The reflection of the political approach in the Umayyads to literature, the case of ruins in the ode

Year 2023, Issue: 32, 1138 - 1158, 21.02.2023

Ramazan Bezci

https://doi.org/10.29000/rumelide.1252866

Cited By: 1

Abstract

Poetry is the expression of the social, political and cultural aspects of a society into lines in certain artistic forms by blending the emotions of the poet. In this respect, it was inevitable that the desert, which represents every aspect of the life of the Bedouin Arab, should be included in the poetry of Jahiliyya. When the Bedouin Arab, who leads a nomadic life, migrates from one place to another in the desert, he visits the place where he lived before, and sees the traces of the piles of the tents, broken jugs, sooted hearths, the remains of the ashes in the stoves where food was cooked, and the memories he lived with both his lover and friends are replayed in his mind. In his eulogy, the poet stops his friends next to these ruins and they shed tears together, which is called “ruins”, in Arabic literature. Ruins, which is the reflection of the Bedouin Arab's migration culture in literature, became an indispensable part of the ode and identified with the poetry of the period. One of the most important facts on which Muawiya built the Umayyad State, "Arab Asabiyyah", reveals the Bedouin, which is the root of the Arab, and the desert life as an indispensable quality. Thus, atlâl, which is the reflection of the desert life of the Bedouin Arab in literature, became an indispensable element of the eulogy in this period, as in the Age of Ignorance. Like many other Umayyad poets, the symbol poets of the period Cerîr, Ferezdak and Ahtâl also gave a wide place to atlâl in their odes. It is noteworthy that Muawiya used poetry as a weapon both to make the public accept his ideas, which he built his state, and to satirize his opponents. For this reason, the Umayyad caliphs and administrators did not hesitate to use material resources to attract the poets to their side. The leading poets of the period Cerîr, Ferezdak and Ahtâl sided with the caliphs, both praising them and satirizing their rivals. Thus, both poetry and the phenomenon of atlâl manifested as the most important literary products of Umayyad literature.

Keywords

Arabic Language and Rhetoric, Umayyads, ruins, ode

Siyasi yaklaşımın edebiyata yansıması örneği, Emevîlerde kasidede Atlâl olgusu

Abstract

Şiir, bir toplumun sosyal, siyasal ve kültürel yönünün şairin duygularıyla harmanlanarak belli sanatsal formlarda dizelere dökülmesidir. Bu yönüyle Câhiliye şiirinde de Bedevi Arabın hayatının her boyutunu temsil eden çölün yer alması kaçınılmaz olmuştur. Göçebe bir yaşam süren Bedevi Arap, çölde bir yerden başka bir yere göç edince daha önce yaşadığı yere tekrar uğradığında, çadırların kazıklarının izlerini, kırılmış testileri, islenmiş ocakları, yemek pişirilen ocaklardaki kül kalıntılarını görür ve hem sevgili ile hem de dostlarıyla yaşadığı hatıralar, zihninde tekrar canlanır. Şair, kasidesinde bu kalıntıların yanında arkadaşlarını durdur ve hep beraber gözyaşı dökerler ki buna Arap edebiyatında “atlâl” adı verilir. Bedevi Arabın göç kültürünün edebiyata yansıması olan atlâl, kasidenin vazgeçilmez bir bölümü haline gelerek, dönemin şiiri ile özdeşleşmiştir. Muaviye’nin Emevi Devletini üzerine inşa ettiği en önemli olgulardan olan “Arap Asabiyeti”, Arabın kökü olan bedevilik ve çöl hayatını vazgeçilmez bir nitelik olarak karşımıza çıkarır. Böylelikle Bedevi Arabın çöl yaşamının edebiyata yansıması olan atlâl, Câhiliye dönemi gibi bu dönemde de kasidenin vazgeçilmez bir unsuru olmuştur. Diğer pek çok Emevi şairi gibi dönemin simge şairleri Cerîr, Ferezdak ve Ahtâl da kasidelerinde atlâla geniş yer vermişlerdir. Ayrıca Muaviye’nin hem devletini inşa ettiği fikirlerini halka kabul ettirmek hem de muhaliflerini hicvettirmek için şiiri bir silah olarak kullandığı dikkati çeker. Bunun için de Emevi halifeleri ve yöneticileri, şairleri yanlarına çekmek için maddiyatı sonuna kadar kullanmaktan çekinmemişlerdir. Dönemin diğer şairleri gibi Cerîr, Ferezdak ve Ahtâl da halifelerin yanında yer alarak hem onları methetmişler hem de onların rakiplerini hicvetmişlerdir. Böylece hem şiir hem de atlâl olgusu Emevî edebiyatının en önemli edebi ürünleri olarak tezâhür etmiştir.

Keywords

Arap Dili ve Belagatı, Emeviler, Atlâl, Kaside

References

• Abdullah Hüseyin, H. (2007). Eseru’t-Turâsi’l-Câhiliyyi fi’ş-Şiri’l-Emeviyyi [Doktora Tezi]. Câmiat-ü Kûfe.
• Ali, A. B. (2021). Arap ve Türk Edebiyatında Kaside [Doktora]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitütüsü.
• Atıyye, M. H. (1936). el-Edebü’l-Arabiyyü ve târîhuhû fi’l-asri’l-Câhiliyyi (2. bs). Matbaat-ü Mustafa Bâbâ.
• Bekkâr, Y.H. (1982). Binâü'l-kasîdeti fi'n-nakdi'l-Arabiyyi'l-kadîm. Dâru'l-Endelüs.
• Brockelmann, C. (2014). Emeviler Döneminde Şam ve Irak’ta Arap Edebiyatı. Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3.
• Bustânî, B. (1987). Muhîtu’l-muhît. Mektebet-ü Lübnân.
• Çınar, M. (2006). Kaside Nazım Şeklinin Tarihi Gelişimi. Ekev Akademi Dergisi, 27.
• Dayf, Ş. (t.y.). Târîhu’l-edebi’l-Arabî(el-Asru’l-Câhilî) (11. bs). Dâru’l-Meârif.
• Demirayak, K. (2012). Arap Edebiyatı Tarihi(Emeviler Dönemi). Ofset.
• Demirayak, K. (2014). Arap Edebiyatı Tarihi I(Cahiliye Dönemi). Fenomen.
• Duman, İ. S. (2004). Emevilerde Sosyal Hayat [Yüksek Lisans Tezi]. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• el-Câhiz, A. b. B. (1965). Kitâbü’l-Hayevân (2. bs, C. 2).
• el-Fâhûrî, H. (1953). Târîhu’l-edebi’l-Arabî.
• el-Fîrûzâbâdî, M. b. Y. (2000). el-Kâmûsu’l-Muhît (2. bs). Dâru’l-İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî.
• el-Hafâcî, M. A. (1990). el-Edebü’l-Arabî ve târîhuhû fi’l-Asrayni’l-Emevî ve’l-Abbâsî. Dâru’l-Cîl.
• el-Halhûlî, M. A. (1995). Binâü’l-Kasîde ledâ Şuarâı Hicâz fi’l-Asri’l-Emeviyyi [Doktora Tezi]. el-Câmiatü’l-Ürdüniyye.
• el-Hâvî, İ. (1983). Şerh-u Dîvân-ı Ferezdak. Dâru’l-Kitâbi’l-Lübnânî.
• el-Îş, Y. (2017). Emevi Yönetimine Genel Bir Bakış. AİBÜ İlahiyat Faültesi Dergisi, 5(10).
• el-Kartacennî, H. b. M. (2008). Minhâcu’l-bulağâ ve sirâcu’l-udebâ (3. bs). ed-Dâru’l-Arabiyye lil’Kitâb.
• el-Kayravânî, İ. R. (2000). el-‘Umde fî Mehâsini’ş-Şi‘r ve Âdâbih. Mektebetu’l-Hancî.
• Ergin, A. Ş. (1995). Ferezdak. İçinde Türk Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (C. 12). TDV Yayınları.
• es-Sâidî, N. bint H. (2008). Mukaddimât-u Kasâidi Ebî Temmâm [Yüksek Lisans Tezi]. Câmiat-u Ümmi’l-Kurâ.
• es-Sâvî, M. A. (t.y.). Şerh-u Dîvân-ı İbn Cerîr. Matbaatü’s-Sâvî.
• es-Sendûnî. (1990). Şerh-u Dîvânı’m-rii’l-Kays. Dâr-u İhyâi’l-Ulûm.
• ez-Zeyyât, A. H. (t.y.). Târîhu’l-Edebi’l-Arabî. Dâr-u Nehdat-i Mısr.
• Ferrûh, Ö. (1981). Târîhu’l-edebi’l-Arabî (4. bs). Dâru’l-Ilm li’l-Melâyîn.
• Hüseyin, T. (2014). Fi’l-edebi’l-Câhiliyyi. Hindâvî.
• Hüseyin, T., Emîn, A., & Cârim, A. (1930). el-Mücmel fî Târîhi’l-edebi’l-Arabiyyi. el-Matbaatü’l-Emîriyye.
• İbn Hıcce el-Hamevî, T. (2005). Hizânetu’l-Edeb ve Ğâyetu’l-Erab (2. bs, C. 2). Dar-u Sâdır.
• İbn Kuteybe, A. b. M. (1958). Eş-Şiru ve’ş-Şuarâ (C. 1). Dâru’l-Meârif.
• İbn Manzûr, C. (t.y.). Lisânü’l-Arab. Dâr-u Sâdır.
• İbn Tabâtaba, M. b. A. (1956). Iyâru’Şir. el-Mektebetü’t-Ticâriyyetü’l-Kübrâ.
• Küçükaşçı, M. S. (t.y.). Emeviler ve Hilafet. İçinde Geçmişten Günümüze Hilafet. İlem.
• Muhammed Nâsıruddîn, M. (1994). Dîvânu’l- Ahtal (2. bs). Dâru’-Kütübi’l-Ilmiyye.
• Mustafa, M. (1937a). el-Edebü’l-Arabiyyü ve târîhuhû fî asray Sadri’l-İslâm ve’-Emeviyyi (2. bs). Matbaat-ü Mustafa Bâbâ.
• Mustafa, M. (1937b). el-Edebü’l-Arabiyyü ve târîhuhû fi’l-asri’l-Abbasiyyi (2. bs). Matbaat-ü Mustafa Bâbâ.
• Özsoy, N. (2014). Emeviler Döneminde Zühd Şiiri [Yüksek Lisans Tezi]. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,.
• Tur, S. (1997). Ahtal, Ferezdak ve Cerîr’in Şiirlerine Medih ve Hiciv [Yüksek Lisans Tezi]. Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tuzcu, K. (2004). Bir Emevi Şairi Kuseyyir ‘Azze. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 1(44).
• Tüz, T. (2015). Emevîler Dönemi Siyasi Şiir “Ferezdak” örneği. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9).
• Yiğit, İ. (1995). Emeviler. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (C. 11).
• Yüksel, A. (1989). Ahtal. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (C. 2). TDV Yayınları.
• Zehrâ, R. (2008). Binyetü’l-İnziyâh fi’l-Mukaddimeti’t-Talaliyye [Yüksek Lisans Tezi]. Câmiatü Vehrân es-Sâniye.
• Zerga, Ş. Y. (2001). el-Mekân fi’l-Kasîdeti’l-Câhiliyyi [Yüksek Lisans Tezi]. Câmiat-ü Ebî Bekr.
• Zeydân, C. (2012). Terâcimu meşâhiri’ş-şark fi’l-karni’tâsisi’ı aşar. Hindâvî.
• https://acikders.ankara.edu.tr/course/view.php?id=7282 (Erişim. 30.11.2022).