Rus dilbilimcilerin Rusça sözcük türlerine bakış açısı ve zamirlerin sözcük türleri bağlamında statü problemi

Year 2023, Issue: 32, 1469 - 1478, 21.02.2023

Ali Akyar

https://doi.org/10.29000/rumelide.1252893

Abstract

Bu çalışmada, Rus dilindeki sözcük türlerine dilbilimcilerin bakış açıları, sınıflandırmaları ve bu sınıflandırma çerçevesinde zamirlerin statüleriyle ilgili araştırma yapılmıştır. Çalışmamız, tarihsel, karşılaştırma, inceleme-değerlendirme, betimleme ve sınıflandırma yöntemleri çerçevesinde yürütülmüş ve belirtilen yöntemler sayesinde konuyla ilgili bulgular elde edilmiştir. Elde ettiğimiz bulgular neticesinde dilbilimcilerin sözcüğe ve sözcük türlerine bakış açıları, sözcük türlerinin sınıflandırılması ve gelişim evresi araştırılmıştır. Bu araştırmalar sonucunda dilbilimcilerin sözcük türlerinin tasnifi konusunda farklı bakış açılarına sahip olduğu tespit edilmiş ve bu sınıflandırma farklılığından ötürü zamirlerin hangi kategoride değerlendirilmesi gerektiğiyle ilgili bir sorun olduğu ortaya çıkmıştır. Zamirlerin sözcük türü bağlamında statü sorunu, Rusça öğrenen Türk öğrenciler için bir öğrenim zorluğu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışma, bahsi geçen probleme çözüm yolları sunma amacıyla hazırlanmıştır. Çalışmada yaptığımız incelemelerle, Rus dilinde sözcüklerin dilbilimciler tarafından farklı şekillerde sınıflandırma sorununun temel sebepleri arasında, sözcüklerin farklı kelime gruplarıyla bağımlı olmaları ve bu bağımlılıktan kaynaklanan benzerlik sorunlarının gösterildiği tespit edilmiştir. Zamirler; isim, sıfat, sayı gibi sözcük türleriyle bir bağıntı içerisindedir. Lakin bu ilişkileri zamirlerin bahsi geçen sözcük türleri arasında bölüştürülme sebeplerini haklı kılmamaktadır. Zamirler, konuşma ve yazı dili için oldukça önemli ve özel sözcüklerdir. Bu önemi ortaya çıkarmak ve sözcük türleri tasnifinde zamirlerin hak ettiği statülerinin belirlenmesi için bu özel kelime grubunun yapısal özelliklerinden ziyade anlamsal özelliklerinin temel alınması gerekmektedir. Bu çıkarımla zamirler çalışmamızda bağımsız sözcük türü olarak değerlendirilmiştir. Dilbilimcilerin sözcük türlerine bakış açıları ve zamirlerin bu kategorideki statüsü ile ilgili araştırmamıza ait bulgular çalışmamızın sonuç bölümünde verilmiştir.

Keywords

Dilbilgisi, Rus dili, sözcük türleri, zamir, sınıflandırma.

Russian linguists' perspective on part of speech and the status problem of pronouns in the context of part of speech in Russian language

Abstract

In this study, linguists' perspectives on part of speech in the Russian language, their classification, and the status of pronouns within the framework of this classification were researched. Our study was carried out within the scope of historical, comparison, examination-evaluation, description and classification methods and findings related to the subject were obtained thanks to the mentioned methods. In consequence of the findings we obtained, linguists' perspectives on word and part of speech, developmental stage and classification of part of speech were investigated. As a result of these studies, it has been determined that linguists have different perspectives on the classification of part of speech, and it has emerged that there is a problem in which category the pronouns should be evaluated due to this classification difference. In the context of part of speech of pronouns, the status problem emerges as a learning difficulty for Turkish students learning Russian. This study has been prepared with the aim of presenting solutions to the aforementioned problem. As a result of the research we have made, it has been determined that the main reasons of the problem of classification of words in the Russian language by linguists in different ways are the dependence of words with different parts of speech and the similarity problems arising with this dependence. Pronouns are in a relationship with part of speech such as noun, adjective, number, however, these relations don’t justify the reasons for the division of pronouns among the mentioned part of speech. Pronouns are very important and special words for spoken and written language. In order to reveal this importance and to determine the deserved status of pronouns in the classification of part of speech, it is necessary to base the semantic features of this special word group rather than the morphological features. The findings of our research on linguists' perspectives on word types and the status of pronouns in this category are given in the conclusion part of our study.

Keywords

Grammar, Russian language, part of speech, pronoun, classification

References

• Aksakov, K.S. (2006). “O Grammatike Voobşe (Po Povodu Grammatiki G. Belinskogo) (1838 g.)”. Vestnik Tverskogo Gosudarstvennogo Universiteta. Seriya: Filologiya, (5), 159-171.
• Belousov, V.N., Kovtunova, İ.İ., Kruchinina, İ.N., etc. (1989). Kratkaya russkaya grammatika. Şvedova, N.Yu., Lopatin, V.V. (Ed.). Moskva: Rus. yaz.
• Buslaev, F.İ. (1858). Opıt istoriçeskoy grammatiki russkogo yazık: uçebnoe posobie dlya prepodavateley. Moskva: Univ. Tip.
• Danilenko, V.P. (2009). Obşee yazıkoznanie i istoriya yazıkoznaniya: kurs lektsiy. Moskva: Flinta Nauka.
• Finkel, A.M., Mihayloviç, N. (1954). Bajenov. Sovremennıy russkiy literaturnıy yazık. Kiev: Radyanska şkola.
• Greç, N.İ. (1834). Praktiçeskaya russkaya grammatika. Sankt-Peterburg: v tipografii izdatel`ya.
• Gvozdev A.N. (1961). Sovremennıy russkiy literaturnıy yazık (Fonetika i morfologiya). Moskva: Uçpedgiz.
• Kerimoğlu, C. (2019). Genel dilbilime giriş (5. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yay.
• Kuznetsova, T.V. (2009). Sovremennıy russkiy yazık. Morfologiya: uçeb. posovie dlya studentov fakulteta russkoy slovesnosti. Saratov: Nauka.
• Lekanta, P.A., Dibrova, E.I., Kasatkin, L.L., & Klobukov, E.V. (2019). Sovremennıy russkiy yazık: uçebnik dlya akademiçeskogo bakalavriata. Lekant, P. A. (Ed,). Moskva: Yurayt.
• Meşaninov, İ.İ. (1945). Çlenı predlojeniya i çasti reçi. Moskva: Izdatel`stvo Akademii Nauk SSSR.
• Pavski, G.P. (1850). Filologiçeskie nablyudeniya nad sostavom russkogo yazıka. Sankt-Peterburg: tip. Akad. Nauk.
• Peşkovski, A.M. (1956). Russkiy sintaksis v nauçnom osveşenii. Moskva: Uçpedgiz.
• Peşkovski, A.M. (2001). Russkiy sintaksis v nauçnom osveşenii. Moskva: Yazıki slavyanskoy kulturı.
• Plotnikova V.A. (1967). “Razvitie sovremennogo russkogo yazıka”. Russkaya reç. № 5, 103 – 108.
• Potebnya, A.A. (1941). Iz zapisok po russkoy grammatike (T. IV). Moskva: Akademii Nauk SSSR.
• Potebnya, A.A. (1958). Iz zapisok po russkoy grammatike (T.1-2). Moskva: Akad. nauk SSSR.
• Reformatski, A.A. (1967). Vvedenie v yazıkovedenie. Moskva: Nauka.
• Stariçenok, V.D. (2011). “Mestoimeniye”. Stariçenok, V.D. (Ed.). Sovremennıy russkiy literaturnıy yazık: posobie (ss. 327-341) içinde. Minsk: Vışeyşaya şkola.
• Şahmatov, A.A. (1952). Iz trudov AA Şahmatova po sovremennomu russkomu yazıku: uçenie o çastyah reçi. Gos: uçebno-pedagog. izd-vo.
• Sçerba, L.V. (1957). “O çastyah reçi v russkom yazıke”. Izbrannıe rabotı po russkomu yazıku, 63-84.
• Şvedova, N.Yu. (1998). Mestoimenie i smısl: Klass russkih mestoimeniy i otkrıvaemıe imi smıslovıe prostranstva. Moskva: Azbukovnik.
• Şvedova, N.Yu. (1970). Grammatika sovremennogo russkogo literaturnogo yazıka. Moskva: Nauka.
• Şvedova, N.Yu. (Ed.). (1980). “Fonetika, fonologiya, udareniye, intonatsiya, slovoobrazovaniye, morfologiya”. Russkaya grammatika (T.1). Moskva: Nauka.
• Tihonov, A.N. (2002). Sovremennıy russkiy yazık. Moskva: Tsitadel Treyd.
• Tsıganenko, G.P. (2005). Morfologiya sovremennogo russkogo yazıka. Donetsk: Kaştan.
• Urunova, R. D. (2007). Russkie mestoimeniya v funktsional`nom aspekte (sinhronno-diahroniçeskiy analiz). Doctoral dissertation, Sarat. gos. un-t im. NG Çernışevskogo.
• Valgina, N.S., Rozental, D.Ye., Fomina, M.I. (2002). Sovremennıy russkiy yazık. Moskva: Logos.
• Vinogradov V.V. (1982). Oçerki po istorii russkogo literaturnogo yazıka ХVII-X1X vekov. Moskva: Vısşaya şkola.
• Vostokov, A. H. (1859). Russkaya grammatika Aleksandra Vostokova, po naçertaniyu ego je sokraşennoy Grammatiki polnyeye izlojennaya. Sankt-Peterburg: Tip. Imp. Ros. Ak.