastirmax.com/en/system/files/1066/19-42-2-pb.pdf
• Karasu, T. (2018). İmam Hatip Meslek ve DİKAP dersi öğretmenlerinin Eğitim Bilişim Ağı (EBA) ile ilgili görüşleri. Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 925-943. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/bitlissos/issue/41200/442529
• Kaya, S. & Kartallıoğlu, S. (2010). Okul temelli mesleki gelişim modeline yönelik koordinatör görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (2), 115-130. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/16709
• Kıldan, A. O. (2008). Yapılandırmacı yaklaşıma göre okul öncesi öğretmenlerine verilen hizmet içi eğitimin öğretmen-çocuk ve öğretmen ebeveyn ilişkilerine etkisi (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kilag, O. K. T., Bariquit, I. A., Glipa, C. G., Ignacio, R. A. R. A., Alvez, G. U., Guilot, R. T., & Sasan, J. M. (2023). Implication of individual plan for professional development (IPPD) on teachers’ professional development and career advancement. Basic and Applied Education Research Journal, 4(1), 12-18. https://doi.org/10.11594/baerj.04.01.02
• Koç, E. M. (2011). Development of mentor teacher role inventor. European Journal of Teacher Education, 34(2), 193-208. https://doi.org/10.1080/02619768.2010.539199
• Koç, E. S. (2015). An evaluation of the effectiveness of committees of teachers according to the teachers’ views, Ankara province sample. ProcediaSocial and Behavioral Sciences, 174, 3–9. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.01.618
• Kodal, T., & Tekiroğlu, M. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersi zümre toplantılarına ilişkin görüşleri. USBES V 2016 uluslararası sosyal bilgiler eğitimi sempozyumu: bildiriler kitabı. Erişim adresi: https://hdl.handle.net/11499/45872
• Köksalan, B., İlter, İ., ve Görmez, E. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının sosyo-kültürel özellikleri ve lisansüstü eğitim isteklilikleri üzerine bir çalışma (Fırat, Erzincan ve İnönü üniversitesi sınıf öğretmenliği ABD örneği). Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 277-299. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/kefad/issue/59502/855345
• Kyriacou, C. (2001). Teacher stress: Directions for future research. Educational Review, 53(1), 27-35. https://doi.org/10.1080/00131910120033628
• MEB (2022b). 2022 yılının ilk dört ayında öğretmen eğitiminde %213'lük artış. https://www.meb.gov.tr/2022-yilinin-ilk-dort-ayinda-ogretmen-egitiminde-213luk-artis/haber/26017/tr
• MEB. (2022a). 2021 Yılı İdare Faaliyet Raporu. Ankara. https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2022_05/12182720_MEB_2021_faaliyet_raporu_28nisan2022.pdf
• MEB. (2024a). Öğretmenlik Meslek Kanunu, Resmi Gazete’de Yayımlandı. https://www.meb.gov.tr/ogretmenlik-meslegi-kanunu-resm-gazetede-yayimlandi/haber/35166/tr#:~:text=%C3%96%C4%9Fretmenlerden%3B%20%C3%B6%C4%9Fretmenlikte%20en%20az%2010,tamamlayanlara%20uzman%20%C3%B6%C4%9Fretmen%20unvan%C4%B1%20verilecek.
• MEB. (2024b). Öğretmen ve okulların mesleki gelişim programı Resmi Gazete’de. https://www.meb.gov.tr/ogretmen-ve-okullarin-mesleki-gelisimi-programi-resmi-gazetede/haber/25512/tr
• Meissel, K., J. Parr and H. Timperley (2016). Can professional development of teachers reduce disparity in student achievement? Teaching and Teacher Education, 58, 163-173. http://dx.doi.org/10.1016/j.tate.2016.05.013
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2013). İlköğretim Kurumları Yönetmeliği. http://mevzuat.meb.gov.tr/html/ilkogrkuryon_1%5Cilkogrkuryon_2.html
• Mizell, H. (2010). Why professional development matters. Learning Forward. 504 South Locust Street, Oxford, OH 45056.
• Murata, A., & Pothen, B. E. (2011). Lesson study in preservice elementary mathematics methods courses: Connecting emerging practice and understanding. Lesson study research and practice in mathematics education: Learning together, 103-116. DOI:10.1007/978-90-481-9941-9_8
• NCEE (National Centre for Entrepreneurship in Education), (2018a). Shanghai-China: Teacher and principal quality.
• NCEE (National Centre for Entrepreneurship in Education), (2018b). Japonya: Educational overview and teachers.
• NCEE (National Centre for Entrepreneurship in Education), (2018c). South Korea: Intructional systems.
• NCEE (National Centre for Entrepreneurship in Education), (2018d). South Korea: Intructional
• Odabaşı, H. F., & Kabakçı, I. (2007). Öğretmenlerin mesleki gelişimlerinde bilgi ve iletişim teknolojileri. Uluslararası öğretmen yetiştirme politikaları ve sorunları sempozyumu bildiriler kitabı, 39-43.
• OECD, (2011). Lessons from PISA for the United States, strong performers and successful reformers in education.
• OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/9789264096660-en.
• OECD, (2014). Results from TALIS 2013-2014: Shanghai (China). OECD Pubishing.
• OECD. (2005). Teachers Matter: Attracting, developing and retaining effective teachers. Education and training policy, OECD Publishing, Paris.
• Okçu, S. & Karakoç, G. & Okçu, N. & Karakoç, G. (2023). Sınıf öğretmenlerinin mesleki gelişimi için öğretmen bilişim ağı (ÖBA). RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (34), 575-586. https://doi.org/10.29000/rumelide.1317098
• Özgenel, M. (2019). Öğretmenlerin mesleki gelişimlerine ilişkin fenomenolojik bir araştırma. Akademik Platform Eğitim ve Değişim Dergisi, 2(2), 128-143. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/apjec/issue/51185/654956
• Özmen, F., Aküzüm,C., Sünkür,M. ve Baysal,N.(2012). Sosyal ağ sitelerinin eğitsel ortamlardaki işlevselliği. e-Journal of New World Sciences Academy NWSA-Education Sciences, 7(2): 496-506. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/nwsaedu/issue/19816/211941
• Öztürk, S, D., Öztürk, F. & Özen, R. (2016). Öğretmenlerin sosyal medya araçlarını mesleki gelişim amaçlı olarak kullanım durumları. International Journal of Human Sciences, 13(1), 7–21. doi:10.14687/ijhs.v13i1.3515
• Ploderer, B., Howard, S. & Thomas, P. (2010). Collaboration on social network sites: Amateurs, professionals and celebrities. Comput Supported Cooperative Work, 19, 419–455. https://doi.org/10.1007/s10606-010-9112-0
• Prest Gara. (2023). Departamento de educación aprendizaje e innovación educativa. https://www.euskadi.eus/personal-docente-formacion-prest-gara/web01-a3htreba/es/
• Rappleye, J., ve Komatsu, H. (2017). How to make Lesson Study work in America and worldwide: A Japanese perspective on the onto-cultural basis of (teacher) education. Research in Comparative & International Education, 12(4): 398–430. https://doi.org/10.1177/1745499917740656
• Salihoğlu, M., & Yayla, A. (2023). Hizmet içi eğitimlerin öğretmen niteliğine olan etkisinin değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 134-153. https://doi.org/10.31592/aeusbed.1118567
• Sasere, O. B., & Makhasane, S. D. (2023). School-based teacher professional development framework (SBTPDF): A blueprint for school principals in Nigeria. International Journal of Learning, Teaching and Educational Research, 22(8), 391-414. https://doi.org/10.26803/ijlter.22.8.21
• Sevinç, B. (2001). Türkiye’de lisansüstü eğitim uygulamaları, sorunlar ve uygulamalar. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(1), 25-40. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000052
• Spillane, J. P., Healey, K., & Mesler Parise, L. (2009). School leaders’ opportunities to learn: A descriptive analysis from a distributed perspective. Educational Review, 61(4), 407- 432. https://doi.org/10.1080/00131910903403998
• Stewart, V. (2011). Improving teacher quality around the world: The international summit on the teaching profession. New York, NY: Asia Society and US Department of Education. https://asiasociety.org/files/lwtw-teachersummitreport0611.pdf
• Stoll, L. (1992). Teacher growth in the effective school. Fullan H & Hargreaves A. (Ed.), Teacher development and educational change. The Falmer Press: London.
• Titrek, O., Delioğlan, M. ve İpekli, N. (2021). Türkiye'de etkili okul araştırması: Makalelerin içerik analizi (2000-2020). Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 586-597. https://doi.org/10.14686/buefad.959543
• Tutar, M. (2015). Eğitim Bilişim Ağı (EBA) sitesine yönelik olarak öğretmenlerin görüşlerinin değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Uçman, O. (2019). Uluslararası bakalorya ilk yıllar programını uygulayan okullar ile MEB öğretim programı uygulayan ilkokulların etkili okul özelliklerinin ve öğretmen mesleki motivasyonlarının karşılaştırılması (Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Uğurlu, F., Dolmacı, A., & Evran Acar, F. (2018). Uzakdoğu ülkelerinde öğretmenlerin mesleki gelişim modelleri. Electronic Turkish Studies, 13(27). 1525-1540. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14589
• Uygun, K., & Karabulut, Ş. (2024). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin uzman öğretmenlik ve başöğretmenlik unvanlarına ve sınavlarına ilişkin görüşleri. Anasay, (27), 151-164. https://doi.org/10.33404/anasay.1422240
• Uzunpınar, G., Demiray, Ö., Gürel, Ö. İ., & Arkadaş, B. (2023). Öğretmenlerin mesleki gelişiminde mentörlük programlarının rolü ve etkinliği. Academic Social Resources Journal, 8(54), 3952-3960. http://dx.doi.org/10.29228/ASRJOU RNAL.72572
• Wallin, J. (2003). Improving school effectiveness. Abac Journal, 23(1).
• Wu, X. (2020). Narrowing the gap: a Chinese experience of teacher rotation. Asia Pacific Education Review, 21(3), 393-408. https://doi.org/10.1007/s12564-020-09630-4
• Yarım, M. A., Morkoç, S., & Sulak, Y. (2022). İlkokullarda zümre toplantılarının işlevselliği ve verimliliği üzerine hermeneutik fenomolojik bir inceleme. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 12(4), 1928-1940. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1064856
• Yenipınar, Ş. (2018). Okul müdürlerinin zümre çalışmalarını yönetebilme. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(4), 2447-2474. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018.18.41844-417423
• Yılmaz, K. (2021). Sosyal bilimlerde ve eğitim bilimlerinde sistematik derleme, meta değerlendirme ve bibliyometrik analizler. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 1457-1490. https://doi.org/10.33206/mjss.791537
• Yılmaz, K., Altınkurt, Y., Karaköse, T., & Erol, E. (2012). Okul yöneticilerine uygulanan zorunlu yer değiştirme uygulaması hakkında okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri. E-international Journal of Educational Research 3 (3), 65-83. Erişim adresi: https://www.e-ijer.com/en/download/article-file/89765
• Yoon, K. S., Duncan, T., Lee, S. W. Y., Scarloss, B., & Shapley, K. L. (2007). Reviewing the evidence on how teacher professional development affects student achievement. issues & answers. rel 2007-no. 033. Regional Educational Laboratory Southwest (NJ1). https://eric.ed.gov/?id=eD498548
• YÖK. (2016). Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=21510&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
• Yüksel, İ., & Adıgüzel, A. (2012). Öğretmenlerin okul temelli mesleki gelişim modeline ilişkin görüşlerinin çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. Mukaddime, (6), 117-134. https://doi.org/10.19059/mukaddime.39538