DEBATES ON THE AGE OF MARRIAGE IN MALI: AN ISLAMIC JURISPRUDENTIAL PERSPECTIVE

Yıl 2025, Sayı: 16, 103 - 121, 30.10.2025

Salem Haidara , Mehmet Dirik

https://doi.org/10.53336/rumeli.1711996

Öz

This article examines the debates surrounding the legal age of marriage in the Republic of Mali within the framework of Islamic law and modern legal systems. In Mali, where the majority of the population is Muslim, reaching puberty is often considered sufficient for marriage, particularly in the case of girls, and this is not perceived as child marriage by many. The Malian Civil Code sets the minimum marriage age at 16 for girls and 18 for boys, which partially aligns with traditional Islamic jurisprudence. However, attempts to raise this age to 18 in accordance with international conventions have failed due to strong societal and religious opposition. The study presents a comparative analysis of classical Islamic views on marriage age with the Malian case and contrasts these with the legal developments in Turkey. It argues that for legal reforms concerning marriage age to gain societal legitimacy, they must be harmonized with local values, and that the Islamic legal principle of maslaha (public interest) provides a flexible foundation for such alignment.

Anahtar Kelimeler

Islamic Law , Family Law , Republic of Mali , Civil Law , Age of marriage

Mali’de Evlilik Yaşı Tartışmaları ve Fıkhi Açıdan Değerlendirilmesi

Öz

Bu makale, Mali Cumhuriyeti’nde evlilik yaşıyla ilgili tartışmaları İslâm hukuku ve modern hukuk sistemleri bağlamında incelemektedir. Mali Cumhuriyeti’nde halkın büyük çoğunluğu Müslüman olup, özellikle kız çocuklarının evlendirilmesinde bülûğ esas alınmakta ve bu anlayış erken evlilik olarak görülmemektedir. Mali Medeni Kanunu’nun evlenme yaşını kadınlar için 16, erkekler için 18 olarak belirlemesi, klasik fıkıh anlayışıyla kısmi bir örtüşme göstermektedir. Ancak uluslararası sözleşmelere uyum amacıyla evlenme yaşını 18’e yükseltmeyi hedefleyen düzenlemeler, toplumsal ve dinî tepkiler nedeniyle başarısız olmuştur. Çalışmada, evlilik yaşına ilişkin İslâm hukukundaki klasik görüşler ile Mali örneği karşılaştırmalı olarak ele alınmakta; Türkiye’deki düzenlemeler üzerinden modern hukuk sistemleriyle mukayesesi yapılmaktadır. Sonuç olarak, evlenme yaşına ilişkin düzenlemelerin toplumsal meşruiyet kazanabilmesi için yerel değerlerle uyum içinde olması gerektiği, İslâm hukukunun maslahat ilkesinin ise bu tür düzenlemelere imkân verdiği savunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İslam Hukuku , Aile Hukuku , Mali Cumhuriyeti , Medeni Hukuk , Asgari Evlenme Yaşı

Kaynakça

• Acar, Halil İbrahim. İslâm Aile Hukuku. İstanbul: Ensar yayınları, 2017.
• Akgündüz, Ahmed. İslâm Hukuku ve Osmanlı Uygulaması. Ankara: DİB Yayınları, 2011.
• Atar, Fahrettin, “Nikâh”, DİA. 33/112-117. İstanbul: TDV Yayınları, 2007.
• ‘Alîş, Muhammed b. Ahmed b. Muhammet. Minehül-Celil Şerhu Muhtasari Halil. Beyrut: Dâru’l-fikr, 1409/1989.
• el-Bârî, Muhammed Fadıl Ali-Said İbrahim Kraydiyyah. el-Müslimûn fî Garbi İfrikya: Târîhun ve Hadâre. Lübnan: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2007.
• Code des personnes et de la famille du Mali, Loi n°2011-087 du 30 décembre 2011, art. 4.
• Çolak, Abdullah. İslâm Aile Hukuku. Ankara: Öncü Basım Yayın, 2017.
• Dirik, Mehmet. “Seçimlik Bir Hak Olarak Bülûğ Muhayyerliği”. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6/11, (Bahar 2019), 61-96.
• Diyanet İşleri Başkanlığı, Din İşleri Yüksek Kurulu, Karar No: 44, 2012. https://kurul.diyanet.gov.tr/Karar-Mutalaa-Cevap/4372/kucuklerin-evlendirilmesi (19.05.2025).
• Ebû Bekir Muhammed b. Ebî Sehl es-Serahsî, el-Mebsût, Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 1414/1993.
• Engelcke. Dörthe, Dominik Krell, Nadjma Yassari. “Underage Marriage: Legal and Social Practice in Muslim Jurisdictions”, Arab Law Quarterly (2025), https://doi.org/10.1163/15730255-bja10184.
• Hallâf, Abdu’l-vahhâb. Ahkâmü’l-ahvâli’ş-şahsiyye. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1971.
• Human Rights Watch, “Mali: Drop Harmful Provisions from Family Code,” https://www.hrw.org/news/2011/08/10 (18.05.2025).
• İbn ‘Âbidîn, Alâüddîn Muhammed Emîn b. Ömer b. Abdilazîz el-Hüseynî ed-Dımeşkî. Reddü’l-muhtâr ‘ale’d-Dürri'l-muhtâr şerhu Tenvîri’l-ebsâr. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1412/1992.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed b. Ali b. Ahmed. el-Muhalla bi’lâsâr. Beyrut: Dâru’l-fikr, t.y.
• İbnu’l-Hümâm, Kemalüddin Muhammed. Fethu’l-kadîr. Beyrut: Dâru’l-fikr, t.y.
• İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvaffakuddîn Abdullah. el-Muğnî. Kahire: Mektebetü’l-Kahire, 1388/1968.
• İbn Münzir, Ebû Bekr b. İbrahim en-Nîsâbûrî. el-İcmâ‘. Dâ¬ru’l-müslim li’n-neşr ve’t-tevzî‘,1425/2004.
• İbn Rüşd, Ebü'l-Velîd Muhammed b. Ahmed. Bidâyetü’l-müctehid ve nihâyetü’l-muktesid. Kahire: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, 2004.
• İdris Traore. Ahkâmu’z-zevâc fî kânûni Cumhûriyyeti Mali. Câmi‘atü’l-Meliki Suʿûd, 1439/2018.
• Kadri Paşa, Muhammed. Kitabü’l-ahkâmi’ş-şer’iyye fi’l-ahvâli’ş-şahsiyye alâ mezhebi’l-İmam Ebî Hanîfeti’n- Nu‘mân. Dâru İbn Hazm, 1428/2007.
• Kâsânî, Alâeddin Ebû Bekir b. Mes’ûd. Bedâiʿu’s-sanâiʿ fî tertîbi’ş-şerâiʿ. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-ʿArabî, t.y.
• Kavas, Ahmet. “Mali”, DİA. 27/493–504. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
• Pew Research Center, “The Future of the Global Muslim Population,” 2011. https://www.pewresearch.org/religion (erişim: 18.05.2025).
• Semiz, Yaşar. “1923–1950 Döneminde Türkiye’de Nüfusu Arttırma Gayretleri ve Mecburi Evlendirme Kanunu (Bekârlık Vergisi)”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 2010, Sayı: 27/423 – 469. s.451 ( TBMM ZC., devre 5, C., 26, içtima 3, 15 Haziran 1938 tarihli 76. Toplantı, s., 172- 173’den).
• Türk Medenî Kanunu (1926), m. 88.
• Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Muhyiddîn b. Şeref. el-Mecmûʿ şerhu’l-Mühezzeb. Beyrut: Dâru’l-fikr, t.y.
• Şâfiî, Muhammed b. İdris. el-Ümm. Beyrut, 1973.
• Şirbînî, Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed el-Hatîb. Muğni’l-muhtâc ilâ maʿrifeti meʿânî elfâẓi’l-Minhâc. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ʿİlmiyye, 1994.
• Yaman, Ahmet. “Doktrin ve Olgu Bağlamında Küçüklerin Evlendirilmesi”, Eskiyeni, sayı 39, (Mart 2019), 9-29.
• Yaşar, Hakime Reyyan – Yılmaz, Mustafa. “İslâm Aile Hukukunda Evlilik İçi Nafaka Eksikliğinin Boşanmaya Etkisi”, İslâm Aile Hukuku’nda Güncel Çalışmalar. Ankara: Hiperlink Yayınları, 2023.
• Zeyla‘î, Fahruddin Osman b. Ali. Tebyînü’l-hakâik şerhu Ken¬zi’d-dekâik. Bulak: Matbaatü’l-kübrâ, 1313.
• Zühaylî, Vehbe b. Mustafa. el-Fıkhu’l-İslâmî ve edilletühû. Dâru’l-fikr Suriye Dı¬meşk, t.y.