German-Turkish analytical translation method for the translation of European Union legal acts

Year 2023, Issue: 32, 1609 - 1632, 21.02.2023

Recep Özbay

https://doi.org/10.29000/rumelide.1253020

Abstract

The European Union strongly emphasizes the special importance it attaches to translation in its internal communication with the slogan 'The language of the EU is translation'. With this reformative perspective, the 24 official languages spoken in 27 countries have been put on an equal footing. Thanks to efficient and quality-assured translation services, EU citizens can access all kinds of information, texts and documents almost simultaneously as if they were written in their native languages. Within the framework of the multifaceted efforts carried out in line with Turkey's goal of becoming a member of the EU, primary and secondary sources of EU legislation need to be translated into Turkish. The primary sources of law, consisting of the founding treaties and their amended versions, have been translated to a large extent. There are tens of thousands of pages of secondary law documents, which are published daily in the Official Journal of the EU and whose volume is constantly expanding. In this study, an analytical translation method from German to Turkish for the translation of legal regulations that are among the secondary law sources of the EU will be presented. The analyzed regulation is taken from the October 31st, 2022 issue of the Official Journal of the EU. The source document and its Turkish translation are included in the study as examples. The aim of the study is to introduce students of translation and interpreting or translation studies, especially in German, to an analytical method that they can apply in the translation of EU secondary law texts. The method emphasizes, on the one hand, the importance of the linguistic analyses that the translator should carry out on legal texts and, on the other hand, the importance of the command of the language of the field.

Keywords

European Union, EU secondary legal acts, translation of legal texts, analytical translation method

Avrupa Birliği ikincil hukuk tasarruflarının çevirisinde Almanca-Türkçe çözümlemeli çeviri yöntemi

Abstract

Avrupa Birliği kendi iç iletişiminde çeviriye verdiği özel önemi ‘AB’nin dili çeviridir’ sloganıyla güçlü bir şekilde vurgulamaktadır. Reform niteliğindeki bu bakış açısıyla, 27 ülkede konuşulan 24 resmi dil bir anlamda eşit konuma getirilmiştir. AB vatandaşları etkin ve kalite güvencesi sağlanmış çeviri hizmetleri sayesinde her türlü bilgi, metin ve belgeye neredeyse eş anlı olarak kendi ana dillerinde yazılmış kaynaklar olarak ulaşabilmektedirler. Ülkemizin AB’ye üye olma hedefi doğrultusunda yürütülen çok yönlü çalışmalar çerçevesinde AB hukuk mevzuatının birincil ve ikincil kaynaklarının Türkçeye çevrilmesi gerekmektedir. Kurucu antlaşmalar ile tadil edilmiş versiyonlarından oluşan birincil hukuk kaynaklarının çevirileri büyük oranda yapılmıştır. Çevirilerinin yapılması beklenen ve AB’nin Resmî Gazetesi üzerinden günlük olarak yayımlanan ve hacmi sürekli genişleyen ikincil hukuk kapsamına giren birikmiş on binlerce sayfa belge söz konusudur. Bu çalışmada AB’nin ikincil hukuk kaynakları arasında yer alan hukuki düzenlemelerin çevirisine yönelik Almancadan Türkçeye çözümlemeli bir çeviri yöntemi gösterilmeye çalışılacaktır. Analiz edilen tüzük, AB Resmî Gazetesi’nin 31 Ekim 2022 tarihli sayısından alınmıştır. Kaynak belge ve Türkçe çevirisi çalışmaya örnek olarak eklenmiştir. Çalışmanın amacı, özellikle Almanca mütercim-tercümanlık ve çeviribilim bölümü öğrencilerini AB ikincil hukuk metinlerinin çevirisinde uygulayabilecekleri çözümlemeli bir yöntemle tanıştırıp bu alana yönlendirmektir. Ortaya konan yöntemde, bir taraftan çevirmenin hukuk metinleri üzerinde yapması gereken dilbilimsel analizlerin, diğer taraftan da alan diline hakimiyetin önemine vurgu yapılmaktadır.

Keywords

Avrupa Birliği, AB ikincil hukuk tasarrufları, hukuk metinleri çevirisi, çözümlemeli çeviri yöntemi, European Union, EU secondary legal acts, translation of legal texts, analytical translation method

References

• ABGS (2011). Avrupa Birliği Yolunda ABGS’nin 10 Yılı. ISBN 978-975-19-5061-1. Ankara: Avrupa Birliği Genel Sekreterliği.
• Arntz, R. (1999). Rechtsvergleichung und Kontrastive Terminologiearbeit: Möglichkeiten und Grenzen interdisziplinären Arbeitens In: Sandrini (Hrsg.): Übersetzen von Rechtstexten. Fachkommunikation im Spannungsfeld zwischen Rechtsordnung und Sprache. 185-201.
• Avrupa Birliği Antlaşması ve Avrupa Birliği’nin İşleyişi Hakkında Antlaşma (2011). Ankara: T.C. Başbakanlık Avrupa Birliği Genel Sekreterliği.
• Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı (2001). Avrupa Birliği ile İlişkiler Genel Müdürlüğü. Ankara.
• Borchardt, K-D. (2010). Das ABC des Rechts der Europäischen Union. ISBN 978-92-78-40524-3. Luxemburg: Amt für Veröffentlichungen der Europäischen Union.
• Canım, S. (2022). Çeviride başvurulan biçem kılavuzları üzerine betimleyici bir inceleme ve bir şablon önerisi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (31), 1655-1668. DOI:10.29000/rumelide.1222119.
• Hacımahmutoğlu, S. & Özbay, R. (2011). Hukuk Terminolojisinin Öğretimi ve Çevirisine Disiplinlerarası ve Analitik Yaklaşım: Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H.U. Journal of Education), 40.sayı, 233-244.
• Iluk, L. & Iluk, J. (2019). Ausgangssprachlich orientierte Übersetzungen von Rechtstexten aus juristischer Sicht. In: trans-kom, Journal of Translation and Technical Communication Research. Volume 12 (2), 183-203.
• Kjaer, A. L. (1999) Überlegungen zum Verhältnis von Sprache und Recht bei der Übersetzung von Rechtstexten der Europäischen Union. In: Sandrini (Hrsg.): Übersetzen von Rechtstexten. Fachkommunikation im Spannungsfeld zwischen Rechtsordnung und Sprache. 63-79.
• Kurmel, D. (2021). Hukuk çevirisi ekseninde Avrupa Birliği terim veritabanı: IATE. Frankofoni 2021/1, 38, 49-61.
• Özbay, R. (2022). Çevirmenlik eğitiminde modüler sistemin alan çevirmenliğine katkısı. Uluslararası Akademik Çeviri Çalışmaları Kongresi. ICASTIS-Tam Metinler Kitabı. 29 Eylül-2 Ekim 2022. Bolu: Bolu İzzet Baysal Üniversitesi. 83-93.
• Reiß, K. & Vermeer, H. J. (1984). Grundlegung einer allgemeinenTranslationstheorie. Tübingen: Max Niemeyer Verlag.
• Sandrini, P. (1999). Übersetzen von Rechtstexten. Fachkommunikation im Spannungsfeld zwischen Rechtsordnung und Sprache. Tübingen: Gunter Narr Verlag.
• Sandrini, P. (2010). Rechtsübersetzen in der EU: Translatio Legis Pluribus. Translationswissenschaft – Stand und Perspektiven. Innsbrucker Ringvorlesungen zur Translationswissenschaft VI. Frankfurt a.M.: Peter Lang. 143-157.
• Stolze, R. (1999). Expertenwissen des juristischen Fachübersetzers. In: Sandrini (Hrsg.): Übersetzen von Rechtstexten. Fachkommunikation im Spannungsfeld zwischen Rechtsordnung und Sprache. 45-62.
• Stolze, R. (2009). Fachübersetzen – Ein Lehrbuch für Theorie und Praxis. Berlin: Frank und Timme GmbH, Verlag für wissenschaftliche Literatur.
• AB Hukuku ve Çeviri Daire Başkanlığı. https://www.ab.gov.tr/ab-hukuku-ve-ceviri-daire-baskanligi_51631.html.Erişim: 22.12.2022.
• AB Mevzuatı Çeviri Rehberi ve AB Mevzuatı Çeviri Rehberi Ekler Kitapçığı. https://www.ab.gov.tr/44498.html. Erişim: 09.12.2022.
• AB Hukuk Portalı. EUR-Lex. https://eur-lex.europa.eu/legal- content/DE/TXT/?uri=OJ:L:2022:281:TOC. Erişim: 14.11.2022.
• Gemeinsamer Leitfaden des Europäischen Parlaments, des Rates und der Kommission für Personen, die an der Abfassung von Rechtstexten der EU mitwirken (2015). Luxemburg: Amt für Veröffentlichungen der Europäischen Union. ISBN 978-92-79-49085-9. doi:10.2880/06588. https://eur-lex.europa.eu/content/techleg/KB0213228DEN.pdf. Erişim: 18.11.2022.