Gülten Dayıoğlu’nun “Fadiş” romanının çocuk edebiyatı ilkeleri açısından incelenmesi

Year 2023, Issue: 37, 147 - 176, 21.12.2023

Mehmet Özdemir , Özlem Mahinur Arslan

https://doi.org/10.29000/rumelide.1406046

Abstract

Çocuk edebiyatı eserleri, çocuğun okuma kültürü edinme sürecinde önemli bir rol üstlenirler. Çocuğun okuma sevgisi ve okuma alışkanlığı kazanması çocuk edebiyatının üstlendiği en önemli görevlerinden biridir. Bu yüzden çocuğun karşılaştığı ve bağ kurduğu kitapların nitelikleri çok önemlidir. Bu bağlamda çocuk edebiyatı ürünlerinin bazı özelliklere sahip olması gerekir. Bu özellikler dış yapı özellikleri, iç yapı özellikleri ve dil anlatım özellikleri olarak sınıflandırılabilir. Çocuğa yönelik hazırlanan her kitap nitelikli değildir. Çocuğun nitelikli kitaplarla buluşması, okuma zevkinin oluşması, doğru eğitsel ve dilsel iletileri alması açısından çok önemlidir. Bu nedenle çocuk edebiyatı eserleri, çocuk edebiyatının ilkeleri açısından incelenmelidir. Bu çalışma nitel araştırma yöntemlerinden tarama niteliğinde betimsel bir araştırmadır. Çalışmada nitel veri toplama araçlarından doküman incelemesi kullanılmıştır. Bu araştırmanın temel amacı, Gülten Dayıoğlu’nun “Fadiş” adlı çok okunan çocuk romanının çocuk edebiyatı ilkeleri açısından (iç yapı özellikleri, dış yapı özellikleri ve dil anlatım özellikleri) incelenmesidir. Türk edebiyatında çocuk edebiyatı denildiğinde akla ilk gelen isimlerden biri Gülten Dayıoğlu’dur. Gülten Dayıoğlu’nun 1971 yılında yayımlanan “Fadiş” romanının 100’den fazla baskısı yapılmıştır. 50 yılı aşkın bir süredir hala çok okunması sebebiyle çocuk edebiyatımızın klasiklerinden olma yolunda varlığını sürdürmektedir. Bu açıdan eser incelenmeye değer bulunmuştur. Araştırma sonucunda ise eserde birkaç unsur hariç eserin çocuk edebiyatı ilkelerine uygun olduğu ve nitelikli ürünler arasında yer aldığı görülmüştür.

Keywords

Çocuk edebiyatı ilkeleri, Gülten Dayıoğlu, Fadiş, çocuk edebiyatı

References

• Artuğ, M. (2023). Okuma Eğitimi Açısından Gülten Dayıoğlu'nun Çocuk Öykülerinde Değerler Eğitimi ve Söz Varlığı. (Yüksek lisans tezi). YÖK tez merkezi veri tabanından erişildi. (tez no:812417)
• Ateş, K. (2005). Çocuk Edebiyatımız ve Gülten Dayıoğlu. Hece-Çocuk Edebiyatı Özel Sayısı, Yıl, 9, 104-105.
• Barış, G. (2011). Gülten Dayıoğlu’nun çocuk romanlarındaki eğitsel iletiler. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). AİBÜ.
• Barutcu, T., Fatma, A. (2018). Çocuk edebiyatı ürünlerinde yer alan deyimlerin kültür aktarımındaki rolü ve Türkçe ders kitaplarındaki deyimlerle örtüşme düzeyi. Bilig, (86), 183-209.
• Baş, B. (2019). Çocuk edebiyatı. Abdurrahman, G., Halit, K. (Ed.), Türkçe Öğretimi (S.464-518) Ankara: Pegem.
• Coşkun, B. (2022). 9-12 yaş çocuk kitaplarının, sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerler açısından incelenmesi: Gülten Dayıoğlu örneği (Yüksek lisans tezi). YÖK tez merkezi veri tabanından erişildi. (tez no:784034)
• Çeloğlu, S. S. (2007). Gülten Dayıoğlu’nun Fadiş Ve Dört Kardeştiler Adlı Öykü Kitaplarının Tümce Anlambilim Açısından İncelenmesi. (Yüksek lisans tezi.) YÖK tez merkezi veri tabanından erişildi. (tez no:2065743)
• Dayıoğlu, G. (2018). Fadiş (90. Baskı). İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Demircan, C. (2006). TÜBİTAK Çocuk Kitaplığı Dizisindeki Kitapların Dış Yapısal ve İç Yapısal Olarak İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1).
• Erşahin, I. U., (2009). Türkçe ders kitaplarında yer alan çocuk edebiyatı metinlerinin çağdaş çocuk edebiyatı ilkeleri açısından değerlendirilmesi ve eğitsel öneriler. (Yüksek lisans tezi). YÖK tez merkezi veri tabanından erişildi. (tez no:262570)
• Fidan, S. (2020). Gülten Dayıoğlu’nun Romanlarında Şiddet Olgusu Üzerine Bir İnceleme. (Yüksek Lisans Tezi). YÖK tez merkezi veri tabanından erişildi. (Tez No:656730),
• Genç, H. N., & Yalınkılıç, K. (2011). ‘Fadiş ve Küçük Prens ’adlı Eserlerin Tasarım ve İçerik Özelliklerinin Eserlerin Eğitsel Yönüne Etkileri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (9), 99-114.
• Karakuş, N. (2020). Nicelik ve Nitelik Açısından Çocuk Edebiyatı Ürünleri. Tiryaki ve Uysal (Ed.), Çocuk Edebiyat (S.123-140). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Koyuncu, S. S., Kaptan, A. Y. (2005). Çocuk Kitaplarında Görsel Anlatım ve Tasarım Sorunları Hece-Çocuk Edebiyatı Özel Sayısı, Yıl, 9, 104-105.
• Önel, F. (2009). Gülten Dayıoğlu’nun Romanlarında Çocuklar. (Yüksek Lisans Tezi). YÖK Tez Merkezi Veri Tabanından Erişildi. (Tez No:235016)
• Özdemir, M. (2010). Olay Çizgisi Odaklı Hikâye Okuma Yöntemi, Yıldız Tozu Örneği. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0 (19), 138-155. Retrieved From Https://Dergipark.Org.Tr/Tr/Pub/Sakaefd/İssue/11215/133942
• Sever, S. (2000). Çocuk Kitaplarında Dilsel ve Görsel Duyarlılık. 1. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu: Sorunları ve Çözüm Yolları. (Yay.haz: S. Sever). AÜ Eğitim Bilimleri Fakültesi ve TÖMER Dil Öğretim Merkezi Yayını, Ankara.
• Sever, S. (2019). Çocuk Edebiyatı ve Okuma Kültürü. Ankara: Tudem Yayınları.
• Sever, S. (2021). Çocuk ve Edebiyat. İzmir: Tudem Yayınları.
• Şimşek, T. (2018). Kuramdan Uygulamaya Çocuk Edebiyatı (5. Baskı). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Şirin, M. R. (2007). Çocuk Edebiyatı Kültürü. Ankara: Kök Yayıncılık
• Şirin, M. R. (2019). Çocuk Edebiyatına Eleştirel Bir Bakış. İstanbul: Uçan At Yayınları
• Tavuş, Z. G. (2015). Gülten Dayıoğlu'nun Hikayelerinin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). YÖK Tez Merkezi Veri Tabanından Erişildi. (Tez No:425155)
• Tay, B. (2023). Gülten Dayıoğlu Ödüllü Romanların Yapı, İzlek ve Metinlerarasılık Bağlamında Değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi). YÖK Tez Merkezi Veri Tabanından Erişildi. (Tez No: 804961)
• Tekin, H. (2005). Çocuk Edebiyatında Şiddet Korku ve Sevgi Üçgeni. Hece-Çocuk Edebiyatı Özel Sayısı, Yıl, 9, 104-105.
• Topçu, S. (2009). Gülten Dayıoğlu'nun 'Fadiş' Romanında Sözcük Gruplarının Tespiti ve Türkçe Öğretimi Bakımından Değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi). YÖK Tez Merkezi Veri Tabanından Erişildi. (Tez No:230941)
• Yardımcı, M., Tuncer, H. (2011). Eğitim Fakülteleri İçin Çocuk Edebiyatı. İzmir: Ürün Yayınları.
• Yıldırım, A., Şimşek H. (2021). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (12. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yurttaş, H. (1997) “Çocuk ve Kitap” Ana Dili Eğitimi ve Çocuk Kitapları Sempozyumu.” Ankara Üniversitesi TÖMER Dil Öğretim Merkezi Yayını, Ankara.
• WEB1, https://tdk.gov.tr/icerik/yazim-kurallari/noktalama-isaretleri-aciklamalar/
• WEB2, https://tdk.gov.tr/icerik/yazim-kurallari/noktalama-isaretleri-aciklamalar/
• WEB2, https://tdk.gov.tr/icerik/yazim-kurallari/noktalama-isaretleri-aciklamalar/
• WEB4, https://tdk.gov.tr/icerik/yazim-kurallari/kesme-isareti/