Paulo Freire’de Okuryazarlık Yöntemi

Year 2022, Issue: 30, 702 - 721, 21.10.2022

Zeynep Kantarcı Bingöl

Abstract

Paulo Freire (1921-1997) genç yaşlarından itibaren eğitim uygulamalarına yoğun ilgi gösteren Brezilyalı bir eğitimci ve filozoftur. İçinde büyüdüğü sosyal gerçeklikle yüzleşmesi, fikirlerini geliştirmesinde etkili olmuştur. Ailesinin ekonomik durumu yüzünden zor şartlar altında geçen çocukluğu, sosyal sınıflar arasındaki farklılıkları erken yaşlarda görmesini sağlamıştır. Çocukluk ve ilk gençlik yıllarında tarım işçileri ve balıkçılarla geçirdiği zaman, bizzat yaşadığı yoksulluk, tanık olduğu sefil hayatlar, ezilen ve hor görülen insanlar onu kitaplarda yazılanlardan daha çok pedagojik araştırmalarla derinden uğraşmaya yöneltmiştir. Hele ki o dönemlerde Brezilya’da okuma-yazma bilmeyenlerin oranı çok yüksek olduğu için okuma-yazma meselesi onun için çok önem arz etmektedir. Çünkü onun nazarında insanların okumayı ve yazmayı bilmemeleri büyük bir haksızlıktır ve içerisinde çok büyük adaletsizlikleri barındırmaktadır. En önemlisi okuma-yazma bilmeyenler kendileri için karar vermekten, oy kullanmaktan ve siyasi sürece katılmaktan uzak kalmaktadır. Bu durum Freire’nin zihnini çokça kurcaladığı için insanların içinde bulundukları gerçekliğe karşı bakışları hakkında münakaşalar ve tartışmalar yoluyla okuma-yazmaya dair kendince bir dizi teknik geliştirmiştir. Ezberden cümlelerin okunması ve alfabenin harflerinin denenmesine dayalı bir öğrenme yönteminde bir harf simgesinden yola çıkmaktan ziyade hareket noktası olarak bir cümleyi kullanmayı ve bir kelimenin tümlüğü ile başlamayı göz önünde bulundurmuştur. Bu makalede de Freire’nin geliştirdiği bu okuryazarlık yöntemi değerlendirilecektir.

Keywords

Paulo Freire, Okuma-Yazma, Okuryazarlık

The Literacy Method in Paulo Freire

Abstract

Paulo Freire (1921-1997) was a Brazilian educator and philosopher who showed a keen interest in educational practices from a young age. Confronting the social realities in which he grew up was instrumental in developing his ideas. His childhood, which was spent under difficult conditions due to the economic situation of his family, made him see the differences between social classes at an early age. The time he spent with agricultural workers and fishermen in his childhood and early youth, the poverty he lived personally, the miserable lives he witnessed, the oppressed and despised people led him to engage more deeply in pedagogical research than in books. Especially since the rate of illiteracy was very high in Brazil at that time, the issue of literacy was very important to him. Because in his view, it’s a great injustice that people cannot read and write, and it contains great injustices. Most importantly, illiterate people stay away from making decisions for themselves, voting and participating in the political process. As this situation preoccupied Freire a lot, he developed a set of techniques for literacy in his own way, through discussions and debates about people's view of the reality in which they live. In a learning method based on reading sentences by heart and trying the letters of the alphabet, he considered using a sentence as a starting point and starting with the integrity of a word rather than starting from a letter symbol. In this article, this literacy method developed by Freire’ll be evaluated.

Keywords

Paulo Freire, Reading-Writing, Literacy

References

• Berthoff, A. E. (1998). Önsöz, Okuryazarlık: Sözcükleri ve Dünyayı Okuma içinde (ss. 17-32). Ankara: İmge Kitabevi
• Freire, P. & Macedo, D. (1998). Okuryazarlık: Sözcükleri ve Dünyayı Okuma. (Çev. Serap Ayhan). Ankara: İmge Kitabevi.
• Freire, P. (2019a). Ezilenlerin Pedagojisi. (Çev. Dilek Hattatoğlu & Erol Özbek). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Freire, P. (2019b). Kültür İşçileri Olarak Öğretmenler: Öğretmeye Cesaret Edenlere Mektuplar. (Çev. Çağdaş Sümer). İstanbul: Yordam Kitap.
• Freire, P. (2019c). Yüreğin Pedagojisi. (Çev. Özgür Orhangazi). Ankara: Ütopya Yayınları.
• Freire, P. (2021a). Eleştirel Bilinç İçin Eğitim. (Çev. Dilek Hattatoğlu). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Freire, P. (2021b). Umudun Pedagojisi Ezilenlerin Pedagojisi’ni Yeniden Yaşamak. (Çev. Çağdaş Sümer). İstanbul: Yordam Kitap.
• Giroux, H. A. (1993). Literacy and the Polititics of Difference, (Eds. C. Lankshear & P. McLaren), Critical Literacy, Politics, Praksis and the Postmodern içinde (ss. 367-377). New York: Suny Press.
• Giroux, H. A. (1998). Okuma-Yazma ve Siyasal Güçlenme Eğitbilimi, Okuryazarlık: Sözcükleri ve Dünyayı Okuma içinde (ss. 33-71). Ankara: İmge Kitabevi.
• Kincheloe, J. L. (2018). Eleştirel Pedagoji. (Çev. Kemal İnal). İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• Macedo, D. (2019). 50. Yıl Özel Basımına Önsöz, Ezilenlerin Pedagojisi içinde (ss. 9-43). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Macedo, D. & Freire, N. (2019). Öndeyiş, Kültür İşçileri Olarak Öğretmenler: Öğretmeye Cesaret Edenlere Mektuplar içinde (9-23). İstanbul: Yordam Kitap.
• Mayo, P. (2012). Özgürleştiren Praksis. (Çev. Hasan Hüseyin Aksoy & Naciye Aksoy). Ankara: Dipnot Yayınları.
• McLaren, P. (1994). Life in Schools: An Introduction to Critical Pedagogy in the Foundations of Education. Londra: Longman Publishing.
• McLaren, P. (2006). Che Guevara, Paulo Freire ve Devrimin Pedagojisi. (Çev. Hale Alpmen). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Nietzsche, F. (2010). Böyle Buyurdu Zerdüşt. (Çev. Murat Batmankaya). İstanbul: Say Yayınları.
• Roberts, P. (2000). Education, Literacy, and Humanization: Exploring the Work of Paulo Freire. Westport: Greenwood Publishing.
• Shor, I. (1999). What is Critical Literacy. Journal For Pedagogy, Pluralism & Practice, 4 (1), 1-32.
• Simon, R. I. (1987). Empowerment as a Pedagogy of Possibility. National Council of Teachers of English, Language Arts, 64, 370-382.
• Vittoria, P. (2017). Paulo Freire "Diyaloğun Pedagojisine Giden Yol". (Çev. Yasemin Tezgiden Cakacak ve Erdal Cakacak). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Yıldırım, A. (2013). Eleştirel Pedagoji Paulo Freire ve Ivan Illich’in Eğitim Anlayışı Üzerine. Ankara: Anı Yayıncılık.