Etkinliklerle çocuk edebiyatı yapıtlarının Türkçe öğretiminde kullanılması

Year 2019, Issue: 16, 160 - 179, 21.09.2019

Tuncay Türkben

https://doi.org/10.29000/rumelide.616917

Cited By: 2

Abstract

Türkçe öğretimi ile anlama ve anlatma becerileri
gelişmiş, dil bilinci ve duyarlılığına sahip, okuma kültürü edinmiş, millî ve
evrensel değerleri içselleştirmiş, düşünen duyarlı bireylerin yetiştirilmesi
hedeflenmektedir. Türkçe öğretimi ile yalnız dilsel beceriler değil, düşünme,
anlama, sıralama, sınıflama, sorgulama, ilişki kurma, eleştirme, tahmin etme,
analiz-sentez yapma, değerlendirme gibi zihinsel becerilerin geliştirilmesi de
hedeflenmektedir. Bu becerilerin kazandırılmasında onların ilgi, gereksinim ve
dil evrenlerine uygun, Türkçenin anlatım olanaklarının yansıtıldığı metinlerin
yeri ve önemi büyüktür. Bu nedenle öğrenciler, ilköğretim birinci sınıftan
başlayarak, Türkçenin anlatım gücünü yansıtan, onların dil gelişimlerine ve
gereksinimlerine uygun ürünlerle karşılaştırılmalıdır. Ana dili öğretimi
bilgiden çok beceri kazandırmayı amaçladığı için hedeflenen beceri ve
kazanımların gerçekleştirilmesinde etkinliklerden yararlanılmaktadır. Dört
temel dil becerisine yönelik hazırlanacak etkinliklerin bütünsellik içerisinde
geliştirilmesi ve öğrencilerin bu becerileri kullanabilecekleri,
sınayabilecekleri ortamlar oluşturulmalıdır. Becerilerin tümünün bir denge
içinde geliştirilmesi gerekir. Hazırlanan etkinlikler, öğrenci tarafından
metnin anlaşılmasını, yorumlanmasını; metinden sonuçlar çıkarıp bu sonuçları
yaşamında kullanabilmesini sağlamalıdır. Bu çalışmanın amacı, Türkçe Dersi
Öğretim Programı’nda öğrencilere kazandırılmaya çalışılan temel dil beceri
alanlarında hedeflenen amaç ve kazanımları gerçekleştirmeye yönelik çocuk
edebiyatı metinlerinden hareketle etkinlik oluşturmaktır. Çocuk edebiyatı
metinleri doğrultusunda etkinlik tasarlamayı amaçlayan bu çalışmada, nitel
araştırma yöntemlerinden belgesel tarama (doküman incelemesi) kullanılmıştır.
Belgesel tarama, var olan kayıt ve belgelerden veri toplama tekniğidir. Bu
çalışmada, dil becerilerini geliştirmeye yönelik uygulama ve etkinlik
örneklerine yer verilmiştir.

Keywords

Türkçe öğretimi, temel dil becerileri, çocuk edebiyatı yapıtları, metin, etkinlik

Use of children’s literature works in Turkish teaching with activities

Abstract

It is aimed to educate individuals who have
developed comprehension and expression skills with Turkish education, have
language awareness and sensitivity, have acquired a reading culture, internalize
national and universal values and are sensitive to thinking. It is also aimed
to develop mental skills such as thinking, understanding, sorting, classifying,
questioning, establishing relationships, criticizing, estimating, analyzing and
synthesizing, and evaluating not only linguistic skills but also linguistic
skills. In order to gain these skills, the place and importance of texts which
are suitable for their interests, needs and language universes, where the
expression possibilities of Turkish are reflected. For this reason, students
should compare with products that reflect their language development and
requirements, starting from the first grade of Primary School. Since teaching
mother tongue aims to gain more skill than knowledge, activities are used in
realization of targeted skills and acquisitions. Development of the activities
for four basic language skills should be integrated and the environments where
students can use and test these skills should be established. All of the skills
need to be developed in a balance. The activities should enable the student to
understand, interpret the text and draw conclusions from the text and use these
results in his / her life. The aim of this study is to develop an activity
based on children's literature texts aimed at achieving the targeted goals and
achievements in the areas of basic language skills that are tried to be
acquired for the students in the Turkish language curriculum. In this study,
which aims to design activities in line with child literature texts,
documentary screening (document review) was used for qualitative research
methods. Documentary screening is the technique of collecting data from
existing records and documents. In this study, examples of practices and
activities aimed at improving language skills are given.

Keywords

Turkish teaching, basic language skills, children's literature works, text, activity

References

• Açıkgöz, K. Ü. (2003). Etkili Öğrenme ve Öğretme. İzmir: Eğitim Dünyası. Baki, Y. ve Karakuş, N. (2012). Türkçe Öğretiminde Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı. Ankara: Pegem Akademi. Baş, B. (2014). Çocuk Edebiyatı. A. Güzel ve H. Karatay (Ed.) içinde, Türkçe Öğretimi (ss. 469-520). Ankara: Pegem Akademi. Baş, B. (2015). Türkçe Öğretimi Açısından Çocuk Edebiyatı. Ankara: Pegem Akademi. Canlı, S. (2015). Türkçe Ders Kitaplarına Seçilecek Metinlerin Belirlenmesinde Çocuğa Görelik İlkesi. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 1(1), 98-123, Çer, E. (2016). Türkçe Öğretiminde Çocuğa Görelik İlkesine Uygun Edebiyat Yapıtlarının Önemi. İlköğretim Online, 15(4), 1399-1410, 2016. [Online]:http://ilkogretim-online.org.tr doi: http://dx.doi.org/10.17051/io.2016.22814. Dilidüzgün, Ş.(2010). Türkçe Derslerinde Metin Etkinliklerinin Okuma-Anlama Kazanımlarını Gerçekleştirme Yeterliği- Bir Öykü Örneği. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı 13 (2010-1), 13-30 Göçer, Ali (2010). “Türkçe Öğretiminde Çok Uyaranlı Bir Öğrenme Ortamı Oluşturmak İçin Seçkin Edebî Ürünlerden Yararlanma”, Türklük Bilimi Araştırmaları, 27 (341-369). Göçer, A. (2017). Türkçe Özel Öğretim Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi. Güneş, F. (2012). Testlerden etkinliklere Türkçe öğretimi. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(1), 31-42. Güneş, F. (2015). Etkinliklerle Hızlı Okuma ve Anlama. Ankara: Pegem Akademi. Güneş, F. (2017). Türkçe öğretiminde etkinlik yaklaşımı. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(1), 48-64 Güleryüz, H. (2013). Yaratıcı Çocuk Edebiyatı. Ankara: Edge Akademi. Hasırcı, S. (2015).Türkçe Öğretiminde Çok Uyaranlı Eğitim Ortamlarının Yapılandırılmasına Dönük Bir Model Önerisi (5-8. Sınıf Örneği). Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Karadüz, A. (2016). Eleştirel Paradigma ve Dil Öğretimi. A. Karadüz (Ed.) içinde, Eleştirel Dil Becerileri Kuram ve Uygulama (ss. 1-34). Ankara: Pegem Akademi. Karasar, N. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (32. Basım). Ankara: Nobel. Kavcar, C., Oğuzkan, F. ve Sever, S. (2005). Türkçe Öğretimi. Ankara: Engin. Lüle Mert, E. (2014) Türkçenin eğitimi ve öğretiminde dört temel dil becerisinin geliştirilmesi sürecinde kullanılabilecek etkinlik örnekleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(1), 23-48. Nas, R. (2014). Örneklerle Çocuk Edebiyatı. Bursa: Ezgi. Özbay, M. (2014). Türkçe Özel Öğretim Yöntemleri II. Ankara: Öncü Kitap. Özdemir, E. (1983). Anadili Öğretimi. Türk Dili, Dil Öğretimi Özel Sayısı. Ankara: Türk Dil Kurumu. s.5-38. Öztürk, B. (2014) Türkçe Öğretiminde Çocuk Kitaplarından Yararlanma Örneği: Mutlukent’in Yöneticisi. http://www.tdk.gov.tr/images/images/585.pdf 23.05.2019 tarihinde erişildi. Sever, S. (2000). Türkçe Öğretimi ve Tam Öğrenme. Ankara: Anı. Sever, S. (2003). Türkçe Öğretiminde Yeni Yapılanma Çalışmaları. TÜBAR-XIII-Bahar, s.27-38. Sever, S. (2013). Çocuk ve Edebiyat. İzmir: Tudem. Sever, S., Kaya, Z. ve Aslan, C. (2013). Etkinliklerle Türkçe Öğretimi. İzmir: Tudem. Temizyürek, F. (2003). Türkçe Öğretiminde Çocuk Edebiyatının Önemi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 13 (161-167). Uz Erşahin, I. (2009). Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Çocuk Edebiyatı Metinlerinin Çağdaş Çocuk Edebiyatı İlkeleri Açısından Değerlendirilmesi ve Eğitsel Öneriler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Ülper, H. (2010). Okuma ve Anlamlandırma Becerilerinin Kazandırılması. Ankara: Nobel. Yalçın, A. (2018). Son Bilimsel Gelişmeler Işığında Türkçenin Öğretimi Yöntemleri. Ankara: Akçağ. Yangın, B. (1998). Dinlediğini Anlama Becerisini Geliştirmede Elves Yönteminin Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Zorbaz, K.Z. (2014). Yazma Eğitimi. M. Yılmaz (Ed.) içinde, Yeni Gelişmeler Işığında Türkçe Öğretimi (ss. 109-147). Ankara: Pegem Akademi.