Recâîzâde Mustafa Sâmil Divançe’si

Year 2020, Issue: 20, 448 - 492, 21.09.2020

Halil Batur Enes Yıldız

https://doi.org/10.29000/rumelide.791955

Abstract

Klasik Türk edebiyatına yönelik önemli bir çalışma alanı, eski harfli metinlerin bilimsel yöntemle yeni harflere aktarılmasıdır. Bugüne kadar başta divanlar, mesneviler, mecmualar ve tezkireler olmak üzere yüzlerce metin yeni harflere aktarılmıştır. Edebî geleneğimizin gücünü gösteren bu çalışmalar hızla devam etmekte, bulunan yeni eserler ilim âleminin istifadesine sunulmaktadır. Bu çalışma XIX. yüzyıl divan şairlerinden Enderunlu Recâîzâde Mustafa Sâmil Efendi Divançe’si üzerinedir. Recâîzâde İbrahim Münib Bey’in oğlu ve Ahmet Cevdet Efendi’nin kardeşi olan Sâmil, Divan-ı Hümâyûn ve Tercüme Odasında memurluk yapmış ve 1840 yılında vefat etmiştir. Sâmil Efendi’nin bilinen tek eseri ise Divançe’sidir. Sâmil Divançe’sinin şu an için bilinen tek nüshası Topkapı Sarayı Kütüphanesi’nde, Y. 4040 numarada kayıtlıdır. 22 varaktan oluşan Divançe’de farklı nazım şekilleriyle yazılmış 3 kaside, 14 musammat, 18 kıt’a, 13 gazel, 1 müstezat, 1 mesnevi, 11 müfret, 2 mısra ve 1 şarkı olmak üzere toplam 64 şiir bulunmaktadır. Çalışmamızda öncelikle Mustafa Sâmil Bey’in hayatı ve Divançe’si hakkında bilgi verilecektir. Makalenin asıl bölümünde ise daha önce yayımlanmamış Sâmil Divançesi’nin transkripsiyonlu metni verilecektir.

Keywords

Klasik Türk Edebiyatı, XIX. yüzyıl, Sâmil, Divançe

The Divance of Recaizade Mustafa Samil

Abstract

An important field of study of Classical Turkish literature is transferring old lettered texts to new letters by scientific method. Until today, hundreds of texts, especially diwans, masnavis, collections and tezkires, have been transferred to new letters. These studies, which show the power of our literary tradition, continue rapidly, and the new works found are presented to the benefit of the scientific world. This work is Enderunlu Recaizade Mustafa Samil Efendi, one of the 19th century divan poets, is on Divance. He worked as a civil servant in Samil Divan-ı Hümayan and Translation Room, the brother of Ahmet Cevdet Efendi and died in 1840. Samil Efendi has a Divance. The only known copy of Samil Divance for now is registered in Topkapı Palace Library Y. 4040. The Divance consists of a total of 64 poems. Divançe has written in different verse forms, 3 eulogys, 14 musammats, 18 verse, 13 ghazals, 1 mustezat, 1 mesnevi, 11 müfred, 2 mısra and 1 sarkı. In the article, firstly, information will be given about the life and Divançe of Mustafa Samil Bey. The main part of the article, the transcriptional text of Samil Divançe will be presented to the beneficiary.

Keywords

Classical Turkish literature, 19th century, Samil, Divance

References

• Abdulkadiroğlu, Abdulkerim & Sarı, Mehmet (2009). Külliyât-ı Recâî-zâde Ahmed Cevdet (Nevâdirü’l-Âsâr, Zînetü’l-Mecâlis, Dîvânçe). A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi S. 39, S. 323-333.
• Çiftçi, Ömer (1996). Fatîn Davud Hâtimetü’l-Eş’âr (Fatîn Tezkiresi). Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Demirel, Şener (2008). Antepli Aynî Divanı’ndaki Tarih Manzumeleri Üzerine Bir İnceleme. Turkish Studies, International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic S. 3/4, s. 372-398.
• Devellioğlu, Ferit (2004). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın.
• İsmail Paşa (1972). Keşfü’z-Zünûn Zeyli. (Haz: Şerafeddin Yaltkaya, Rıfat Bilge). İstanbul: MEB..
• Kahraman, Dilek (2008). Şemseddin Sâmi’nin Kâmûsu’l-â’lâm Adlı Eserinin III. ve IV: Cildinde Geçen Eski Türk Edebiyatıyla İlgili Biyografiler. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Mehmed Süreyya (1996). Sicill-i Osmanî 5, (Haz: Nuri Akbayar). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt.
• Odabaşı, Mihrican (2009). Tuhfe-i Nâilî Metin ve Muhteva 1. cilt s. 234-467. Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Pala, İskender (2003b). Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü. İstanbul: L&M.
• Sami, Şemseddin (2009). Kâmûs-ı Türkî, İstanbul: Çağrı.
• Yıldız, Enes (2018). 19. Yüzyıl Divan Şairi Mustafa Sâmil ve Divançesi. MİKAD, S. 2/2, s. 106-120.
• Yıldız, Enes (2019). Mustafa Sâmil Bey’in Tarih Manzumeleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12-66, 218-233.