KİEV RUS DEVLETİ DÖNEMİNDE BİR HALK MECLİSİ DENEYİMİ: VEÇE ÖRGÜTLENMESİ

Year 2024, Issue: 12, 1 - 22, 30.12.2024

Sedat Çobanoğlu

https://doi.org/10.48068/rusad.1522034

Abstract

Devletlerin yönetim yapılarının ortaya çıkışı ve gelişim süreçleri, birer deneyim olarak devlet teşkilatının gelişimi bakımından önemli birer köşe taşı niteliğindedir. Dolayısıyla bu çalışmada, Rus devlet yönetim sisteminin ve yerel yönetimlerinin ilk örgütlenme süreçlerinin ve temellerinin nasıl ortaya çıktığı sorgulanmıştır. Bu temel sorunsal üzerinden hareketle çalışmada, Rus idare tarihinin ilk devlet deneyimi olan Kiev Rus devletinde, önemli kararların alınmasında aktif rol oynayan ve halk meclisi olarak görülen Veçe örgütlenmeleri incelenmiştir. Bilindiği gibi günümüzde merkezi ve yerel yönetimler, geçmişte yaşanan deneyimlerden beslenmekte ve devletlerin idari tarihindeki tecrübeler, sonraki dönemlerde kamu yönetimi örgütlenmelerine aktarılmaktadır. Dolayısıyla bir devletin idare tarihinin anlaşılması, ilk temellerinin incelenmesiyle pekiştirilebilir. Bu nedenle çalışmada, öncelikle Rus devlet yönetim sisteminin ilk ortaya çıkış sürecine yönelik genel bir araştırma yapılmıştır. Bu süreçte Kiev Rus devleti öncesinde Slavların diğer etnik unsurla olan ilişkilerine kısaca değinilmiştir. Daha sonra Kiev Rus devleti hakkında kısa bir derleme yapılmıştır. Müteakiben, Kiev Rus devletindeki örgütsel yapıya yönelik kısa bir çerçeve çizilmiştir. Ardından Rus idare tarihinde ilk yönetim örgütlenme biçimi olan veçeler ele alınmıştır. Veçelerin; örgütsel yapıdaki yeri, konumu ve hangi ihtiyaçlardan ortaya çıktığı ve işlevleri sorgulanmıştır. Çalışmadaki veriler, ağırlıklı olarak Rus dilindeki kitap ve makale gibi ikincil kaynaklardan toplanmıştır. Çalışmada kullanılan veriler, nitel bir karaktere sahiptir. Bu araştırmada, veçe örgütlenmesi ele alınmış ve konu hakkında toplanan veriler, analiz edilmiştir. İdare tarihi araştırmaları kapsamında Rus devletinin temellerinin incelenmesine yönelik kaynakların az olması, çalışmada sınırlılığa sebep olmuştur. Sonuç olarak, Kiev Rus devletinde veçelerin hem siyasi ve idari hem de toplumsal sorunların çözümünde önemli rol oynadığı ve günümüzde merkezi/yerel yönetimlerin ve Rus parlamentosunun ilk deneyimleri olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmanın Rus idare tarihi çalışmalarına ve ülke idare tarihi incelemelerine örnek teşkil etmesi bakımından yapılacak diğer akademik çalışmalara katkı sağlaması beklenmektedir.

Keywords

Rusya Tarihi, Kiev Rus devleti, idare tarihi, veçe, halk meclisi, yönetim

ОПЫТ НАРОДНОГО СОБРАНИЯ ВО ВРЕМЯ ГОСУДАРСТВА КИЕВСКОЙ РУСИ: ВЕЧЕВАЯ ОРГАНИЗАЦИЯ

Abstract

Опыт возникновения и развития структур управления является краеугольным камнем государственной организации. В исследовании ставится вопрос о том, как закладывались основы российской системы центрального управления и местного самоуправления. Исходя из этой фундаментальной проблематики, был изучен первый в истории русский опыт государственности — Киевской Руси (Древней Руси). В принятии важных решений этого периода играло активную роль народное собрание. Как известно, сегодня центральные и местные органы власти опираются на прошлый опыт. Этот опыт передается в административной истории организациям государственного управления последующих периодов. Таким образом, понимание истории управления государством может быть подкреплено изучением его первоначальных основ. Автором было проведено общее исследование, направленное в первую очередь на изучение процесса зарождения российской системы государственного управления. Кратко были рассмотрены отношения славян с другими этническими элементами до образования Киевской Руси, очерчены рамки организационной структуры и составлен краткий обзор о ее государственности. Затем была изучена первая форма организации управления в русской административной истории — вече. Место и положение веча в организационной структуре, потребности, из которых оно возникло, и его функции были подвергнуты научной критике. При этом использованные в статье данные были получены преимущественно из русской литературы (книги и статьи). Недостаточность источников в области административной истории при изучении возникновения основ российского государства привела к ограничениям в исследовании. Автором сделан вывод о том, что в Киевской Руси вече играло важную роль в решении как политических, так и административных и социальных проблем, и являлось первым опытом для сегодняшних центральных/местных органов власти и парламентов. Ожидается, что исследование послужит примером для изучения истории российской администрации и обзоров истории администрации страны.

Keywords

История России, Киевская Русь, Вече, административная история, управление, Народное собрание

AN EXPERIENCE OF PUBLIC ASSEMBLY DURING THE STATE OF KİEVAN RUS: VECHE ORGANIZATION

Abstract

The emergence and development processes of the administrative structures of states are important milestones in terms of the development of state organization as an experience. Therefore, in this study, it has been questioned how the first organizational processes and foundations of the Russian state administration system and local governments emerged. Based on this fundamental problem, the study conducted a study on the Veche organizations that played an active role in the Kievan Rus state, which was the first state experience in Russian administrative history, and had the quality of a people's assembly in making important decisions. As is known, today's central and local governments are fed by past experiences. Experiences in the administrative history of states are transferred to public administration organizations in later periods. Therefore, understanding the administrative history of a state can be reinforced by examining its first foundations. For this reason, in the study; first of all, a general research was conducted on the first emergence of the Russian state administration system. In this process, the relations of the Slavs with other ethnic elements before the Kiev Rus state were briefly mentioned. Then, a short review was made about the Kiev Rus state. Following this, a brief outline of the organizational structure in the Kievan Rus state is drawn. Then, the first administrative organization form in Russian administrative history, veches, were discussed. The place and position of veches in the organizational structure, the needs from which they emerged and their functions were questioned. The data collected in the study were collected from secondary sources such as books and articles in Russian, the language of the region, in terms of subject matter. The data used in the research has a qualitative character. The research addressed the veche organization and the data collected on this subject were analyzed. Since the emergence of the first foundations of the Russian state was examined within the scope of the administrative history study, the scarcity of resources in this field constituted the limitation of the study. As a result of the study, it was concluded that veches played an important role in the solution of both political and administrative and social problems in the Kievan Rus state and were the first experiences of central/local administrative bodies and Today’s Russian parliament. It is expected that the study will contribute to other academic studies in terms of setting an example for Russian administrative history studies and country administrative history studies.

Keywords

Russian History, State of Kievan Rus, administrative history, veche, people’s assembly, administration

References

• Acar, Kezban. Orta Çağ’dan Sovyet Devrimi’ne Rusya. İstanbul: İletişim Yayıncılık, 2014.
• Akçay, Eray. “Rusya’da Tek Tip Tarih Ders Kitabı Oluşturma Projesi Kapsamında Yazılan “Genel Dünya Tarihi” Kitaplarında Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye Cumhuriyeti.” Yabancıların Yabancısı: Türkler içinde, ed. Öncül Kürşat, 105-180. İstanbul: Kriter Yayınları, 2022.
• Çobanoğlu, Sedat. Rusya’da Devlet Örgütlenmesi. Ankara: TİAV, 2020.
• Çobanoğlu, Sedat. “Rusya Federasyonu’nda Yerel Yönetimler.” Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi 31/3, (2022): 53-84.
• Danilevskiy, İ. N. Drevnyaya Rus Glazami Sovremennikov i Potomkov (IX.-XII.). Moskva: Aspekt Press, 1999.
• Dovnaroviç M. N. & A. N. Hudoloyev, “K Voprosu Prinyatiya Hristiyanstva na Rusi,” İntellektualnıy Potentsial XXI Veka: Stupeni Poznaniya 30 (2015): 19-24.
• Eroşkin, N. P. İstoriya Gosudarstvennıh Uçrejdeniy Dorevolyutsionnoy. Moskva: Vısşaya Şkola, 1983.
• Drevnyaya Rus. Erişim 05.11.2024. http://history-maps.ru/view-picture.php?id=1436
• Gubarev, O. L. Naçalnaya Rus Na Puti “İz Varyagi v Greki”. Sankt-Peterburg: Evraziya, 2020.
• Halturin, V. Yu. S. P. Bobrova, O. Ye. Bogorodskaya, G. A. Budnik, D. A. Vernigora, N. N. Jelezov, T. B. Kotlova & G. P. Tolkaçev, İstoriya Rossii S Drevneyşey Vremen do 1917 goda. İvanovo: İvanovskiy Gosudarstvennıy Energetiçeskiy Universitet, 2003.
• Hosking, Geoffrey. Rusya ve Ruslar: Erken Dönemden 21. Yüzyıla. Çev. Kezban Acar. Ankara: İletişim Yayınları, 2015.
• Kraşeninnikov, P. Ot Plemenii K İmperii, Vozniknovenie Ruskogo Gosudarstva i Prava. Moskva: Eksmo, 2022.
• Kurat, Akdes Nimet. “Avarlar.” Tarih İncelemeleri Dergisi XXVI/1 (2011): 81-110.
• Kurat, Akdes Nimet. Rusya Tarihi: Başlangıçtan 1917’ye kadar. Ankara: TTK, 2014.
• Kuznetsov, A. İ., Yu. A. Raykov & V. V. Samoylenko. İstoriya Diplomatii Rossii. Tom 1: IX-Naçala XX veka. Moskva: Aspekt Press, 2019.
• Lavrentyevskaya Letopis, Povest Vremennıh Let. Perevod D. S. Lihaçev & O. V. Tvorogov. Sankt-Peterburg: VİTA NOVA, 2012.
• Letnyakov, Denis Eduardoviç. “Veçevaya Traditsiya Domongolskiy Rusi Kak Faktor Obrazovaniya Gorodskih Soobşestv Protograjdanskogo Tipa.” Vestnik RGGU Politologiya. İstoriya. Mejdunarodnoye Otnoşeniya 14 (2009): 267-275.
• Lipski, S. A. Osnovı Gosudarstvennogo i Munitsipalnoye Upravleniya. Moskva/Saint-Petersburg: KnoRus, 2021.
• Lokşina, Kseniya Nikolaevna. “Mestnoe Samoupravlenie v Rossii: Samobıtnaya İstoriya Formirovaniya (Do Naçala XX. veka).” Lokus: Lyudi, Obşestvo, Kulturı, Smısli 2 (2014): 76-87.
• Loşkareva, M. E. & M. V. Kleponosova. İstoriya Gosudarstva i Prava Rossii. Moskva: Eksmo, 2022.
• Lukin, Pavel Vladimiroviç. Novgorodskoye Veçe. Moskva: İndrik, 2014.
• Makarov, V. B. İstoriya Gosudarstvennogo Upravleniya i Mestnogo Samoupravleniya v Rossii (IX-1917 g.). Nijniy Novgorod: İzdatelstvo Volgo-Vyatskoy Akademii Gosudarstvennoy Slujbı. 2000.
• Muhayev, R. T. İstoriya Gosudartsvennogo Upravleniya v Rossii. Moskva: Uniti Dana, 2007.
• Orlov, A. S. Georgiyev, V. A., Georgiyeva N. G., Georgiyeva & T. A. Sivohina. İstoriya Rossii. Moskva: Prospekt, 2020.
• Paşkovskiy, Pyotr İgoreviç. “İstoki Rossiyskogo Parlamentarizma i Vneşnyaya Politika Gosudarstva: Opıt Veçe, Boyarskoy Dumı i Zemskogo Sobora.” International Journal of Professional Science 1 (2016): 89-96.
• Pçelov, E. “Poçemu Knyajestkiy Sezd 1097 Sostoyalsa v Lyubeçe.” Drevnyaya Rus v IX-XI: Kontekstı Letopisnıh Tekstov (2016): 141-145.
• Platonov, S. F. Veçe v Velikom Novgorode (Leksiya, 23 apr.1915 v Novgorode). Novgorod: Novgor O-volyubiteley drevnosti, 1916.
• Prokofyev, S. E., O. V Paninoy, S. G Yeremina & N. N. Musinovoy. Gosudarstvennoye i Munitsipalnoye Upravleniye. Çast 2: Munitsipalnoye Upravlenie. Moskva: İzdatelstvo Yurayt, 2019.
• Rıbakov, S. V. İstoriya Rossii S Drevneyşey Vremeni do Kontsa VII. Veka. Ekaterinburg: Uralskogo Gosudarstvennogo Universiteta, 2014.
• Saharov, A. N., V. A. Şetakov, A. N., Bohanov, L. E. Morozova & M. A. Rahmatullin. İstoriya Rossii s Derevneyşih vremen do naşih dney. Moskva: 2022.
• Slıçuk, Viktoriya Vladimirovna. “Organizatsiya Gosudarstvennogo Upravleniya v Subektah RF,” v knige Sistema Gosudarstvennogo Upravleniya. Moskva: İzdatelstvo Forum, 2008.
• Şigabutdınov, A. L. Drevnerusskoye Gosudarstvo i Pravo. Kazan: Kazanskiy Federalnıy Universitet, 2015.
• Taşcı, Tekin Aycan, “Rus Devlet Teşkilatında Namestniklik Kurumunun Tarihçesi.” Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 5/8 (2019): 191-211.
• Temsili Veçe Toplantısı Görseli. Erişim: 28.10.2022. https://kulturologia.ru/blogs/061012/17202/
• Topsakal, İlkay. Rusya Tarihi. İstanbul: Ötüken Yayınları, 2022.
• Uşakov, D. N. Bolşoy Talkovıy Slovar Ruskogo Yazıka. Moskva: Hit-Kniga, 2017.
• Vovin, A. “Veche and the terms “All Pskov” and “Pskov Men”: The Russian Medieval City Assembly as a Communal Structure. The City and History (Mesto a dejiny until 2019) 9/2 (2020): 6-28.